• SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
  • Tasvirlarni saqlashni tashkil etish




    Download 162,7 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet4/4
    Sana20.05.2024
    Hajmi162,7 Kb.
    #246945
    1   2   3   4
    Bog'liq
    2-mavzu. Kompyuter grafikasining vositalari. Reja Kompyuterda y

    Tasvirlarni saqlashni tashkil etish
    Grafik xabarlarni saqlash grafik tizimida qanday displeydan foydalanayotgani 
    bilan aniqlanadi. Agar vektorli displeydan foydalanilgan bo`lsa, u holda tasvirni 
    har bir nuqtasiga ikkita son to`g`ri keladi, ya’ni Z va U koordinatalari. Shunday 
    qilib, vektorli displeyda ko`rsatish uchun mo`ljallangan tasvirni kiritish bu 
    kompyuter xotirasiga qandaydir sonlar ketmaketligini yozish demakdir, ya’ni Z va 
    U ni qiymati. Grafik xabarlarni saqlash tizimini o`ziga xos xususiyati, bu mashina 
    xotirasi hajmini kattaligidir. Hozirgi vaqtda habarni saqlovchi magnit diskasi va 
    magnit tasmasi keng qo`llanilmoqda. Magnit diskasi va tasmasiga xabarlarni 
    yozish va o`qish magnitli kallak yordamida magnitafonga o`xshash yoziladi. 
    Hozirgi qurilmalarida yozishni ko`ndalang zichligi 1 mm va 8 - ta yo`lga, uzunligi 
    – 160 bit/mm ga etadi. Shaxsiy kompyuterlar uchun asosiy tashqi xotira to`plovchi 
    qurilma egiluvchi magnit diskasidir. Bu arzon tez ishlaydigan va kichik gabaritli 
    qurilma xabarlarni to`plovchi diametri 19,8 sm li egiluvchi plastmassa plastinka 
    bo`lib, o`nga magnit qatlami qoplangan va himoyalovchi plastinka konvert ichiga 
    joylashtirilgan. Habarlarning magnit diskasining bir tomonga yoki ikki tomonga 
    yozish mumkin. Bitta diskada 125 kbaytdan 500 kilobaytgacha xabarlar saqlash 
    mumkin. Lekin, bu chegara emas. Intensiv ravishda optikaga asoslangan xabarlarni 
    to`plovchi disketalar rivojlanmoqda. Ularda grafik ma’lumotlar yozish va o`qish 
    lazer nuri yordamida amalga oshiriladi. Optik xotirada saqlab qoluvchi qurilma 
    odatdagi magnit diskali xabarlarni to`plovchi disketalardan 100 marta ortiqdir. 
    Diametri 50 - 405 mm bo`lgan optik disklarni habarlar sig`imi 4 Gbaytga yetadi. 
    Hozirgi vaqtda, optik habarlarni tasmali tizimini 600 Gbayt xajmligi mavjud. 
    Bunday hajmli ma’lumotlar yozuv stolining tumbasidan kattaroq qurilmaga 
    joylashadi va 250 mln standart mashina yozuvi betiga ekvivalentdir. Uzunligi 250 


    m kengligi 4 mm va qalinligi 12 mm, bo`lgan tasma uncha katta bo`lmagan 
    kasetaga joylashadi. Hozirgi vaqtda ensiklopediyalar, lug`atlar va kitoblarni optik 
    diskalarga ko`chirish uchun texnik imkoniyatlar mavjud.
    Hozirgi paytda rastr va vektorli tasvirlar uchun ko`plab fayllar formatlari 
    ma`lum. Quyida rastr tasvirlar uchun fayllarni saqlash formatlarini ko`rib 
    chiqamiz.
    BMP faylning sarlavhasi BITMAPFILEHEADER deb ataladi. Undan 
    faylning umumiy tasnifi (holatining bayoni) joylashtiriladi. Sarlavha quyidagi 
    maydonlarga ega:
    WORD bf Type – “BM” simvollarini saqlaydi. Bu format kodidir.
    DWORD bf Size – faylning baytlardagi umumiy o`lchami.
    WORD bfReserved1 – rezervlangan, hozircha 0 ga teng.
    WORD bfReserved2 – rezervlangan, hozircha 0 ga teng.
    DWORD bfOffBits – ushbu fayldagi bitlar massivining adresi.
    Shundan keyin faylda yana bir sarlavha – BITMAPINFOHEADER keladi. 
    Unda rastrning o`lchamlarini va piksellarning rang formatlarini tasnifi saqlanadi. 
    Ushbu sarlavha quyidagi maydonlarga ega:
    DWORD biSize – sarlavha o`lchami, 40 ga teng.
    LONG biWidth- piksellardagi rastr kengligi.
    LONG bi Height – piksellardagi rastr balandligi.
    WORD biPlanes – 1 ga teng bo`lishi kerak.
    WORD biBitCount – bir pikselga to`g`ri keluvchi bit, 1,4,8,16,24 yoki 32 
    bo`lishi mumkin.
    DWORD biCompression – nolga teng.
    DWORD biSizeImege – rastr bit massivining baytlardagi o`lchami.
    LONG biXPelsPerMeter – x bo`yicha 1 litrdagi piksellar sonida ifodalanuvchi 
    ruxsati.
    LONG biYPelsPerMeter –U bo`yicha
    DWORD biClrUsed – agar 0 ga teng bo`lsa, ranglarning maksimal miqdori 
    foydalaniladi.
    DWORD biClrImportant – agar biClrUsed=0 bo`lsa, 0 ga teng shundan keyin 
    faylda
    RGBQUAD ko`rinishida yozuv ko`rinishidagi palitra joylashadi. Har bir 
    yozuv o`zida to`rt qatorni saqlaydi.
    BYTE rgbBlue – B rang tashkil etuvchisi, 0 dan 255 gacha.
    BYTE rgbGreen -G tashkil etuvchisi.
    BYTE rgbRed – R tashkil etuvchisi
    BYTE rgbResevred – foydalanilmaydi, 0 ga teng.


