|
15-ma`ruza. Kuchlanishlar va toklar rezonansi
|
| bet | 5/7 | | Sana | 31.03.2023 | | Hajmi | 0.61 Mb. | | #47934 |
Bog'liq 15-maruza 3-Ma\'ruza, O`QUV QO`LLANMA ZAMONAVIY LOGISTIK TEXNOLOGIYALAR, Zamonaviy logistik texnologiyalar, KEYS, Ташқи тақриз Элмуратов Р, 3-Laboratoriya, Index, Гурух мураббийлиги30,06,21, REG1-51, Uslubiy qo\'llanma TVTvaN kurs ishiga 2015, \'\'Navoiy\'\' va \'\'Bobur\'\'ga tadbir, инф письмо рус ва узбек тилида, ИНваДА (амалий иши), Elementlarning kashf qilinishi, Umumiy va anorganik kimyodan laboratoriya mashg`ulotlaria) á) 15.5-rasm.
Rezonans egri chiziqlar
Uc, U L va I kattaliklarni chastota ω ga bog‘liqligini ifodalovchi egri chiziqlar rezonansli egri chiziqlar deb ataladi.. Bu egri chiziqlar chastotali tavsiflarning grafik ifodasini beradi. Rezonansli egri chiziqlarga Uc, U L va I larning o‘zgaradigan induktivlik va o‘zgaridigan sig‘imiga bog‘liqligi ham kiradi.
Xususiy, masalan, U=const, γ=const, L=const va C=const holatda I(ω) chastotali tavsif quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.
I(ω) =u: √r2(ωL –1/ωC)2 (15.14)
va rasm –15.6 dagi ko‘rinishga ega bo‘ladi.
I , I r,
0
15.6-rasm.
Bunda yana Us(ω)=I(ω)·1/ωc va UL(ω)=I(ω)·ωl chastotali tavsiflar ham tasvirlanadi.
Hususan, ω=0 da I=0 bo‘ladi, chunki kondensator o‘zgarmas tokni o‘tkazmaydi va mos ravishda ulangan to‘liq kuchlanish kondensatorning ulanish nuqtalariga to‘g‘ri keladi (Uc=U).
Yana ω=∞ holatda esa I=0 ni olamiz, chunki g‘altakning qarshiligi cheksiz va mos ravishda barcha kuchlanishi g‘altakning ulanishi nuqtalarga to‘g‘ri keladi (UL =U).
6.5. Chastota tavsirligida rezonanis sodir bo‘lish mezoni.
Chaschtotali tavsiflarda rezonans paydo bo‘lish mezonlariga UL va Uc larning teng bo‘lishi shartini keltirish mumkin, UL = Uc da ω=ω0 ni belgilaymiz (2-rasmga qarang). Mazkur holatda g‘altakdagi va kondensatordagi kuchlanishlar bir-birini kompensatsiyalashgani uchun barcha kuchlanish r qarshilikli qismga to‘g‘ri keladi.
Bu ifoda quyidagicha aniqlanadi:
Ur = I*r =U (15.15)
Rasm –2 da diagramma so‘nish birdan kichik (d ) hol uchun keltirilgan.
Shuning uchun ω= ω0 da
Uc=UL (15.16)
Uc ning maksimum chastotaning ω0 dan kichik qiymatida keladi (ya’ni I maksimum qiymatiga erishguncha). Chunki Uc ning qiymatini topish uchun I tokni kichrayadagan c qiymatga ko‘paytirish zarur bo‘ladi.
UL ning maksimumi esa chastotaning ω0 dan katta qiymatida keladi, ya’ni I maksimal qiymatidan so‘ng. Chunki UL ning qiymatini topish uchun I tokni o‘sadigan ωL qiymatiga ko‘paytirish zarur bo‘ladi.
|
| |
