JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/
Volume–27_Issue-2_April_2023
119
G.SHAMURATOVA "ÓZ UYAM"
Jamalova Flora
Ájiniyaz atındaǵı NMPI, Qaraqalpaq tili ham ádebiyatı tálim baǵdarı
3-kurs talabası
Ilimiy basshı: filologiya ilimleriniń kandidatı, docent
M. D. Bekbergenova
Annotaciya:
Maqolada
G.Shamuratovaning
asarining
ideya-tematik
xussusiyatları, talqn qilingan.
Kalit so’zlar:
asar, , ideya, mazmun.
Jazıwshı Gúlistan Shamuratovanıń "Mexrigiya sırlaslarım" toplmmına bir qansha
shıģarmalar kiritilgen. Olardan "Óz uyam", "Qara jerdi qayra-qayra baspaģansoń",
"Juldızı janģan kelinshek", "Ómirge qushtarlıq", "Er qádiri", "Jol dápterinen" h.t.b
shıģarmaları kiritilgen. Shıģarmalarında qaraqalpaq qızları haqqında, ómirde kórgen,
keshirgenlerin, keń peyillik, miynet súygishliktiń gùwası bolģan.
"Ósken uyam" shıģarmasında avtor ósken uyası, turmıstaģı basqa da kórgen,
keshirgenlerin, balalaqıq waqıyaların sáwlelendirgen. Oqıp otırıp kózińnen jas
shıģadı.Bul shıģarma Ámet Shamuratov úlken qızı Gúlistan Shamuratovanıń
tilinen
bayan etiledi. "Adam ómirinde birde quwanıshlı, birde qayģılı kúnlerdi umıta almaydı
eken. Biziń shańaraģįmız ushın 1953-jılı ákemizden ayrılģan azalı jıl boldı. Esimizdi
bilgeli ákem táwirirek qosıq jazsa dárriw yadlap alıp, saxnaģa shıģıp, xalıq aldında
aytıwģa asıģatın anam paxır, ákemizdiń qazasınan keyin, joqlaw úyrenip, jılaģanda
etegi jasqa tolıo joqlaģanların talay kórgenmen." [1.3]
Haqıyqatında da aydıń on besi jarıq, on besi qarańģı degendey, ómirde de
qıyınshılıqlarģa ushıraymız. Biz olardı jeńip ótiwimiz kerek. Gúlistan Shamuratova óz
ákesi Ámet Shamuratov qaytıs bolıwı, hámmesine qattı batqan. Dúnyada ata-anadan
ayrılıw, júrekti jılatadı. Ósip baratırģanda ata-ana mehrine toyģımız keledi.
Sonda
Ámet aģa Shamuratov penen birge isles bolģan, qádirdanlar, P.Seytov, N.Japaqov,
R.Babanazarov, M.Nurmuhammedov, R.Qosbergenov h.t.b. qaraqalpaq xalqı ushın
júdá awır bolģanın, qabırģamızdı qayıstırdı deytuģın bolģan. Báribir ótken ómir tariyx
boladı. Sóytip bir kúnleri, apasınıń qoynında jatırģanda, aģań keldi, deo oyatqan. Ol
kempir apasınıń úyinde ósedi.
Sebebi, óziniń qızınday bolıp qalģan. Soń, ákesi qalaģa áketajaq boladı,
úyindegiler yaq dep razı bolmaydı. Sonda da, ákesi áketedi. Qalada oqıp bilim alıwın,
kóz aldında ósiwin qáleytuģın edi. Óz perzentiniń jıraqta bolģanın qálemegen. Bir kúni,
8-mart bayramı. Sol kúni ákesi awırıp atırsa da qızlarına jıllı júz benen kúlimsirep,
kishken balası menen qızların qutlıqlaydı. Tilekler aytıladı. Sawģalar beriledi.