    RGB QAUD yozuvlarining soni foydalanilgan ranglar soniga teng bo`ladi. 
    Bir pikselga 24 bit to`g`ri kelsa, palitra bo`lmaydi. Shuningdek bir pikselga 16 va 
    32 bit to`g`ri keladigan ba’zi rang formatlari uchun ham palitra kerak emas.
    Qator tiplari uchun bu yerda shunday belgilashlar qabul qilinadi. 
    BYTE – belgisiz bir baytli butun son. 
    WORD – belgisiz ikki batli butun son.
    DWORD – belgisiz to`rt baytli butun son.
    LONG – belgiga ega bo`lgan to`rt baytli butun son.
    Palitradan keyin (agar u bor bo`lsa) BMP faylida bit (aniqrog`i, bayt massivi) 
    ko`rinishidagi rastr yoziladi. Bit massivida ketma-ket rastr qatorining baytlari 
    yoziladi. Qatordagi baytlar soni to`rtga karrali bo`lishi lozim, shuning uchun agar 
    gorizantal bo`yicha piksellar soni bu shartga to`g`ri kelmasa, unda o`ng tomondan 
    har bir qatorga ba’zi bitlar soni qo`shimcha yozilib qo`yiladi (qator ikkilangan so`z 
    chegarasiga tekislanadi).
    BMP fayllarida tasvirni siqish mavjud emas, ammo rastr tasvirining 
    ifodalashning bunday formati (Device Independent Bitmap) RLE (Run Length 
    Encoding) oddiy siqish algoritmi qo`llaniladigan DBtipidagi fayllar uchun ham
    foydalaniladi. RLE algoritmi shuningdek boshqa omillashgan rastrli grafik 
    formatalarida, masalan, RSX da ham qo`llaniladi.
    Endi vektor tasvirlar uchun fayllarni saqlash formatlarini ko`rib chiqamiz. 
    CDR (CorelDRAW hujjati). CDR fayl formati - bu vektor tasvirlari yoki 
    CorelDRAW bilan yaratilgan grafik. Ushbu fayl formati Corel tomonidan xususiy 
    dasturiy ta’minot mahsulotlarida foydalanish uchun ishlab chiqildi. CDR fayllari 
    ko`plab rasmni tahrirlash dasturlari tomonidan qo`llab-quvvatlanmaydi. Ammo, 
    fayl CorelDRAW yordamida boshqa, keng tarqalgan va mashhur rasm formatlariga 
    eksport qilinadi. Bundan tashqari, CDR fayl Corel Paint Shop Pro dasturi 
    tomonidan ochilishi mumkin.
    Ushbu format oldindan taniqli barqarorlik va yomon fayllar muvofiqligi 
    uchun ma`lum, ammo CorelDRAW yordamida juda qulay. Ushbu versiyalarning 
    fayllari vektor va raster tasvirlar uchun alohida siqishni ishlatadi, shriftlar 
    ko`milishi mumkin, CDR fayllari 45x45 metrli katta ish maydoniga ega va ko`p 
    tarmoqli ishlaydi.
    Ai (AdobeIllustraror). Adobe Illustratorda yaratilgan vektor tasvir fayli; rastr 
    ma’lumotlar o`rniga nuqta bilan bog`langan yo`llar yoki chiziqlar; obyektlar
    ranglar va matnlarni o`z ichiga olishi mumkin. AdobeIllustraror hujjatlari 
    fotoshopda ochilishi mumkin, ammo tasvir "rastrlashtirilgan" bo`ladi, ya’ni u 
    vektor tasviridan bitmapga aylanadi. AdobeIllustraror formati PostscriptPage ta`rifi 
    tili (PDL) ning pastki qismini tuzilgan faylga qamrab oladi va rasmiylashtiradi. 
    Bunday fayllar Postscript printerda namoyish etilishi uchun mo`ljallangan, biroq 


    ular tasvirning raster versiyasini ham o`z ichiga olishi va shu bilan oldindan 
    ko`rishni ta`minlashi mumkin. PostScript o`zining to`liq qo`llanilishida kuchli va 
    murakkab bir tildir va ikki o`lchovli chiqish qurilmasida namoyish etilishi mumkin 
    bo`lgan har qanday narsani aniqlay oladi, AdobeIllustraror formati an`anaviy 
    grafik ma’lumotlarni saqlash uchun moslangan: chizmalar, chizmalar va dekorativ 
    yozuvlar. Shunga qaramay, AdobeIllustraror fayllari juda murakkab bo`lishi 
    mumkin. PostScriptning kuchi, asosan, operatsiyalar ketma-ketligini belgilash va 
    oddiy sintaksis yordamida ularni birlashtirish qobiliyatiga bog`liq. Adobe 
    Illustrator fayllaridagi bu yashirin murakkablik ba`zan (lekin har doim ham emas) 
    eng kam darajaga tushiriladi.
    SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 
    1. Tasvirlarga raqamli ishlov berish nima?
    2. Tasvirlarga raqamli ishlov berishning kelib chiqishi.
    3. Tasvirlarga raqamli ishlov berishni qo`llash sohalari.
    4. Tasvirlarga raqamli ishlov berishning asosiy bosqichlari. 

    Download 162,7 Kb.
    1   2   3   4




    Download 162,7 Kb.
    Pdf ko'rish