|
2023j 1-Tema atı: Jeke kompyuter haqqında ulıwma túsinik Teoriyalıq sabaqtıń oqıtıw texnologiyası modeli
|
| bet | 50/77 | | Sana | 20.01.2024 | | Hajmi | 2,73 Mb. | | #141639 |
Bog'liq rushnoy(4-qosımsha)
Blic sorawlar
• Kompyuterdiń sırtqı yadı menen islew
• Mayısqaq magnit disk
• Flash -yad hám flash -disk
• Qattı disk (vinchester)
• Disktı formatlaw
(5-qosımsha)
Paydalanılatuǵın ádebiyatlar
1. I.V.Dimiteriyeva, J.M.Raxmanov “Uch o’lchovli modellashtirish” Xalq nashriyoti 2022
2. Ш.А. Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Растр ва вектор графика. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2007.
3. Ш.И.Раззоқов, Ш.С.Йўлдошев, У.М.Ибрагимов. Компьютер графикаси. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Талқин, 2006
4. Ш.А.Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Векторная и растровая графика. Министерство высшего и среднего специального образования РУз. Центр среднего специального профессионального образования. – Т.: Издательско-полиграфический творческий дом имени Чулпана, 2007
5. Эстетика и дизайн. Учебное пособие. – Т.: Изд-во «Фан ва технология», 2005
(6-qosımsha)
Tiykarǵı túsinikler
Kompyuterdiń sırtqı yadı haqqında aldınlaw maǵlıwmat bergen edik. Olar magnit lenta, mayısqaq magnit disk — disket, optikalıq disk — CD hám DvD, flash -yadlar edi. Bul yadlar qanday dúziliwi hám olar menen islewdi bul temada kórip shıǵamız. (mazuga uyqas tayorlangan prezentaciya slaydları namoish etiledi)
EGILUvCHAN MAGNIT DISK
Disket maydanı temir eki oksidli (Fe2 O3) arnawlı magnit qatlam menen oralǵan. Magnit lentada da, magnit diskta da informaciya qattı magnit disk sıyaqlı usılda jazıladı. Yaǵnıy disket formatlanǵanda konsentrik sheńberler kórinisindegi jollarǵa ajratıladı hám de jollar sektorlarǵa bólinedi. Informaciya disk sektorlarınıń jolları boylap jazıladı.
Disketlerde de fayl sisteması jumıs júrgizedi hám sol sebepli hár bir sektorda identifikaciya qılıw ushın jay ajratıladı (adres maydanı ), qalǵan jaylarına bolsa maǵlıwmatlar jazıladı. Maǵlıwmat jazıw ushın isletiletuǵın apparat, yaǵnıy diskyurituvchi eki dvigatel menen támiyinlengen. Olardıń biri qorǵaw qapı ishindegi plastinkanı oray átirapında, ekinshisi bolsa oqıw/yozish gellegini disk maydanı radiusı boylap háreketlentiredi. Qorǵaw qapında jazıwdan qorǵawdıń arnawlı túńligi bar. Islew waqtında bul ayna ashıq bolsa, odaǵı informaciyanı tek oqıw múmkin bolıp, ol disktaǵı informaciyanı óshiriw hám ózgertiwden saqlaydı.
FLASH-XOTIRA vA FLASH-DISK
Flash -yad hám flash -disk sistema blokındaǵı arnawlı portqa jalǵanadı. Bul port USB (Universal Serial Bus, yaǵnıy universal izbe-iz sıyımlılıq ) dep ataladı. Flash -yad hám flash -disk ústinde ámeller joqarıdaǵı sıyaqlı ámeller menen atqarıladı. Házirshe úsh túrdegi USB portlar bolıp, USB 1. 1 standartı maǵlıwmat almaslawdıń 12 Mbit/sek tezligin támiyinleydi, USB 2. 0 de bolsa bul kórsetkish 480 Mbit/ sek ge shekem boladı, yaǵnıy 40 ret tezirek bolıp tabıladı. USB 3. 0 de bolsa bul kórsetkish 480 Mbit/ sek den da joqarı.
Flash -yad hám flash -disk kompyuterge jalǵanǵanda máseleler paneliniń oń bóleginde piktogrammasi sawlelenedi. Islew processinde flash -yad hám flash -disk energiyanı kompyuterden alǵanı ushın kompyuterden úziwden aldın qawipsiz óshiriliwi kerek. Onıń ushın tómendegi ámeller izbe-izligi atqarıladı :
• masalalar panelindegi flash -yad belgisine tıshqansha kórsetkishi jóneltiriledi hám shep tuymesi basıladı ;
• “Izvlech' “USB FLAS DRIvE” taxtasına tıshqansha kórsetkishin jóneltirip shep tuymesi basıladı ;
• ekranda USB apparatın qawipsiz úziw múmkinligi haqqındaǵı maǵlıwmat hákis etgachgina flash -yadtı kompyuterden úziw múmkin boladı.
