|
2023j 1-Tema atı: Jeke kompyuter haqqında ulıwma túsinik Teoriyalıq sabaqtıń oqıtıw texnologiyası modeli
|
| bet | 29/77 | | Sana | 20.01.2024 | | Hajmi | 2,73 Mb. | | #141639 |
Bog'liq rushnoy(4-qosımsha)
Blic sorawlar
• Protsessordiń soketi degenimiz ne?
• protsessordıń túrleri qanday?
• protsessordıń waziypaları qanday?
(5-qosımsha)
Paydalanılatuǵın ádebiyatlar
1. I.V.Dimiteriyeva, J.M.Raxmanov “Uch o’lchovli modellashtirish” Xalq nashriyoti 2022
2. Ш.А. Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Растр ва вектор графика. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2007.
3. Ш.И.Раззоқов, Ш.С.Йўлдошев, У.М.Ибрагимов. Компьютер графикаси. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Талқин, 2006
4. Ш.А.Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Векторная и растровая графика. Министерство высшего и среднего специального образования РУз. Центр среднего специального профессионального образования. – Т.: Издательско-полиграфический творческий дом имени Чулпана, 2007
5. Эстетика и дизайн. Учебное пособие. – Т.: Изд-во «Фан ва технология», 2005
(6-qosımsha)
Tiykarǵı túsinikler
Birinshi model IBM PCda anakartda minimal qurılmalar bar edi: CPU, matematikalıq protsessor, RAM,[[Tek oqıw yadı|ROM] ] BIOS, avtobus ISA, kontroller klaviaturaları hám xızmet mantig'i menen. Yad panellerge kiritilgen bólek mikrosxemalarda terilgen hám pútkil xızmet mantig'i integraciya dárejesi tómen bolǵan mikrosxemalarda qurılǵan. Konfiguratsiya jumperlar yamasa DIP giltleri járdeminde ózgertirildi. ISA keńeytiw slotlaridan tısqarı platada tek klaviatura hám magnitofona jalǵanıwı ushın jalǵawshılar bar edi. Basqa barlıq qurılmalar (video adapter, kontroller floppi hám qattı disklar, COM hám LPT portları ) Keńeytpe kartaları de jaylasqan ;
IBM PC/AT dıń payda bolıwı menen plata ólshemi hám ornatıw noqatı pozitsiyalari „AT forma faktor“ retinde standartlastırıldı. magnitofon jalǵawshıınan waz keshiwge qarar etildi, sebebi maǵlıwmatlardı saqlawdıń bul usılı jeke kompyuter ushın úmitsiz bolıp shıqtı. Endi platada real waqıtta saat hám uchuvchan bolmaǵan yad ámeldegi bolıp, onda sistemanı sazlawdıń birpara funksiyaları kóshirilgen.
IBM PC arxitekturası keń tarqalıp barıwı menen protsessorni kompyuterdiń basqa komponentleri menen bólew ushın chipset dep atalǵan arnawlı mikrosxemalar jaratıla baslandı. Bul anakartlarning bahasın tómenletiw hám usınıń menen birge olarǵa keńeytiw plataları arqalı ilgeri islegen birpara funksiyalardı - disk kontrollerleri, baylanıs portları hám basqalardı ótkeriw imkaniyatın berdi.
Isenimlilikti asırıw, jańalaw ni ańsatlastırıw hám anakartdagi jaydı tejew ushın RAM chiplari plataǵa vertikal túrde ornatılǵan modullarǵa birlestirila basladı - daslep olar [[SIPP] edi. ]]- modullar, biraq olar etarli dárejede isenimli bolmaǵan hám tez arada SIMM, keyin bolsa DIMM menen almastırılǵan.
Protsessorlarning islewi artpaqtası menen quwat sarpı hám soǵan uyqas túrde ıssılıq tarqalıwı arttı. Protsessorlarning keyingi modelleri 80486 qashannan berli aktiv sawıpıwdı talap etdi, bul bolsa anakartga biriktirilishi kerek. Energiya tutınıwın kemeytiw ushın logikalıq dárejeler hám sol sebepli protsessorning kernew kernewi daslep 3, 3 v ga, keyin bolsa odan da tómenlew - shama menen bir volt kernewge shekem túsirildi. Bul tómen kernew ushın anakartdagi protsessorga jaqın jaylasqan ekilemshi quwat dáregi (vRM, anglichan: Kernew regulyatorı modulı dep ataladı ) kerek boladı.
1995-jıldan beri ISA standartı jáne de rawajlanǵan PCI shinasi menen almastırildi. Biraq tez arada bul avtobusning ótkeriw qábileti joqarı ónimli video kartalar ushın jetkilikli bolmay qaldı hám onıń ushın 1996 -jılda bir waqtıniń ózinde áne platalarǵa ornatılǵan AGP portı islep shıǵıldı. PCI uyalar hám geyde hátte ISA menen.
1990 -jıllardıń ortalarına kelip, AT anakart standartı gónergen jáne onıń ornın 1995-jılda islep shıǵılǵan jańa ATX standartı iyelewi kerek edi. Biraq, onıń shassisi hám quwat dáregi AT menen uyqas kelmewi sebepli, AT tipidagi platalar 1990 -jıllardıń aqırıǵa shekem islep shıǵarıla baslandı. Jańa standart quwat blokındaǵı quwat dáregi basqarıw pinlarini óz ishine aladı. Sonıń menen birge, korpusda qosımsha jalǵawshılar ushın tórtmuyushler ayna bolıwı kerek, ol anakart menen támiyinlengen qaqpaq menen jabıladı - bul zona daǵı jalǵawshılardıń sanı hám jaylasıwı tek onıń geometriyalıq ólshemleri menen sheklenmeydi.
protsessor rozetkaları Socket 7 ge shekem universal bolǵan - olar birdey áwlad protsessorlarini da Intel, da AMD hám ornatıw imkaniyatın berdi. Cyrix. Keleshekte Intel hám AMD bir-birine mexanik hám elektr tárepten uyqas kelmaytuǵın protsessorlarni islep shıǵarıwdı basladı.
Protsessor Pentium II hám basqalar kesh menen birge bólek taxtaǵa lehimlangan hám arnawlı uyasiga vertikal túrde, keńeytiw kartaları sıyaqlı ornatılǵan. Keleshekte bunday tarqatıw tártibi alinbadi hám tiykarlanıp sanaat hám ornatılǵan kompyuterlerde tabıladı.
Protsessorlar hám videokartalarning ónimliligi asqanı sayin, olardıń quwat sarpı da asıp bardı, bunıń nátiyjesinde protsessorni quwatlantırıw ushın anakartlarda qosımsha jalǵawshılar payda bóle basladı. Turaqlılıqtı asırıw hám tolqındı kemeytiw ushın protsessor hám basqa komponentlerdi quwatlantırıw ushın kernew konvertorlari kóp fazalı bóle basladı.
|
| |
