|
1. Xalqaro hisob-kitobning qanday shakllari mavjud
|
| bet | 9/10 | | Sana | 06.06.2024 | | Hajmi | 450,68 Kb. | | #260954 |
Bog'liq Javoblar 25-30Aktivlar (Omonatlar): Aktivlar, mamlakatning moliyaviy resurslari va moliyaviy bozorni tuzilishini ifodalaydi. Bu qismatda qo'shilgan bo'lishi mumkin:
Omonatlar (Tijorat va Xizmat Omonatlari): Mamlakatning eksport va import operatsiyalariga oid omonatlar.
Kapitalni omonatlari: Oltin, valyuta rezervlari, xorijiy mamlakatlar orasidagi hissa omonatlari.
Hisob-kitob hisoblagichlari: Mamlakatning xalqaro valyutalar, xorijiy moliyaviy tizimlarda mablag‘larini, xorijiy banklarda borlarini ifodalaydi.
Investitsiyalar: Mamlakatning boshqa mamlakatlarda yoki xorijiy korxonalarda egasi bo‘lgan kompaniyalar hissalariga yoki mablag'lariga olib borilgan investitsiyalar.
Passivlar (Qarzlar va Kapital): Passivlar, mamlakatning mablag'larini olib borish va boshqa mamlakatlar bilan o'zaro moliyaviy munosabatlarini tuzilishini ifodalaydi. Bu qismatda quyidagi bo'lishi mumkin:
Qarzlar va Kreditlar: Mamlakat qarzlarini va kreditlarini ifodalaydi.
Hisoblar orasidagi majburiyatlar: Omonatlar va kreditlar to'g'risidagi majburiyatlar.
Investitsiya kapitali: Mamlakatning boshqa mamlakatlar bilan o‘zaro ishlash, xorijiy korxonalardagi korporativ aktsiyalari.
Moliyaviy aloqalar: Mamlakatning xorijiy banklar, moliyaviy tashkilotlar bilan o‘zaro aloqalarini ifodalaydi.
Daromad va Xalqaro Xodisalar (Moliyaviy Mablag‘lar): Xalqaro to'lov balansi o'z ichiga mamlakatning daromadi va xorijiy valyutadagi xodisalarini ham olishni ko'rsatadi. Xalqaro mablag‘lar, mamlakatning xaridorga va sotuvchiga bo'lgan mablag‘larini ifodalaydi.
Xalqaro to'lov balansini tuzish, mamlakatning moliyaviy holatini aniqlash, xalqaro xavfsizlik, moliyaviy islohotlar va boshqa muhim moliyaviy masalalarni tahlil qilish uchun muhimdir. Ushbu balans, mamlakatning xorijiy mablag‘larini jalb qilish, investitsiyalar, daromad va boshqa moliyaviy tashkilotlar bilan ishlashda muammolarini yechish uchun ma'lumotlar taqdim etadi.
25-Variant
1.Transmilliy banklar faoliyatining asosiy turlari
Transmilliy banklarning faoliyati xorijlik iqtisodchi olimlardan O.Lavrushin, V.Usoskin, E.Jukov, J.Matuk, K.Barltrop, D.Maknoton, A.Gryuning, T.Mandill, E.Bulatovlarning ilmiy izlanishlarida tadqiq qilingan. E.Bulatovning fikriga ko'ra, tashqi iqtisodiy faoliyat transmilliy bank biznesining muhim tarkibiy qismiga aylandi. Masalan, 1960 yilda faqat 8 ta AQSh banki xorijiy davlatlarda o'z filiallariga ega bo'lgan bo'lsa, XX asrning 90- yillarining oxiriga kelib, ularning soni 100 tadan oshdi7. E.Jukovning fikriga ko'ra, xalqaro operatsiyalarni faol tarzda amalga oshiraѐtgan banklar asta-sekin milliy iqtisodiѐtga moliya xizmati ko'rsatishdan chetlashib qolmoqdalar. Ular ko'proq norezidentlar bilan tashqi operatsiyalarni amalga oshirmoqdalar. AQSh, Germaniya va Yaponiyaning yirik tijorat banklari turli mamlakatlardagi ko'p sonli korporativ mijozlarga moliyaviy xizmatlar ko'rsatish hajmini tobora oshirmoqdalar.
Transmilliy banklar xo'jalik yurituvchi subъektlarga xilma-xil moliyaviy xizmatlar ko'rsatadi. Lekin shu bilan birga, transmilliy banklar tomonidan ko'rsatiladigan moliyaviy xizmatlar ichida kuyidagi xizmatlar yuqori salmoqni
egallaydi:
– evrovalyuta bozorlari va xorijiy bozorlardan depozitlar jalb qilish;
– xorijiy valyutalar bilan xalqaro diling operatsiyalarini amalga oshirish;
– boshqa banklarga kreditlar berish;
– nodir metallar bilan operatsiyalarni amalga oshirish;
– xalqaro savdoni moliyalashtirish bo'yicha xizmatlar ko'rsatish;
– qimmatli qog'ozlar bilan bog'liq bo'lgan xalqaro investitsion bank
xizmatlarini ko'rsatish;
– kompaniyalarga muddatli kreditlar berish;
– anderrayting xizmati ko'rsatish;
– trast xizmati ko'rsatish.
