11-Amaliy ish.
Tarmoq turlari.Tarmoqda foydalanuvchi huquqlarini cheklash.
Ishdan maqsad: Tarmoq turlari.Tarmoqda foydalanuvchi huquqlarini cheklashni
o’rganish.
Nazariy qism.
Tarmoq topologiyalari bir-biridan tarmoqda ma’lumotlarni almashinish tezligi va
tarmoqda foydalaniladigan qurilmalar turlari bilan farqlanadi.Tarmoq topologiyasini tanlash
tarmoqdagi ishchi stansiyalar serverlar va hodimlarni joylashinuvini hisobga olgan holda amalga
oshiriladi.Bugungi kunda Yulduzsimon topologiya eng keng qo’llanilayotgan tarmoq strukturasi
bo’lib qolganlariga nisbatan soda,samarali va ishonchliligi bilan farq qiladi.
1-rasm.Bugungi kundagi tarmoq turlari.
Foydalanuvchilarning huquqlari cheklovlari.Ko'pgina kompaniyalar foydalanuvchilar-
ning papkalarga kirish huquqlarini cheklash va foydalanuvchilarning muayyan dasturlardan
foydalanishini taqiqlash zarurligiga duch kelmoqda. Ushbu vazifalarni hal qilish uchun kirishni
cheklash, foydalanuvchi huquqlarini boshqarish va xavfsizlik qoidalarini tartibga soluvchi tarmoq
domeni
tekshiruvi
qo'llaniladi.
Serverni o'rnatish va sozlash uchun adminstartor yetuk malakaga ega bo’lishi kerak.
Kompyuter tizimidagi domen tekshirgichidan foydalanish quyidagi imkoniyatlarni beradi:
Foydalanuvchilarning stantsiyalarini va boshqa resurslarni markazlashtirilgan
boshqarilishini ta'minlash
Foydalanuvchi huquqlarini boshqarish (dasturlarni o'rnatish / ishlatish uchun
foydalanuvchi huquqlarini cheklash)
Axborotdan foydalanishni boshqarish (papkalar va fayllarga kirishni cheklash)
Tarmoq dasturlarining barqarorligini ta'minlash
Hisoblardan
foydalanishni cheklash
Domen tekshirgichida har bir foydalanuvchi uchun shaxsiy parol bilan hisoblar yaratiladi. Har
bir hisob qaydnomasida foydalanuvchi huquqlarini xodimlarga mehnat vazifalarini bajarish uchun
kerakli darajaga ega bo'lish uchun tuzilishi mumkin. Bu holda papkalarga va dasturlarga kirish
cheklangan va administrator tomonidan osongina boshqariladi. Jildlar va dasturlarga kirish
administratorning ixtiyoriga ko'ra yopilishi mumkin. Domen strukturasi barcha foydalanuvchilarni
istisnosiz boshqarish imkonini beradi, muhim dasturlarni tasodifiy o'chirib tashlashni, papkalar va
hujjatlarga
kiruvchi
kirimlardan
foydalanishni,
Internet-trafikdan
foydalanishni
markazlashtirilgan tarzda boshqarish imkonini beradi. Kirishni cheklashdan tashqari, domen
tekshiruvchisi foydalanuvchi huquqlari va ish stantsiyalarining markazlashtirilgan
boshqaruvini
ta'minlaydi hamda tarmoq dasturlarining barqarorligini nazorat qiladi. Bularning barchasi barcha
tarmoq dasturlarining samarali va uzluksiz ishlashiga yordam beradi va korporativ tarmoq
foydalanuvchilari faoliyatini nazorat qilish imkonini beradi.
2-rasm.Tarmoqni boshqarish uchun mo’ljallangan Secure Adminstrator dasturi sahifasi.
Havfsizlik administratori (Secure Adminstrator) kompyuterga kirishni boshqarish uchun
professional echim bo'lib, kompyuterga va uning barcha muhim parametrlariga kirishni cheklash
imkonini beradi (1-rasm), ham umumiy, ham alohida foydalanuvchilar uchun.
Shuningdek,
foydalanuvchi yo'qligida kompyuterni butunlay blokirovka qilish mumkin. Cheklovlarni
o'rnatishdan tashqari, yordamchi dastur kompyuterda foydalanuvchilarning ishini kuzatish uchun
ishlatilishi mumkin, chunki u mahalliy tarmoqdan, Internetdan va boshqalardan foydalanishga oid
statistikani saqlaydi.Bu yechim foydalanish cheklovlari turli o'rnatish foydalidir. uni ishlatish
vazifalar panelining (barcha yoki individual elementlar faqat) yashirish, (displey xususiyatlarini
o'zgartirib o'chirib muayyan belgilarni va boshqalar yashirish.) ish stoli parametrlariga kirishni
cheklash va ba'zi «Ishga tushirish» menyusi o'chirish uchun osondir. Bundan tashqari bu dastur
ilovalar o'rnatish / o'chirish taqiqlaydi va Internet foydalanish
paytida foydalanuvchilar
qobiliyatini cheklash / o'zgartirish Internet Internetdan foydalanganda fayllarni yuklab olish,
ilovalar va internetga kirish imkoniyatlarini cheklash, kiritish, ro'yxatga olish kitobini tahrirlash,/
faollashtirish DOS rejimiga yangi drayverlarni o'rnatish/o'chirish printerlarni boshqarish, nusxa
olish / tizimdagi papkalarga fayllar ko'chirish va fayl va papkalarni o'chirish mumkin - berilgan bu
imkoniyatlar tizim parametrlarini himoya qilish uchun xizmat qiladi. Shuningdek, "Start"
menyusida,
nazorat paneli, printerlar, tarmoq ulanishlar va buyrug’lar o’rin olgan.Ko’p
ishlatiladigan buyruqlardan "Run", "Ekran xususiyatlari", "Network", "Parol" va "Print"
buyruqlari yordamida to'liq va qisman tizimga o'zgartirish kiritish mumkin. Ushbu papkalarga
"My Computer" papkasini Explorer va muloqot oynasida ko'rinmas bo'ladi.Bu dastur mahalliy,
tarmoq va USB-disklardan.CD-ROM diskidan foydalanishni taqiqlaydi. Windows tomonidan
taqdim etilgan standart hotkeys foydalanishni ma'lum ilovalarni
blokirovka qilishi va ishga
tushirish, shuningdek, tanlangan papkalarni yashirish uchun ham xizmat qiladi..
3-rasm.Secure Adminstrator dasturi interfeysi.
4-rasm.Secure Adminstrator dasturi yordamida foydalanuchi huquqlarini cheklash.
