1-seminar
Tema: Rawajlang’an shet el ma’mleketlerinde ta’lim ha’m ta’rbiya
Ja`miyet ta`repinen belgilengen ta`rbiyanin` maqseti ha`m waziypalari, jas a`wladti turmisqa ha`m miynetke tayarlaw mashqalalari arnawli oqiw-ta`rbiya ma`kemelerin du`ziwdi talap etedi. Ja`miyettegi sotsialliq-ekonomikaliq qatnasiqlar, o`ndiristin` rawajlaniwi tu`rli-tu`rli oqiw-ta`rbiya orinlarinin` payda boliwina ha`m olardin` tarmaqlarinin` tez pa`t penen ko`beyip bariwina sebep boladi.
Dúnyanıń rawajlanǵan mámleketlerinde hár tárepten rawajlanǵan kisin tárbiyalaw mashqalası házirgi kúnniń tiykarǵı talabı bolıp turıptı. Sebebi, jámiyette júz berip atırǵan revolyuciyalıq ózgerislerdi insannıń ózin ózgertirmesten ámelge asırıp bolmaydı. Biraq, jańa kisin tárbiyalaw óz-ózinen emes, bálki social munasábetler jańalanıwı processinde ámelge asadı. Bul processda mektepler sisteması zárúrli áhmiyetke iye boladı. Informaciya texnologiyaları jetekshi orınǵa shıǵıp alǵan házirgi kúnde rawajlanǵan mámleketlerde mektepler sistemasın, tálim mazmunın jańalaw zárúriyatqa aylandı. Eskicha oqıtıw usılları hám metodları mánisi boyınsha eskirib, tálimdiń aldıńǵı pedagogikalıq texnologiyalarǵa tiykarlanǵan metodları hám formalarına mútajlik kúshaydi. Áyyemgi babalarımız álemdiń quramalı tábiyiy processlerin úyrenip barar eken, insandı, onıń ruwxıy -etikalıq kámalıni dunyadan sırtda emes, bálki sol álemdiń ishinde dep qaraydılar. Olardıń pikrine qaraǵanda, adam - álem ishindegi kishi álem bolıp, ol jaǵdayda úlken álem (álemi Kubro) dıń barlıq qásiyetleri óz sawleleniwin tapqan bolıp tabıladı. Bul hal álemdi tolıq oyda sawlelendiriwden aldın adamdı, insan álemin jaqsı biliwdi talap etedi. Sol noqatı -názerden qaraǵanda, házirgi dáwir rawajlanǵan mámleketlerinde insandı tábiyaattıń joqarı jemisi retinde, álemdiń bir úzindi dep qarawda biryoqlamalikka berilip ketiw gúzge taslanadı.
Tálim - tárbiyada nátiyjeli reformalardı ámelge asırıw talap atırǵan házirgi dáwirde bolsa ilimiy texnika rawajlanıwı, jańa texnologiyalıq revolutsiya sharayatında tabıslı iskerlik kórsete alatuǵın jámiyet aǵzaların jetiwtirib beriw, jetkinshekti kásip - ónerge jóneltiriwde mámleket xızmetin hám de orta bilim beriwdiń kóp variantlı úshinshi basqıshın engiziw, tálim mazmunın jaqsılawda pedagogikalıq qurallardı qóllaw, tálimde baslamashılıq hám dóretiwshilikke keń yul oshish, onıń zárúrli sistemaların jaratıw sıyaqlı sırt el tájiriybelerin úyreniw áyne múddáhá bolıp tabıladı.
Rawajlanǵan shet el mámleketlerde tálimdiń mámleket ishki siyasatina aktiv tásir etetuǵın social process ekenligi, tán alıw etilgen haqıyqat bolıp tabıladı. Sol sebepli de shet mámleketlerde mektep zárúriyatın ekonomikalıq támiyinlewge ajratilayotgan aqsha muǵdarı jıldan jılǵa - asıp barıp atır. Yaponlarda mısalı, «maktab tabısı hám párawanlıq tımsali» kek bolıp qalmay, «u insanlardı jaqsılaydi», degen pikir isenim hám ıqtıqatqa aynalǵan. Tálim tuwrısındaǵı ǵamxorlıq belgili siyasatshılardıń da bárháma dıqqat - itibarında bolǵan. Sol sebepli de AQSH dıń burınǵı Prezidenti R. Reyganni, Ullı Britaniya Bas ministri M. Techcherni, Fransiya Prezidenti F. Mettiranlarni mektep reformasınıń baslamashıları dep biykarǵa aytıwmaydı. F. Mitteran mektepti «Jámiyetin háreketlendiriwshi kúsh» dep esaplaǵan.