Transmilliy banklar eksport-vositachilik operatsiyalariga asoslangan
investitsiya strategiyasini amalga oshirishga juda katta qiziqish bildirmoqda:
Ular TMB daromad manbalarini diversifikatsiyalashga olib keladi, ular komissiyani olish (qarzdor tomonidan talab qilinadigan kapitalning 10%), qimmatli qog'ozlarni sotishdan olingan daromadlar, fond birjasida savdodan tushadigan foyda, konsalting va ilmiy-tahliliy ish haqi, to'lovlar saqlash va mulkni boshqarish uchun. Bank maъlumotlariga ko'ra, vositachilik daromadlari etakchi banklari daromadlarining yarmidan ko'pini tashkil qiladi;
bu operatsiyalar banklarning nodavlat shirkatlar bilan uzoq muddatli aloqalarini nazorat qiluvchi ulushlarni sotib olish va TMB ning transmilliy korporatsiyalarni birlashtirish va sotib olishda ishtirok etish yo'li bilan tashkil etadi;
TMB faoliyatining bir qismi balanslarda aks ettirilmaydi, bu davlatning tartibga solish choralarini taъsirini zaiflashtiradi, shuningdek, aholi orasida bitimlarni yashirish imkonini beradi;
TMBlarga vositachilikning afzalligini to'g'ridan-to'g'ri bank kreditlari bilan solishtirganda tijorat operatsiyalaridan, shu jumladan, qarzdor tomonidan qarzlarni qaytarmaslik riskidan qochib, riskni qimmatli qog'ozlarning yakuniy egalariga topshiradi. Natijada kapital bozorining tuzulmasi o'zgardi: agar 70- yillarda xalqaro kapital bozorining 80 foizi qarz oluvchilarga bank kreditlari ko'rinishida yo'naltirilgan bo'lsa, unda 80-yillarda 90-yillarning boshida xalqaro kreditlar bozordagi mablag'larning 4/5 qismiga to'g'ri keldi;
bir xil qarz oluvchining boshqa qimmatli qog'ozlariga chiqarilgan obligatsiyalar bo'yicha daromadni qayta tiklash imkoniyatini beruvchi
"harakatlanuvchi" (bozor sharoitlari va pul qiymatining pasayishi) foizlari bilan investorlarga obligatsiyalarni sotish kabi xizmatlar orqali vositachilik operatsiyalarining kombinatsiyasi, yaъni ikki valyutadagi kreditlarni berish.
Ikkinchidan, investor valyuta kurslari bo'yicha farqdan qo'shimcha daromad oladi,
chunki obuna bo'lish paytida qimmatli qog'ozlar kursi bir valyutada ifodalanadi va
boshqa valyutada sotiladi;
TMB salohiyatining o'sishi uchun asosiy rag'bat bo'lib, ishlab chiqarish,
qurilish va savdo sohasida qarzga berilgan kapitalga bo'lgan talab ortib boraѐtgan
ilmiy-texnikaviy inqilob (ITI) bo'lib, uni ishlab chiqarishni doimiy o'zgaruvchan bozor talablariga moslashtirish natijasida sanoat korxonalarining kapitalini muntazam yangilab borish natijasida yuzaga keldi.
TMB ning iqtisodiy kuchi G'arb davlatlarining asosiy moliyaviy ustuniga
aylandi. G'arb mamlakatlarini uzoq muddatli kreditlar bilan taъminlash uchun
hukumat kreditlarini sotib olish orqali TMB. Shunday qilib, AQSh hukumati 1989Xalqaro bank ishi moliyaviy yilining qarzi 2,9 trillion dollarni tashkil etdi, ularning 80 foizi mamlakat TMB-ga joylashtirildi. Bundan tashqari, TMB xorijiy investorlar tomonidan davlat qarzlarini sotib olishni tashkil qiladi.
2. Jahon iqtisodiyotining globallashuvi nima
Jahon iqtisodiyotining globallashuvi, dunyo bo'ylab mamlakatlar, tashkilotlar va insonlar o'rtasidagi moliyaviy, sanoat, madaniy, ilmiy va boshqa turlardagi munosabatlarning intensiv ravishda o'sishi va kengayishi demakdir. Bu globallashuv, yozuvchilarda ham "dunyo bo'ylab integratsiya" yoki "dunyo bo'ylab integratsiyasi" deb ataladi. Globallashuv, quyidagi muhim jihatlarni o'z ichiga oladi:
|
| |
