2-Ma’ruza: Atrof-muhit obektlari analizida qo’llaniladigan asosiy
usullar
Reja
1.
Atrof-muhit obektlarini analiz qilishda qo’llaniladigan asosiy usullar
2.
Analiz usullari:
kimyoviy, klassik usullar,
elektrokimyoviy,
xromatografik, spectral, atom-adsorbsion, mass-spekral, neytron-aktivasion, termik
usullar.
3.
Namunalar olish va ularni analizga tayyorlash
Atrof muhit obyektlarini analizida qо‘llaniladigan asosiy usullar.
Obyektlar tahlillarini aniqlash belgilari sifatida uni xarakteri turli bо‘lgan aniq
va noaniq zaharli modda birikmalarini aniqlash tushuniladi. Bu obyektlarni
quyidagi bо‘limlarga bо‘lish mumkin.
1. Zaharli modda bilan zaharlanib о‘lgan murdadan olinadigan obyektlar.
Bularga murda a’zolari (jigar, о‘pka,
oshqozon, ichak, miya va shu kabilar)
hamda qon, peshob, qusuq qoldiqlari kabilar kiradi. Kishi kuchli zaharlanib tirik
qolgan
xolatlarda, tahlil uchun oshqozon yuvindi suvlari, qusuq,
qon va peshob
obyekt sifatida ishlatiladi. Toksikologik kimyoda bunday tahlil obyektlari umumiy
nom "biologik obyekt" deb yuritiladi.
2. Zaharlanishga sabab bо‘lgan obyektlar: ovqat mahsulotlari, suv,
ichimliklar, о‘simlik qismlari, dorivorlar, zaharli ximikatlar kiradi. Ishlab chiqarish
korxonasi va uy havosi xam zaharlanish manbai sifatida obyekt qisoblanadi.
3. Kiyim va kiyimdagi dog‘lar, doridan bо‘shagan idishlar, zaharli moddalarni
iste’mol qilishda ishlatilgan asboblar va xuquq buzarlikka sababchi bо‘lgan
obyektlar. Obyektlarni konservlash. Bioobyektlarni
havoni issiq kunlarida uzoq
joyga yuboriladigan xolda obyekt konservlanadi. Bunda konservant sifatida etil
spirti ishlatiladi. Agar obyektni etil spirti va nitritga
tekshirish tavsiya etilgan
bо‘lsa, unda etil spirti bilan konservlash man etiladi.
Konservlangan
obyekt
bilan
etil
spirtini
namunasi
sud
kimyo
laboratoriyalariga yuborilishi shart. Biologik obyekt solingan banka yaxshilab
berkitilib, sо‘rg‘uchli muxr bosilib, bankadagi etiketkaga murdani ismi, familiyasi,
tug‘ilgan yili bankadagi a’zo nomi, yuborilgan sud tibbiy ekspertizasi akt nomeri,
bankani tartib nomeri yozilib sud kimyo lobaratoriyasiga yuboriladi.
Sud kimyo
laboratoriyaga bioobyekt bilan bir qatorda sud tibbiy ekspertining yо‘llanmasi yoki
sud tergov tashkilotlarini ekspertiza olib borish tо‘g‘risidagi qarori yuboriladi
