1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi buxoro davlat universiteti




Download 3,02 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/48
Sana15.07.2024
Hajmi3,02 Mb.
#267685
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   48
Bog'liq
46379 1 53E52CF73F6EF3CFFBD207633E263E7E9A7B7F79

Maydon o‟lchami
- MB jadvali ustuniga kiritiladigan ma‘lumotlarning uzunlik 
o‘lchovini aniqlaydi. Belgi (simvol) yoki sonlarning maksimal soni.
Tablitsa ma‘lumotlar bazasining asosiy ob‘ekti bo‘lib, boshqa ob‘ektlar 
jadvalsiz ishlay olmaydi. Accessda MB o‘z ichiga bir necha jadvallarni olishi 
mumkin. Tablitsa rejimida ma‘lumotlar qator va ustun ko‘rinishda tasvirlanadi. 
Jadvalni tuzish, uning maydon nomlari va uning xossalarini aniqlashdan 
boshlanadi. YAngi jadval tuzishning bir necha usullari mavjud. Ulardan eng 
universal oson usulini ko‘rib chiqamiz. Bu usul quyidagi ketma-ketlikda bajariladi: 
1.
MB oynasidan Tablitsa ob‘ekti ishga tushiriladi. 
2.
Instrumentlar panelidan Sozdat (New) buyrug‘i beriladi. Ekranda yangi 
jadval nomli muloqot darchasi chiqadi. 
3.
Agar jadval strukturasini o‘zingiz tuzmoqchi bo‘lsangiz muloqot 
darchasidan Konstruktor rejimi tanlanib, Ok tugmasi bosiladi. Jadval 
strukturasini kiritish uchun darcha chiqadi. 
4.
Jadval strukturasida maydon nomi, turi, uning tavsifi va xossalari ketma-ket 
beriladi. 
5.
Konstruktor oynasi bekitiladi. 
6.
Jadval nomi kiritiladi va saqlanadi. 
 
Namunaviy masala 
Masalaning qo‘yilishi. Talabalar, ularning ota – onalari va semestrda olgan 
reyting ballari haqida sodda ma‘lumotlar bazasini (MB) yarating. Ushbu MB dan 
reyting ballarini beruvchi ma‘lumotni oling. 


45 
Masalani Access da echish algoritmini loyihalaymiz.
MB si quyidagi jadvallarni o‘zida saqlasin: 
- Studentы (polya: KodStud, FamStud, ImyaStud, RojdStud); 
- Roditeli (polya: KodStud, FamRod, TelRod); 
- Otsenki (polya: KodStud, BallXim, BallInf, BallMat, Semestr); 
Endi yuqoridagi algoritmga ko‘ra qo‘yilgan masalani yechishning algoritmini 
keltiramiz.
1.
Access dasturini ishga tyshirgandan song ish sohasining o‘ng tomonida 
joylashgan Pristupaya k rabote oynasidagi (yoki asboblar panelidagi) Sozdat 
fayl… piktogrammasi ustiga sichqoncha ko‘rsatkichini olib borib uning 
o‘ng tugmasini bosing. Quyidagi oyna paydo bo‘ladi 
2.
Sozdaniye Novaya baza dannыx… buyrug‘ini ishga tushiring. Ekranda 
quyidagi oyna hosil bo‘ladi 


46 
Sizga standar db.mdb nom bilan ma‘lumotlar bazasini yaratish taklif 
qilinadi. Siz bu holda yaratishingiz lozim bo‘lgan ma‘lumotlar bazasini boshqa 
nom bilan kerakli papkada yaratishingiz mumkin. Buning uchun Imya fayla: 
satridagi db4.mdb o‘rniga boshqa nomni, masalan Semestr.mdb deb yozib 
Sozdat tugmasini bosasiz. Bu aytilganlar quyidagi rasmda tasvirlanganday 
bo‘ladi. 
3.
Sozdat tugmasini bosing. Ekranda quyidagi oyna hosil bo‘ladi 
4.
Sizga ma‘lumotlar bazasini yaratishning 3 usuli taklif qilinadi. Joriy holda
«Sozdaniye tablitsы v rejime konstruktora» usuli faollashtirilgan. Oynadagi 
«Otkrыt» piktogrammasini ishga tushiramiz. Ekranda quyidagi oyna hosil 
bo‘ladi. Bu oynada siz MB ning birinchi jadvalini yaratasiz 


