23
predmetli bilimlar xollariga tugri keladi. Koidalar kupincha ―Agar...Unda...‖
turidan tasdik kilinishida aks ettiriladi.
Bilimlar bazasida predmetli soxani bayen qilish bilimlarni takdim etish va
ishlab chikish usullarini, vazifalarni shakllantirish, kayta shakllantirish va yechish
uslublarini ishlab chikishni kuzda tutadi. Predmetli soxa tushunchasi (ob‘ektlari)
alomatlar yerdamida takdim etiladi. Masalan, bank tizimi uchun bu - mijozlar,
fond aslaxasi, operatsiya, vazifalar va x.k. bulishi mumkin. Alomatli tushunchalar
urtasida nisbatlar belgilanadi, tushunchalar bilan manipulyatsiya qilish uchun xar
xil (mantikiy va tajriba natijasida olingan) strategiyalar kullaniladi. Bilimlarni
takdim etish, ularni tarkiblashtirish tushunchalarini, murakkab oddiy bulmagan
vazifalarni tanlashni kuzda tutadi. SHuning uchun bilimlar bazasidagi koidalar
xam yeki murakkab, yeki kuplikda va xajmli buladi.
Bilimlar bazalari konsepsiyasini rivojlanishi sun‘iy intellekt soxasidagi
tadkikotlar va yutuklar bilan boglik. Bilimlar bazasilarini kullash soxalari va ular
asosidagi tizimlar kengaymokda. Bilimlar bazalarining butun bir turli-tumanligi -
portativ tizimlar uchun xajmi buyicha kichiklardan tortib murakkab va
kimmatbaxo AIJ (atomatlashtirilgan ish joyi)dan foydalanuvchi kasb egallariga
muljallangan kudratlilarigacha yaratilmokda. Juda katta bilimlar bazalari
markazlashtirilib saklanadigan joylarda saklanadi, ularga kirish xar xil tizimlar,
darajalar, kullamlardagi foydalanuvchilar tomonidan tarmoklar orkali amalga
oshiriladi. Bilimlar bazalarini ishlab chikishdagi muvafakiyatlar ularni ommaviy
foydalanuvchilar uchun yetishish mumkin kiladi, bu ularni faol tijorat maxsuloti
sifatida paydo bulishiga kumaklashadi.
Ushbu mavzuda ma‘lumotlar bazalarining tushunchasi berilgan va uning
asosiy xususiyatlari bayen kilingan, bilimlar bazalarining tuzilishi va uni vazifalari
takdim etilgan. Bilimlarning tasnifi, predmetli va muammoli soxalar tushunchalari,
bilimlarning ma‘lumotlardan farklari berilgan va bilimlar bazalaridan
foydalanishning texnologiyasi bayen kilingan.