|
2023j 1-Tema atı: Jeke kompyuter haqqında ulıwma túsinik Teoriyalıq sabaqtıń oqıtıw texnologiyası modeli
|
| bet | 38/77 | | Sana | 20.01.2024 | | Hajmi | 2,73 Mb. | | #141639 |
Bog'liq rushnoy(4-qosımsha)
Blic sorawlar
1. Maǵlıwmatlardı saqlaw ne?
2. Saqlaw ierarxiyasi degenimiz ne?
3. Saqlaw túrleri.
(5-qosımsha)
Paydalanılatuǵın ádebiyatlar
1. I.V.Dimiteriyeva, J.M.Raxmanov “Uch o’lchovli modellashtirish” Xalq nashriyoti 2022
2. Ш.А. Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Растр ва вектор графика. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2007.
3. Ш.И.Раззоқов, Ш.С.Йўлдошев, У.М.Ибрагимов. Компьютер графикаси. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Талқин, 2006
4. Ш.А.Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Векторная и растровая графика. Министерство высшего и среднего специального образования РУз. Центр среднего специального профессионального образования. – Т.: Издательско-полиграфический творческий дом имени Чулпана, 2007
5. Эстетика и дизайн. Учебное пособие. – Т.: Изд-во «Фан ва технология», 2005
(6-qosımsha)
Tiykarǵı túsinikler
Maǵlıwmatlardı saqlaw degende maǵlıwmatlardı elektromagnit yamasa optikalıq formada saqlaw túsiniledi. Maqset bul maǵlıwmatlardı keyin tawıp qayta islew múmkinshiligine ıyelew kompyuter.
Terim saqlaw biz kóbinese onı kirgiziw/chiqarish (I/Ol) operatsiyaları arqalı maǵlıwmatlardı saqlaytuǵın hár qıylı kompyuterlerge jalǵanǵan apparat ushın paydalanamız. Bul qattı disklar hám kompyuterdi óz ishine almaytuǵın basqa saqlaw formalarına iye apparat qurallarına tiyisli. Kárxana ushın bul túrdegi saqlaw múmkinshilikleri hár bir kompyuterde saqlawǵa qaraǵanda talay túrme-túr hám qımbatlaw bolıp tabıladı. Ol standart infratuzilma túsinigine sáykes keledi.
Saqlaw ierarxiyasi Maǵlıwmatlardan qanday paydalanıwımız hám oǵan qanday informaciya tasıwshısı jaylastırganimizga qaray, biz kóbinese kárxana maǵlıwmatların baslanǵısh hám ekilemshi saqlawǵa ajratamız.
Baslanǵısh yad ishki yadta (sonıń menen birge, tosınarlı kirisiw yadı yamasa RAM dep ataladı ) hám basqa ornatılǵan apparat daǵı maǵlıwmatlardı óz ishine aladı. Mısalı, protsessor keshini kórip shıǵıń. Ekilemshi saqlaw ádetde qattı disklar, lentalar hám kirgiziw-shıǵarıw operatsiyaların talap etetuǵın basqa apparatlardaǵı maǵlıwmatlardı óz ishine aladı. Biz tez-tez ekilemshi saqlaw quralların qóllawdı ushıratamız bultlı saqlaw. Saqlaw maydanı hám protsessor ortasındaǵı fizikalıq aralıq hám saqlawdıń texnikalıq ózgesheligi sebepli baslanǵısh saqlaw ekinshi dárejeli saqlawǵa qaraǵanda talay tezirek. Basqa tárepden, ekilemshi saqlaw baslanǵısh saqlawǵa qaraǵanda kóbirek maǵlıwmatlarǵa ıyelewi múmkin.
Baslanǵısh hám ekilemshi saqlaw ushın gónergen atamalar uyqas túrde ishki hám sırtqı yad. Bunı jáne de shálkestirib jiberiw ushın tiykarǵı saqlawdıń taǵı bir mánisi bar. Bul aktiv paydalaniletuǵın saqlawdı ajıratıp turadı rezerv saqlaw.
