|
2-tema: Jasırın maǵlıwmatlar menen islewge qoyılatuǵın talaplar. Informaciyaǵa bolǵan múlk huqıqın tártipke salıw qásiyetleri
|
| Sana | 15.09.2023 | | Hajmi | 17.21 Kb. | | #82061 |
Bog'liq AX TEORIYA 1-SINF HUSNIXAN TO\'GARAGI, doc (1), 1. O’zbekiston Respublikasi mustaqil davlat sifatida qanday huqu, 4, OS TEORIYA, 03.11.2022 Bu\'gingi sabaqlar, 05.11.22 3-par cifrli informaciya, 01,11 bu\'gingi sabaqlar, 2-DI, 3, Usti, Ilk Qadam UZB final, Tizim va signallarni qayta ishlash, tizim
2-tema: Jasırın maǵlıwmatlar menen islewge qoyılatuǵın talaplar. Informaciyaǵa bolǵan múlk huqıqın tártipke salıw qásiyetleri
Jasırın maǵlıwmatlar menen islewge qoyılatuǵın talaplar, maǵlıwmatlar qorǵawı hám jasırınlıq házirgi zamanagóy informaciya sistemalarınıń sherikligi menen qadaǵalaw astında tán alınǵan processlerge tiykarlanǵan. Tómendegi talaplardı esapqa alǵan halda jasırın maǵlıwmatlar menen islew ámel etedi:
1. Jasırınlıq siyasatları hám shifrlaw: Sizdiń sistemasıńızda maǵlıwmatlardı jasırın qorǵaw ushın tiyisli siyasat hám shifrlaw protokolları (mısalı, AES, RSA) ámeldegi bolıwı kerek. Maǵlıwmatlar transportın shifrlaw, tiykarǵı paydalanıwshı parolleri, kirisiwdiń eki faktorına iyelewi hám basqa qawipsizlik usılların qóllaw ózimiz ushın úlken áhmiyetke iye.
2. Qawipsizlik dereginen tálim beriw: Sırtqı hám ishki saytqa kirisiw hám fayllarǵa jasıw beriw sıyaqlı ámeller arqalı hújimler hám qawipsizlik kúshine qarsı úyrenilish hám ornatıw zárúr. Kompyuter virusları hám jasırın atakalar, phishink hám júz etik bolıwın úyreniw hám olardı tanıwlardıń qawipsizlikti támiyinlew menen tanıstırıw júdá zárúrli bolıp tabıladı.
3. Paydalanıwshılar basqarıw: Paydalanıwshınıń maǵlıwmatları menen islew waqtında ózlerin identifikaciya qılıw hám sazlamalarni sayaxat qiluvchasini baqlaw múmkinshiliklerine ıyelewi talap etiledi. Bul admınıstratorlarga, paydalanıwshılarǵa kirisiw imkaniyatın ta'qiq qılıw ushın juwapkershilik hám paydalanıwshı esabın tuwrıdan-tuwrı paydalanıp atırǵan kisin tastıyıqlawǵa múmkinshilik beredi.
4. Qawipsizlik processlerin monıtorıń qılıw: Sistema ızlensin, sırtqı hám ishki tahrirlarni anıqlawdı, jasırın atakalarni (mısalı, DDOS serangdan tısqarı ) hám hújimlerdi anıqlawdı úyreniw ushın monıtorıń sisteması bolıwı kerek. Bul járdemde qáteler, hújimlerge oqilib turıwshı shaxslardı anıqlap shıǵıw hám olarǵa qarsı háreketlerin belgilewge járdem beredi.
5. Qawipsizlik talapların bahalaw hám jańala: Jasırın maǵlıwmatlar menen islewge qoyılatuǵın talaplar hám qawipsizlik máselelerin bahalaw ushın redaktagentlik hám jańalıqlar ámeldegi bolıwı kerek. Bul, sistemaǵa jáne de joqarı dárejede qawipsizlik támiyinlew ushın usınıslar beriw, jasırın tekstte qawipsizlikke tiyisli kemshiliklerdi saplastırıwdı hám joqarı dárejede kesellikti anıqlaw qılıwdı támiyinlewge járdem beredi.