QATTIQ DISK (vINCHESTER) vinchester hám taǵı basqa informaciya tasıwshılar sıyaqlı sırtqı yad retinde qaralıwı múmkin. vinchester yadınan ónimli paydalanıw maqsetinde onı bir-birine baylanıslı bolmaǵan túrli kólem degi bir neshe balaklarga (“logikalıq” disklarǵa ) ajıratıw múmkin. Bul bólekler C, D, E hám t.b. atlar menen belgilenedi. vinchesterdi bóleklerge ajıratıw arnawlı programmalar járdeminde ámelge asıriladı. Bul programmalarǵa “Partition Magic”, “Acronis Recovery” sıyaqlı programmalardı mısal keltiriw múmkin. Olar járdeminde vinchester qálegenshe bóleklerge bolınıp, hár bir bólek bólek formatlanadı. Formatlaw processinde vinchester degi informaciyalar óship ketedi.
DISKNI FORMATLASH
Disk yamasa flash disklardı formatlaw tómendegi izbe-izlilikde ámelge asıriladı :
1. “May kompyuter” sistema katalogı ashıladı.
2. Formatlaw kerek bolǵan disk (qattı disk, flash disk yamasa magnit disk ) ni tnalab, tıshqanchaning oń tuymesin basıladı.
3. Ashılǵan kontekst-menyudan “Formatirovat'…” (Formatlaw ) ámeli saylanadı, nátiyjede tómendegi baylanısıw aynası payda boladı:
4. Saylanǵan disni formatlaw ushın “Nachat'” (Baslaw ) tuymesi, keri jaǵdayda “Zakrit'” (Jabıw) tuymesi saylanadı.
5. Operatsion sistema disktaǵı maǵlıwmatlar tosattan óship ketiwiniń aldın alıw ushın tómendegi kóriniste eskertedi:
6. Formatlaw procesin dawam ettiriw ushın “OK” tuymesi saylanadı.
DISKLARGA MA'LUMOT YOZISH (KO'CHIRISH)
Disklarǵa maǵlıwmat jazıwdıń birinshi usılında tómendegi ámellerdi orınlaw kerek:
• kerakli fayl yamasa katalognı tıshqansha járdeminde tańlap kontekst-menyu ashıladı ;
• kontekst-menyudıń “Otpravit'” (Jıberiw) bolimidan flash disk saylanadı.
Maǵlıwmat jazıwdıń ekinshi usılında tómendegi ámellerdi orınlaw kerek:
• kerakli fayl yamasa katalognı tıshqansha járdeminde tańlap kontekst-menyu ashıladı ;
• kontekst-menyudıń “Kopirovat'” (Nusqalaw ) ámeli saylanadı ;
• “May kompyuter” sistema katalogı arqalı kerekli disktı saylanadı, nátiyjede disk ayna kórinisinde ashıladı ;
• ochilgan aynanıń bos jayına kórsetkishi jóneltirilgen tıshqansha járdeminde kontekst-menyu ashıladı ;
• ochilgan kontekst-menyudan “Vstavit'” (Jaylastırıw ) ámeli saylanadı.
Disklarǵa yamasa basqa informaciya tasıwshı qurallarǵa maǵlıwmatlardı jazısni taǵı tikkeley klaviatura arqalı da orınlaw múmkin, onıń ushın ;
• kerakli papka yamasa fayl tańlanıp klaviaturadan Ctrl+C qostugmasi basıladı ;
• ma'lumot jazılıwı kerk bolǵan disk ashıladı hám taǵı klaviaturdan Ctrl+v qostugmasi basıladı.
Disktaǵı fayl yamasa katalognı ashıw yamasa óshiriw ushın da kontekst-menyudan paydalanıw múmkin. Klaviatura arqalı bolsa ashıw ushın Enter, óshiriw ushın Delete tuymelerinen paydalanıw múmkinligi tómen klaslardan sizge málim.
OPTIK DISKLAR
Kompakt disktaǵı maǵlıwmatlardı oqıw ushın CD-ROM apparatı bolıwı jetkilikli, lekin maǵlıwmat jazıw ushın kompyuterge CD Writer apparatı ornatılǵan bolıwı kerek. Kompakt diskka maǵlıwmat jazıwdı Windows operatsion sisteması quralları járdeminde ámelge asırıw múmkin. Lekin diskka jazıw, nusqa kóshiriw, óshiriw hám jańalaw máselelerin jetilisken dárejede orınlaw ushın arnawlı programmalardan, mısalı, Ahead Nero Burning ROM programmasınan paydalanıw usınıs etiledi.
Jeke kompyuterde DvD larni ashıw ushın oǵan DvD- ROM apparatı ornatılǵan bolıwı kerek. DvD-ROM apparatı tekǵana DvD, bálki CD diklarni da ashıw múmkinshiligin beredi.
Házirgi kúnde DvD disklardı oqıwdıń maksimal tezligi 16 márteni quraydı, yaǵnıy 1380 Kbit/sek ∙16 =22080 Kbit/sek, CD disklardı oqıwdıń maksimal tezligi bolsa 52 márteni quraydı, yaǵnıy 150 Kbit/sek ∙ 52=7800 Kbit/sek. DvD disklarǵa maǵlıwmat jazıw ushın kompyuterge DvD Writer apparatı ornatılǵan bolıwı kerek.
|
| |