Rawajlanǵan mámleketlerde pedagogikalıq izertlewlerdi ámelge asıratuǵın kóp sanlı ilimiy muassalar islep turıptı. Germaniyada olardıń eki mińnen aslam. Fransiya, AQSH, Yaponiyada tálim tárbiya teoriyası máseleleri menen júzlegen mámleket hám menshikli shólkemler Universitetler pedagogikalıq izertlew orayları shuǵıllanmoqdalar. Olar aktivitini bolsa xalıq aralıq tálim orayları, mısalı, AQSH de xalıq aralıq institutı muwapıqlashtirib barıp atır. Kópshiliktiń iskerligi oqıw programmasın jetilistiriw hám qayta qurıwǵa qaratılǵan.
Mektep programmaların ózgertiw eki tiykarǵı jóneliste: ekstensiv hám intensiv jol menen ámelge asıriladı. Áyyemgi babalarımız álemdiń quramalı tábiyiy processlerin úyrenip barar eken, insandı, onıń ruwxıy -etikalıq kámalıni dunyadan sırtda emes, bálki sol álemdiń ishinde dep qaraydılar. Olardıń pikrine qaraǵanda, adam - álem ishindegi kishi álem bolıp, ol jaǵdayda úlken álem (álemi Kubro) dıń barlıq qásiyetleri óz sawleleniwin tapqan bolıp tabıladı. Bul hal álemdi tolıq oyda sawlelendiriwden aldın adamdı, insan álemin jaqsı biliwdi talap etedi. Sol noqatı -názerden qaraǵanda, házirgi dáwir rawajlanǵan mámleketlerinde insandı tábiyaattıń joqarı jemisi retinde, álemdiń bir úzindi dep qarawda biryoqlamalikka berilip ketiw gúzge taslanadı.
Tálim - tárbiyada nátiyjeli reformalardı ámelge asırıw talap atırǵan házirgi dáwirde bolsa ilimiy texnika rawajlanıwı, jańa texnologiyalıq revolutsiya sharayatında tabıslı iskerlik kórsete alatuǵın jámiyet aǵzaların jetiwtirib beriw, jetkinshekti kásip - ónerge jóneltiriwde mámleket xızmetin hám de orta bilim beriwdiń kóp variantlı úshinshi basqıshın engiziw, tálim mazmunın jaqsılawda pedagogikalıq qurallardı qóllaw, tálimde baslamashılıq hám dóretiwshilikke keń yul oshish, onıń zárúrli sistemaların jaratıw sıyaqlı sırt el tájiriybelerin úyreniw áyne múddáhá bolıp tabıladı.
Rawajlanǵan shet el mámleketlerde tálimdiń mámleket ishki siyasatina aktiv tásir etetuǵın social process ekenligi, tán alıw etilgen haqıyqat bolıp tabıladı. Sol sebepli de shet mámleketlerde mektep zárúriyatın ekonomikalıq támiyinlewge ajratilayotgan aqsha muǵdarı jıldan jılǵa - asıp barıp atır.
Yaponlarda mısalı, «maktab tabısı hám párawanlıq tımsali» kek bolıp qalmay, «u insanlardı jaqsılaydi», degen pikir isenim hám ıqtıqatqa aynalǵan. Tálim tuwrısındaǵı ǵamxorlıq belgili siyasatshılardıń da bárháma dıqqat - itibarında bolǵan. Sol sebepli de AQSH dıń burınǵı Prezidenti R. Reyganni, Ullı Britaniya Bas ministri M. Techcherni, Fransiya Prezidenti F. Mettiranlarni mektep reformasınıń baslamashıları dep biykarǵa aytıwmaydı. F. Mitteran mektepti «Jámiyetin háreketlendiriwshi kúsh» dep esaplaǵan.
Rawajlanǵan mámleketlerde pedagogikalıq izertlewlerdi ámelge asıratuǵın kóp sanlı ilimiy muassalar islep turıptı. Germaniyada olardıń eki mińnen aslam. Fransiya, AQSH, Yaponiyada tálim tárbiya teoriyası máseleleri menen júzlegen mámleket hám menshikli shólkemler Universitetler pedagogikalıq izertlew orayları shuǵıllanmoqdalar. Olar aktivitini bolsa xalıq aralıq tálim orayları, mısalı, AQSH de xalıq aralıq institutı muwapıqlashtirib barıp atır. Kópshiliktiń iskerligi oqıw programmasın jetilistiriw hám qayta qurıwǵa qaratılǵan.
Mektep programmaların ózgertiw eki tiykarǵı jóneliste: ekstensiv hám intensiv jol menen ámelge asıriladı.
|
