3-ma'ruza. Ommaviy onlayn ochiq kurslar
Reja:
1. Ommaviy onlayn ochiq kurslarining modellari
2. Nufuzli universitetlarning onlayn kurslari
1. Ommaviy onlayn ochiq kurslarining modellari
Ommaviy onlayn ochiq kurslar (OOOK) butun dunyoda Massive Open On-
line Courses (MOOC) deb yuritiladi
1
.
Ommaviy (Massive) so'zi katta auditoriyani o'z ichiga olishini bildiradi.
Ommaviy so'zi tizimda talabalar o'zaro cheksiz muloqot qilishlari mumkinligini ham
bildiradi.
Ochiq (Open) deb atalishiga sabab bu tizimdan erkin,
ochiq foydalanish
mumkinligidir. Ba'zi tijorat firmalari faqat pullik tizimda faoliyat yuritsa ham, lekin
ko'pchilik ma'lumotlar va o'quv jarayonlarini bepul tashkil qilish imkoniyati ham
mavjud.
Onlayn (On-line) deyilishi o'z-o'zidan aniq, chunki barcha jarayonlar internet
tarmog'ida real vaqtda amalga oshiriladi. Tizimni kompyuterga ko'chirib, avtonom
tarzda ishlab bo'lmaydi.
Kurs (Courses) so'zi axborotlar ma'lum bir yo'nalish bo'yicha
jamlanganligini, ular eng zamonaviy usulda
pedagogika va kompyuter
texnologiyalari yutuqlaridan foydalanib tashkil etilganligini anglatadi.
OOOK o'z rivojlanish tarixida quyidagi formatlarda amaliyotga joriy etilgan:
xMOOCs, cMOOCs i quasi-MOOCs.
xMOOCs formati an'anaviy
universitet
modeliga mos keladi (Coursera, edX,
Udacity). Bu format 2011 yilda joriy etilgan. Bun tizimda o'qituvchi juda tajribali
bo'lishi talab etiladi va talaba iste'molchi sifatida tashkil qilingan. Ma'ruzalar 3-30
minutdan oshmaydi. O'qituvchi bilan to'g'ri va teskari muloqot tashkil qilinmagan
(bahs-munozaralardan tashqari). Coursera va Udacity talabalarni ko'proq jonli
uchrashuvlar o'tkazishga chorlaydi.
cMOOC formati pedagogik
muloqot
modeliga asoslanilgan. Bunda bilimlar
tizimiga
tarmoqdagi jarayon, tarmoqni tashkil qilish, ma'lumot qo'shish,
olish va
chiqish faoliyatlari sifatida qaraladi. Har bir talaba o'zicha texnologiyani tanlaydi,
unga infrastrukturani tashkil qilishda administratorlar yordam berishadi.
quasi-MOOC formali
tarmoqdagi o'qitish
dasturlari
sifatida joriy etilgan
(Khan academy, OpenCourseWare MIT - OCW). Texnik
jihatdan olib qaraganda
bular kurslar emas, balki ma'lum masalani yechishga yo'naltirilgan asinxon
resurslardir (masalan, algebra bo'yicha masalani yechish). Ulardan ba'zi xorijiy oliy
o'quv yurtlarida kreditlar to'plashda foydalanishadi.
Quyidagi sxemada OOOK modellarining rivojlanishi ko'rsatilgan.
1
R.McGreal, W.Kinuthia, S.Marshall. Open Educational Resources:
Innovation, Research and Practice.
Commonwealth of Learning and Athabasca University, Vancouver, 2013. pp. 6-49