6. Qawipsizlik haqqında xızmetkerlerdi tálim alıw: Sistema islewinen juwapkershiliklerdi qabıllaw ushın xızmetkerlerdi qawipsizliktiń áhmiyeti, maǵlıwmatlar qorǵawı usılları hám sistema tahlukasi tuwrısında tálim alıwǵa qoyılıwı zárúr. Xızmetkerlerdiń qawipsizlik tarawları daǵı sóylenishlari, abaylar hám organizatsiyasi sistemaǵa qawipsizlik támiyinlewge járdem beredi.
Jasırın maǵlıwmatlar menen islewge qoyılatuǵın talaplarǵa ámel etiw sistemanıń jáne onıń paydalanıwshılarınıń maǵlıwmatların qorǵawdıń pal talapları bolıp túsedi. Bul talaplardı ámelge asırıw ushın kem ushraytuǵın sistemalar ushın bergen qawipsizlik qurallarından hám analiz qurılmalarınan paydalanıwıńız múmkin.
4357-13487-518974-58174-38957-14389057-10945=1340857
Jasırın maǵlıwmatlarǵa kirisiw - xızmetkerlerdiń jasırın
maǵlıwmatlarǵa ruxsat beriwdiń (delimitatsiya) sistemasınıń tazalıǵı,
bul kompaniya jumısshısınıń yamasa basqa
shaxstıń sheklengen maǵlıwmatlarǵa kiriw ruxsatın dizimnen
ótkeriw tártibi hám usınıń menen birge maǵlıwmat iyesi yamasa iyesiniń onı
málim bir shaxsqa tapsırıw ushın razılıǵı (ruxsatı ). Qabıllawdıń
bar ekenligi xızmetkerge qatań belgilengen jasırın hújjetler, tolıq hám
maǵlıwmatlar bazaları menen islewge rásmiy huqıq beredi. Qabıl
qılıwdı dizimnen ótkeriw mudamı qálegen bolıp, kompaniyanıń
birinshi basshısınıń buyrıǵında yamasa shártnama daǵı tiyisli bandda hákis
etedi.
Maǵlıwmatlarǵa ruxsatsız kirisiw - bul jasırın maǵlıwmatlardı
kútilmegende yamasa kózkóreki iyelep alıw hám arnawlı bir qáwipsizlik etiletuǵın
maǵlıwmatlarǵa kiriw ruxsatına iye bolmaǵan adamlardıń olarǵa
etkazishi múmkin bolǵan qáwipli tásiri bolıp tabıladı. kepillikli lawazımlı shaxs
tárepinen ruxsat etilmegen kirisiw nızamǵa qarsı esaplanadı. Jasırın
maǵlıwmatlarǵa kútilmegende ruxsatsız kirisiw jaǵdaylar sebepli yamasa sheklengen
kiriw ruxsatına iye bolǵan informaciya resursları menen isleytuǵın
xızmetkerlerdiń juwapkershiliksizligi nátiyjesinde júzege keledi. Tosınarlı
jasırın maǵlıwmatlar tuwrısında bilimge iye bolǵan adam, ádetde, onı
eslep qalıw hám odan paydalanıwǵa qızıqmaydı. Jasırın maǵlıwmatlarǵa
kózkóreki ruxsatsız kirisiw basqınshı tárepinen ámelge asıriladı, ol ózi
ushın qızıq bolǵan maǵlıwmatlarǵa ruxsatsız kirisiw kanalın maqsetli
túrde quraydı. Maǵlıwmattı alǵan basqınshıın ámelge asırıw
qábiletine iye. Onıń nızamǵa qarsı minez-qulqları, óz maqsetleri
ushın paydalanıwı, informaciyanıń pútinligin yamasa onıń qawipsizligin
buzıwı, tasıwshın joq etiwi. Informaciya resursları iyesi, bul
resursların iyesin xabarlı etiwi shárt haqqında buzǵanlıq barlıq
faktlar jasırınlıǵın informaciya.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
2-tema: Jasırın maǵlıwmatlar menen islewge qoyılatuǵın talaplar. Informaciyaǵa bolǵan múlk huqıqın tártipke salıw qásiyetleri
|
