Vkladish uchun ishlatiladigan material
Vkladish podshipnikning eng muhim elementidir.Vkladishning tuzilishi,
materiali, uning qanchalik aniq tayyorlanganligi,
joylashuvi, moy uchun
mo’ljallangan ariqchalarning shakli-bularning hammasi podshipnik ishini
belgilaydi.SHuning uchun vkladishlar kuyidagi talablarga javob berishi kerak:
1.vkladish sirtining shakli tsapfaning uzunlik va talab etilgan qamrov bo’yicha bir
tekis joylashuvini ta’minlash;
2.vkladish bilan tsapfa orasidagi zazor suyuqlikda
ishqalanish rejimini
ta’minlaydigan bo’lishi;
3.vkladish materialning yeyilishiga chidamliligi yetarli darajada bo’lishi;
4.vkladishning tuzilishi u bilan tsapfaning o’qdosh bo’lishini ta’minlashi lozim.
Sirpanish podshipniklar o’rniga hozirgi kunda dumalash podshipniklari keng
qo’llanilmoqda.
Dumalash podshipniklariga alohida vazifa yuklanganligi sababli, ularning 1000
dan ortiq standartlashtirilgan o’lchamlarga ega bo’lgan turlari mavjud. Ularning
ichki diametrlari 0,6 mm dan 630 mm gacha boradi. Dumalash podshipniklarining
turlari, o’lchamlari va boshqalari bo’yicha ma’lumotlar
mashina detallari fanida
o’rgatiladi.
Dumalash podshipniklariga yuzalarining shakli, o’zaro joylashishi, o’rnatiladigan
o’lchamlarining aniqligi va xalqalarining aniq aylanishini ifodalovchi beshta aniqlik
klassi belgilangan. Aniqlik klassi ortib borish tartibi quyidagicha belgilangan:
0;6;5;4;2. Ma’lum birikma uchun tegishli podshipnikning aniqlik klassi mashina va
mexanizmlarning aylanish aniqligiga va ishlash sharoitiga qo’yilgan talablar asosida
tanlanadi. 0-klass aniqlikdagi podshipniklardan avtotraktor
va boshqa qishloq
xg’jalik
mashinasozligida
foydalaniladi.
6;5;4;2-
aniqlik
klasslaridagi
podshipniklardan yuqori aniqlik talab etiladigan asboblar tayyorlashda va
stanoksozlikda foydalaniladi. 0- klass podshipnigining dopusk qiymati 5 va 6
kvalitetlarda (IT5 va IT6), yuzalarining notekisligi esa
a
R
=i,25…2,5 mkm bo’ladi.
Podshipnik tashqi xalqasining dopusk maydoni asosiy val singari – detal jismiga,
ichki xalqaning dopusk maydoni
asosiy otvertsiya kabi emas, balki, u ko’proq
asosiy chetlanishi «K» bo’lgani kabi – Detal tashqarisiga belgilanadi. Bundan kelib
chiqadiki, ichki xalqa diametri(d)ga dopusk maydoni nominal o’lchamiga nisbatan
manfiy qismda joylashgan. Tekis tsilindrik birikmalarda asosiy otvertsiyaning
dopusk maydoni musbat qismda joylashgan.
SHu bois, oraliq posadka uchun
tayyorlangan vallarda natyagli posadka hosil bo’ladi. Podshipniklarning
buzulmasdan uzoq muddat ishlay olish ko’rsatkichi
ularni birikmada qancha
aylanishlar soniga bardosh berishi orqali baholanadi. Podshipnik bardosh bera
oladigan aylanishlar soni,
uning konstruktsiyasiga, turiga, biriktirish sharoitiga va
yuklanish turiga bog’liq bo’ladi. Podshipnik xalqalarining bir-biriga nisbatan
qo’zg’aluvchanligini ta’minlash maqsadida xalqalarining ichki yuzalari bilan uning
sirpanish elementi (sharik yoki rolik kabilar)orasiga ichki oraliq belgilanadi. Bu
g’ralik radial va o’q bo’yicha bo’ladi. Radial oralik podshipnikning aylanish o’qiga
nisbatan
perpendikulyar tekislikda, o’q bo’yicha g’ralik esa aylanish o’qi bo’yicha
aniqlanadi.
Ichki g’ralik o’z navbatida boshlang’ich, g’rnatishdagi va ishchi g’raliklarga
ajratiladi. Ishlab chiqarish korxonasida podshipnik boshlang’ich g’ralik bilan ishlab
chiqariladi.
Ichki
va
tashqi
xalqalarning
detallar
bilan
biriktirilishida
deformatsiyalanishi natijasida podshipnikning g’rnatishdagi ichki g’raliki ko’pincha
boshlang’ich g’ralik kichikroq bo’ladi. Podshipnikning ichki ishchi g’raliki
birikuvchi yuzalardagi g’adir-budirliklarning ezilishi xisobiga g’rnatishdagi g’ralik
bir oz kattaroq bo’ladi. Podshipnikning uzoq muddat ishlashi asosan ichki ishchi
g’ralik qiymatiga bog’liq bo’ladi. O’q bo’yicha g’ralik podshipnik elementlarini
foydalanish davrida o’q bg’ylab qisilib qolishidan saqlaydi.
