|
10. Mavzu : Avtomatik signalizatsiya tizimlari. Reja. Potensiometrik datchiklar. Kumir plastinkali datchiklar
|
| Sana | 17.02.2023 | | Hajmi | 194 Kb. | | #42640 |
Bog'liq ЭКГ-5А таъмирлаш, bejik, 7 uzb 1-5 $lar, Современный мир насыщен медиа контентом, Mavzu Daromadlarning taqsimlanishi, tengsizlik va qashshoqlik r-fayllar.org (1), 11111, Хужжатлар мазмуни, WORLD HISTORY 3 UZ (1), 2-amaliy mashgulot, 2023-ИЮЛЬ 1-кисм-8-13, 8-mavzu. Bozor va tavakkalchilik reja tavakkalchilik tushunchasi, Yangi yil, Хавфсиз махалла, 1-sinf jismoniy tarbiya
№ 10. Mavzu : Avtomatik signalizatsiya tizimlari.
Reja.
1. Potensiometrik datchiklar.
2. Kumir plastinkali datchiklar.
3. Тenzometrik datchiklar.
Potensiometrik datchiklarda nazorat kilinayotgan xarakat sezgir elementga uzatilib uning karshiligi xisobiga uzgaruvchan yoki uzgarmas kuchlanishga aylantiriladi.
Potensiometrning xarakatlanuvchi kontakti nazorat qilinayotgan xarakatga bog’langan bo’lib, ob’ektning holati o’zgarilganda uning qarshiligi ham va ikkilamchi asbobdagi ko’rsatgich o’zgariladi. Ikkilamchi asbob esa nazorat qilinayotgan parametrlar birligida darajalangan. Kuchlanishning tebranishlarini ta’sirini yuqotish maqsadida stabillashgan manbalardan foydalanish tavsiflanadi. Potensiometrik datchikning statik tavsifnomasini chiziqlikga yakinlashtirish maqsadida unga muvofiq ish rejimini (2.2-rasm, b, g) topshirishadi yoki reostatni
u rash usulini o’zgartiradi. Agar chiqish tok yoki kuchlanish belgisi xarakat yo’nalishiga muvofiqligi kerak bo’lsa, unda o’rta nuqtali potensiometrdan foydalanishadi (2.2-rasm, v). Uning tavsifnomasi rasmda keltirilgan (2.2.- rasm, g). Burchak xarakatlarini nazorat qilish uchun halqasimon potensiometrik datchiklar qo’llanadi (2.2-rasm, d). Kontaktsiz datchiklar sifatida suyuqlik potensiometrik datchiklar qo’llanadi (2.2-rasm, ye). Potensiometrik datchikning tavsifnomalari va sezgirligi analitik usulda xisoblanadi. Potensiometrik datchiklar yuqori darajadagi aniqlik va tavsifnomalari
o’zgarmas, sodda, kichik gabaritlari va arzonligi bilan ajralib turadi. Bundan tashkari, ulardan foydalanilayotganda qo’shimcha kuchaytirigichlarni ishlatishni xojati yo’q, chunki ularning chiqish quvvati ikkilamchi asboblar uchun yetarlik. Lekin xarakatlanuvchi kontaktning mavjudligi ularning puxtaligini pasaytiradi.
Ko’mir datchiklarining ish prinsipi, uzining ichki elektr qarshiligi keltirilgan kuchlar ta’sirida o’zgarishiga asoslangan. Bu turdagi eng sodda datchik (2.3-rasm,
a ) grafit disklardan yig’ilgan ko’mir ustindan iborat. Disklar orasiga esa kontaktli
shaybalar o’rnatilgan. Ko’mir ustunning qarshiligi grafit disklarning kichik qarshiligi va disk-shayba o’tishi asosiy qarshiliklar yig’indisiga teng. Disk – shayba o’tishining qarshiligi esa o’z navbatida disk va shaybalar zichligiga, ya’ni bosish kuchiga bog’liq. Ko’mir plastinkali datchiklarning sezgirligini oshirish maqsadida ko’priksimon ulanish sxemalardan foydalaniladi (2.3,v-rasm). F kirish kuchi ta’sirida ko’prik sxemasining yelkasidagi R1 qarshiligi kamayadi, ikkinchi yelkadagi R2 esa oshadi. Bunday datchiklar – differensial datchiklar deyiladi. Ko’mir datchiklarining afzalliklari: sodda, o’lchamlari kichik, arzon. Kamchiliklari: qarshilikning nostabilligi, gisterezis, mavjudligi va tavsifnomasi nochiziqliligi. Oddiy ko’mir datchikning statik tavsifnomasidan Тenzometrik datchiklarning ish prinsipi tenzoeffekt xodisasiga asoslangan buladi, ya’ni elastik deformatsiya ta’sirida uning karshiligi uzgaradi. Тenzodatchik ma’lum usulda uralgan va ikkala tomanidan maxsus plenka yepishtirilgan yupka simdan iborat. Тenzodatchik deformatsiyasi nazorat kitlinayotgan detalga maxsus yelim bilan puxta yepishtiriladi. Detalning deformatsiyasi natijasida simning geometrik ulchamlari uzgarilib karshiligi uzgaradi. Тenzometrik datchiklarning tavsifnomasi chizikli buladi va shu sababli ularning sezgirligi deyarli uzgarmaydi. Тenzometrik datchiklarning asosiy kursatkichi tenzosezgirlik xisoblanadi.
TEKSHIRUV UCHUN SAVOLLAR:
1. Datchik nima va u o‘zgartkich bilan birga qanday elementni ifodalaydi?
2. Datchik chiqish signalining parametrlarini bilasizmi?
3. Ishlash prinsipiga ko‘ra datchiklarning necha turi mavjud?
|
| |