47 
5.
Siz bu oynada «Imya polya» va «Tip dannыx» ystunlariga mos ravishda 
maydon nomlarini va ylarning tiplarini kiritasiz. Ishingizning natijasi 
quyidagicha bo‘ladi.
6.
Endi yuqoridagi oynada tasvirlanganidek «Vid» asbobini bosasiz. Sizdan 
avval yaratilayotgan jadvalni saqlashni so‘rovchi quyidagi «Snachala 
neobxodimo soxranit tablitsu» oynasi hosil bo‘ladi. Bunga javoban «Da» 
tugmasini bosamiz. Access dasturi «Tablitsa1» degan standart nom taklif 
qiladi. Masalaning qo‘yilishiga mos ravishda jadvalni «Studentы» deb 
nomlaymiz va «OK» tugmasini bosamiz 
7.
Ekranda quyidagi oyna hosil bo‘ladi 


48 
8.
«Da» tugmasini bosamiz. Ekranda 5 ta ystundan iborat jadvalni hosil qilish 
oynasi hosil bo‘ladi.
9.
Biz bu yerda soddalik uchun 5x4 o‘lchamli quyidagi jadvalni hosil qilamiz. 
Jadvalni to‘dirib uni saqlaymiz. 
10.
Endi asboblar panelidagi «Okno bazы dannыx» asbobini ishga tushiramiz. 
Quyidagi oyna hosil bo‘ladi 


49 
11.
Shynday qilib MB ning birinchi jadvalini yaratdik. Endi MB ning ikkinchi 
jadvalini yaratamiz. Buning uchun «Konstruktor» asbobini ishga 
tushiramiz. Ekranda 4 – qadam dagi oyna hosil bo‘ladi.
12.
Endi 5- 10 qadam lardagi bajarilgan ishlarni takrorla MB ning quyidagi 
ikkinchi va uchinchi jadvallarini hosil qilamiz.
Asboblar panelidagi «Okno bazы dannыx» asbobini faollashtirsak quyidagi 
oynasiga qaytamiz. 


50 
Endi MB ustida amallar bajarishni ko‘rib chiqamiz. Bu ishni quyidagi 
algoritmlar bo‘yicha bajaramiz. 
13.
Yuqoridagi «Okno bazы dannыx» oynasidan «Zaprosы» buyrug‘ini ishga 
tushiramiz. Quyidagi oyna hosil bo‘ladi
14.
«Konstruktor» asbobini ishga tushiramiz. Quyidagi oyna hosil bo‘ladi. 
15.
«Zapros 1» Oynasiga «Otsenki» va «Studentы» Jadvallarini tashlaymiz. 
Buning uchun Ularni birin – ketin belgilab «Dabavit» tugmasini bosamiz. 
Natijada quyidagi ko‘rinish hosil bo‘ladi.


51 
16.
Endi bu ikki jadvaldan tegishli maydon va shartlarni tanlaymiz. Buning 
uchun masalan, «pole» satridagi «Uchburchak» belgisini ustiga sichqoncha 
ko‘rsatkichini keltirib uning chap tugmasini bossak quyidagi ko‘rinish hosil 
bo‘ladi.
17.
Yuqoridagi oynadan avval «Studentы.*» jadvaliga tegishli maydon va 
shartlarni tanlaymiz. Songra «Otsenki.*» jadvaliga tegishli maydon va 
shartlarni tanlaymiz va «Soxraneniye» buyrug‘ini bajarsak quyidagi 
ko‘rinishga ega bo‘lamiz 


52 
18.
«Soxraneniye» oynasidagi «Zapros1» o‘rniga «Reyting bali» nomini 
kiritamiz va «ok»tugmasini bossak oyna nomi «Reyting bali» nomiga 
o‘zgaradi. 
19.
Menyuning «Zapros» bo‘limidagi «Zapusk» buyrug‘ini ishga tushirsak 
quyidagi natijaviy oyna hosil bo‘ladi.


53 

Download 3,02 Mb.
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   48




Download 3,02 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi buxoro davlat universiteti

Download 3,02 Mb.
Pdf ko'rish