|
-tema: Bloklı shifrlaw algoritmlerı
|
| bet | 4/4 | | Sana | 29.01.2024 | | Hajmi | 174.41 Kb. | | #148019 |
Bog'liq Bloklı shifrlaw algoritmlerı i, Paroller ham sertifikatlar, 1 laboratoriya ishi, Reja Sibling maqomi tushunchasi. To‘ng‘ich, o‘rtancha, kenja va yolg‘iz farzandning sibling maqomi. Opa-singil, aka-inilik muno, ЭММ ва Т амалий машгулот кулланмаси 25.02.092-tema: Bloklı shifrlaw algoritmlerı.
Reje:
1. Bloklı shifrlardı jaratıw usılları.
2. Bloklı shifrlaw rejimleri.
3. Zamanagóy bloklı shifrlaw usılları.
Tayansh sóz dizbegleri: feystel tarmaǵı, almastırıw -ornına qoyıw tarmaǵı, Lai-Massey tarmaǵı, shifrlaw rejimleri, Camellia, DES, AES shifrı.
Bloklı shifrlardı jaratıw usılları
Bloklı shifrlaw algoritmları kriptografik algoritmlar arasında keń tarqalǵan algoritm túri bolıp, mánis jaǵınan málim uzınlıqtaǵı maǵlıwmat bıytları ústinde qayta-qayta ámeller atqarılıw arqalı ámelge asırıladı. Bloklı simmetrik shifrlaw algoritmları maǵlıwmattı jasırınlıǵın támiyinlewde keń paydalanılıp, basqa shifrlaw algoritmlerıne qaraǵanda óziniń operativligi hám kriptoshıdamlıǵı menen ajralıp turadı.
Bloklı simmetrik shifrlaw algoritmlarına tán bolǵan ayrıqshalıqlardan biri bul – málim uzınlıqtaǵı maǵlıwmat blokı ústinde qayta-qayta ámeller atqarılıwı bolıp, bul raund dep ataladı. Bul raund funkciyası ózgermeytuǵın bolıp, hár raundta kiretuǵın parametrler ózgeriwi nátiyjesinde ámelge asırıladı.
Bloklı simmetrik shifrlaw algoritmleri raund funkciyalarında ARX (add-rotate-qor) ámellerinen paydalanıladı. Bul ámeller:
Modul tiykarında qosıw;
Jıljıtıw (ciklik jıljıtıw, logikalıq jıljıtıw );
XOR ámeli.
Bunnan tısqarı blok simmetrik shifrlaw algoritmlarında arnawlı almastırıw kestelerinen keń paydalanıladı.
Házirde simmetrik bloklı shifrlaw algoritmları ámelde keń qollanılıp, olardı jaratıw tómendegi tiykarlarǵa bólinedi:
Almastırıw -ornına qoyıw tarmaǵına tiykarlanǵan (Substitution-permutation networks, SPN);
Feystel tarmaǵına tiykarlanǵan shifrlaw algoritmleri ;
Lai-Massey tarmaǵına tiykarlanǵan shifrlaw sistemaları.
Almastırıw -ornına qoyıw tarmaqları. Bul túrdegi simmetrik bloklı shifrlaw algoritmleri tazadan tiykar salınǵan bolıp, ámelde keń qollanıladı. Málim uzınlıqtaǵı maǵlıwmat blokları hám payda etilgen gilt jubı tiykarında málim raundlar ishinde ámeller atqarıladı.
Bloklı shifrlaw rejimleri
Bloklı shifrlaw algoritmlerinde shifrlaw rejimleri degen túsinik ámeldegi bolıp, bloklı shifrlaw algoritmlerinıń barlıǵı bul rejimlerde ámelge asırılıwı múmkin. Shifrlaw rejimleri bloklı shifrlaw algoritmlerine qawipsizlik hám ámelge asırıwda qolaylıq tuwdırıw maqsetinde islep shıǵıladı.
Házirde tómendegi shifrlaw modellerinen keń qollanıladı:
- Electronic codebook (ECB) rejimi;
- Cipher-block chaining (CBC) rejimi;
- Propagating cipher-block chaining (PCBC) rejimi;
- Cipher feedback (CFB) rejimi;
- Output feedback (OFB) rejimi;
- Counter (CTR) rejimi;
- Galois/Counter Mode (GCM) rejimi.
Electronic codebook (ECB) rejimi. Dáslepki ápiwayı modellerden biri bolıp, ashıq mant bir neshe bloklarǵa bólinedi hám hár bir blok ústinde gilt menen ámeller atqarıladı.
|
| |
