Atrof- muhit muhofazasi.
Zavodda ifloslantiruvchi moddalar texnologik ishlab chiqarishda (qattiq chiqindilar, chiqindi gazlar, shovqin), katelxona (tutin) va yordamchi qurilmalarda oqova suvlar hosil bo‘ladi.
Ushbu loyihada asosan gaz chiqindilari atmosfera havosini ifloslashga qarshi tadbirlar qo‘rib chiqilgan. Atmosfera havosini ishlab chiqarishning quyidagi bo‘limlari ifloslashi mumkin: katelxona (SO< 247,9mg/m3,NO2 < 79,8 mg/m3 ),maydalash sexi (rudachangi< 100mg/m3), qadoqlash sexi (KSI,NaSI<100 mg/m3 ).
Ishlab chiqarilgan texnologiyaga binoan xomashyo, maydalash sexi va bunkerning changlari yengli filtrning agregatiga bilan yig‘iladi va undan keyin ishlab chiqarish xomashyo sistemasiga qaytariladi. Filtrlashdan keyin havoning tarkibidagi KSI,NaSI miqdorlari standart talablariga javob beradi va undan keyin qoniqarli ko‘rsatkichlar bilan havo atmosferaga chiqarib yuboriladi. [20].
Upakofka va qurilish sexlaridan xomashyo changlari yengli filtr bilan yig‘iladi. Filtrlashdan keyin havoning tarkibidagi KSI ning miqdori standart talablariga javob beradi va qoniqarli ko‘rsatkichlar bilan atmosferaga chiqarib yuboriladi.
Ushbu loyiha uchun tabiiy gazni ishlaydigan kotel qo‘llaniladi. Tutinli gazdagi SO va NO2 miqdori tegishli o‘zbek standartlariga javob beradi va chiqindi gazlari atmosferaga chiqarib yuborish mumkin.
Sanitar-himoya zonasida atrof muxitdagi azotdioqsidining maKSLimal konsentratsiyasi 0,17PDK bo‘lishi mumkin, eng yaqin axoli yashaydigan zonada konsentratsiyasi 0,11PDK dan oshmaydi.Sanitar-himoya zonasida atrof muhitdagi uglerod oKSLidning maKSLimal konsentratsiyasi 0,01PDKnitashkil qiladi, eng yaqin aholi yashaydigan zonada PDK 0,01 dan oshmaydi. Sanitar-himoya zonasida atrof muhitdagi kaliy xloridning maKSLimal konsentratsiyasi 0,31PDK ni tashkil qiladi, eng yaqin aholi yashaydigan zonada konsentratsiyasi 0,15PDK dan oshmaydi. Sanitar-himoya zonasida atrof muxitdagi ruda changining maKSLimal konsentratsiyasi 0,22PDK ni tashkil qiladi, eng yaqin aholi yashaydigan zonada konsentratsiyasi 0,11PDK dan oshmaydi. Yuqoridagilar shuni ko‘rsatadiki, ushbu loyihada barcha chikindilarning konsentratsiyasi maKSLimal PDK dan oshmayapti va atmosferaga kuchli taʼsir qilmaydi.
Ushbu loyihada shovqinga qarshi ham tadbirlar rejalashtirilgan.Shovqin chiqaradigan nasos, havo puflagich va h.k. lar uchaskalarida shovqino‘chirgichlar o‘rnatilishi mo‘ljallangan.Shovqin qiladigan jihozlarning staninalarida vibroizolyatorlar o‘rnatilishi rejalashtirilgan. Jihozlarning ko‘rilayotgan shovqini 75db gacha kamayishi mumkin.Baryerlarning refleKSLi va daraxtlarning absorbsiyalanishidan keyin tovush bosimining satxi 50db dan kam bo‘lishi mumkin. Boshqa tomonda tovushni izolyasiya qiladigan operator xonasi mo‘ljallangan (shovqin chiqaradigan jixozlar qo‘yilgan joyda). Operator xonasida shovqin 70db dan kam bo‘lgani uchun shovqin kamaytirish talablarga javob beradi.
Rekuperatsiyalangan suv tayyorlash stansiyasidagi Ruje ventelyatori uchun ventelyatorlar xonasi mo‘ljallangan.Bu yerda shovqinni kamaytirish uchun tovush izolyatsiyasi o‘rnatilishi rejalashtirilgan.Atrof muxitga salbiy taʼsir ko‘rsatilishigayo‘l qo‘yilmaslik uchun qayta ishlash kompleKSLida quyidagi tadbirlar taklif qilindi:
-tuproq va o‘simliklarning butunligini tiklash uchun buzilgan uchastkalarning rekultivatsiyasini o‘tkazish;
-sog‘liq holatini baholash qattiq kriteriylaridan foydalanib, ishchi va xodimlarni ishga qabul qilish, ishlab xronik kasal bilan shaxslarni ishga qabul qilmaslik;
-qayta ishlash kompleKSLini sanoat maydan yuzasiga suv oqib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik, chunki yer osti suvlar gorizonti hosil bo‘lishiga yo‘l qo‘ymasligi kerak;
-yo‘l yo‘q joylarda avtotransport yurishiga ruxsat bermaslik, faqat mavjud bo‘lgan yo‘llardan foydalanish (yo‘l izi yo‘l iziga), chunki o‘simliklar va tuproq yuzasini saqlash kerak;
- qayta ishlash kompleksini taʼsir qiluvchi zonasida yer osti suvlar ifloslanishi monitoringini o‘tkazish maqsadida kuzatuvchi qazilmalar o‘rnatish;
-shovqin va chang chiqadigan jihozlar bilan ishlashda individual himoya vositalarini qo‘llash;
-shovqin taʼsirini kamaytirish uchun shovqin manbalari yonida ko‘kalamzorlashtirish.
Xulosa
Bugungi kunga kelib, tabiiy resurslardan unumli foydalanish, materiallar hamda uskuna va jihozlarni ishlash muddatlarini uzaytirish, mahsulot ishlab chiqarish jarayoniga mahalliy mineral xom-ashyolarni va zamonaviy samarador texnologiyalari joriy etish dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.
Ilmiy-texnik adabiyotlar tahliliga ko‘ra, fosforli murakkab o‘g‘it olishning bir qancha usullariga qaramay ammofos o‘g‘iti usimliqlarga tasir qilish holati buyicha va iqtisodiy, texnologik tarafdan bir qancha avzalliklari bor. Bu usulda o‘g‘itni olish zamon talabidan mosligi olish usuli qimmatligi va chiqindi kub chiqishini inobatga olib jarayonlari va mos mashinalarni mukammallash, takomillashtirish bo‘yicha hamda yangi yuqori samarali usullar va mashinalarini yaratish sohasida ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borish maqsadga muvofiqdir.
| 