Saqlaw túrleri
Maǵlıwmatlardı saqlawdıń kóplegen túrleri ámeldegi, olardıń kólemi hám tezligi parıq etedi. Magnit lenta, magnit disklar, CD, DvD hám Blu-ray diskları sıyaqlı optikalıq disklar, flesh-yad, ishki yad (dinamikalıq RAM) hám kesh yadı haqqında oylap kóriń.
Búgingi kúnde biz paydalanatuǵın tiykarǵı túrlerge qattı disklar (HDD), optikalıq hám qattı jaǵdayda saqlaw kiredi. Aylanatuǵın HDD-lar magnit qatlam menen oralǵan stacked disklardan paydalanadı. Olarda maǵlıwmatlardı oqıytuǵın hám jazatuǵın disk basları bar. HDD jeke kompyuterler, serverler hám saqlaw sistemalarında eń kóp isletiletuǵın yad esaplanadı. Usı waqıtta, olar demde tezireklerge jol beriwip atır SSD diskları (qattı jaǵday daǵı disklar ).
Maǵlıwmatlardı optikalıq saqlaw kompyuter oyınları hám filmler sıyaqlı tutınıw ónimlerinde ataqlı. Olar, sonıń menen birge, maǵlıwmatlardı joqarı dárejede saqlaw ushın biznes sistemalarında qollanıladı.
SSD-lar maǵlıwmattı turaqlı bolmaǵan flesh-yad mikrosxemalarida saqlaydı. Spin-disk disklarınan ayrıqsha bolıp esaplanıw, SSD-larda háreketleniwshi bólimler joq. Olar ele da HDD-larga qaraǵanda qımbatlaw bolıwına qaramay, biz olardı barlıq túrdegi kompyuterlerde barǵan sayın kóbirek tabıp atırmız.
Flash yad kartaları cifrlı kameralar hám smartfonlar, planshetler, dawıs jazıw úskeneleri hám media pleerlar sıyaqlı mobil apparatlarda qollanıladı. USB yad kartaları da qattı jaǵdayda saqlaw forması bolıp tabıladı.
Ámeldegi saqlaw tendentsiyaları
Kompaniyalardıń kópshiligi dástúriy texnologiyanı jergilikli sheshim menen satıp alıwda dawam etpekte, bul erda olar aktiv túrde apparatqa " iyelik etedilar". Tiykarınan, kompaniyalardıń tek 29 procenti saqlaw mútajlikleri ushın gibrid modelden paydalanadı. Bul ózgeriwshen bazar, tutınıw hám tártipke salıw sharayatlarına demde iykemlesiw ushın kompaniyalardıń Agile bolıwı zárúrligiga qaramay dawam etpekte.
Nege kompaniyalar bultlı saqlawǵa qarsılıq kórsetip atır?
Kárxanalar bultdan paydalanıwdan shaǵılısıwadı, sebebi:
• Olar qashannan berli jergilikli infratuzilmaga úlken muǵdarda qarjı kirgizgen.
• Tártipke salıw yamasa bult qawipsizligine muwapıqlıǵı haqqında uwayımlanasiz.
• Bultlı qosımshalardı jumısqa túsiriwde ishki tájiriybediń etiwmasligi.
Biraq, kárxanalar gibrid bultlı sheshimler menen birdey maslasıwshanlıq, kólemlilik hám hátte tólew sistemasına ıyelewleri múmkin, hátte jergilikli maǵlıwmatlar oraylarınan paydalanǵande de.
Maǵlıwmattı saqlaw kólemi
Bıyt hám báyitler kompyuterdi saqlaw ushın tiykarǵı ólshew bolıp tabıladı. Bir ekilik baha (1 yamasa 0) bir bıyt, segiz bıyt bolsa bir bayttı quraydı. Basqa múmkinshilikler hám olardıń qısqartirilishi:
• kilobayt (KB) 1024 baytqa teń
• megabayt (MB) 1. 024 KB ga teń
• gigabayt (GB) 1. 024 MB ga teń
• terabayt (TB) 1. 024 GB ga teń
• petabayt (PB) 1. 024 TB ga teń
• eksabayt (EB) 1. 024 PB ga teń
|
| |
