|
3. Ularni iqtisodiyot tarmoqlarda qoʼllash Boshqaruvdagi oʼrni
|
| Sana | 21.02.2023 | | Hajmi | 186.17 Kb. | | #43101 |
Bog'liq 4Ekspert tizimlarini boshqaruvdagi oʼrni va ularni iqtisodiyot tarmoqlarda qoʼllash 1 file, astrofizik asbob, 1-Maruza, Ommaviy xizmat ko‘rsatish tizimini modellashtirish, 60, HTML da xujjatlar tuzish, Artificial intellegence engineering, RENKIN SIKLINI FIK ANIQLASH VA UNING T-S DIAGRAMMASINI KO’RISH, BHA90:2 Buvanazarov Bekzod, Kimyo-UZ milliy sertifikat namunalari, windows, Smeta, 3-modul pyt, Azizjon Toirov fizika electronica 2 ish
Ekspert tizimlarini boshqaruvdagi oʼrni va ularni iqtisodiyot tarmoqlarda qoʼllash
Bajardi: Murodjon To’rabekov
Tekshirdi: Gabbarov Sabit
Reja:
3. Ularni iqtisodiyot tarmoqlarda
qoʼllash
2. Boshqaruvdagi oʼrni
1. Ekspert tizimlar
Ekspert tizimlar — bu sun'iy intellektning yorqin va tez rivojlanadigan sohalaridan biridir. ETlar maslahat beradi, tahlil qiladi, sinflarga ajratadi va diagnoz qo'yadi. Ular odatda mutaxassis tomonidan ekspertiza o'tkazilib, yechiladigan masalalarga yo'naltirilgandir. Protsedura tahlil ishlatadigan mashina dasturlaridan farq qilib, ETlar deduktiv fikrlash asosida kichik predmet sohada masalani hal etadi, bu tizimlar ko'pgina hollarda yaxshi tuzilmagan va aniqlanmagan masalalarning yechimini topa olish bilan farqlanadi. Ular evristik qoidalar yordamida masalani aniq bo'lmagan qismlarini mantiqan to'ldirishadi, bu esa kerakli bilimlar yoki vaqt yetishmasligi bois butunlay tahlil qilib bo'lmaydigan tizimlarga juda ham to'g'ri keladi.
ETlarning afzal shundaki, ular bilimlarni to'play olish, uzoq vaqt saqlash, eskilarini yangilay olish kabi xususiyatlarga ega. Bu xususiyatlar ma’lum bir korxonada ma'lum vaqtgacha mutaxas-sislarsiz, nisbatan mustaqil ishlash imkoniyatini yaratadi. Bilimlarni to'plash, eng yaxshi va tekshirilgan yechimlarni qoilab, korxonada ishlayotgan mutaxassislarning malakasini oshirish imkonini beradi.
Sun'iy intellektning mashina sanoati va iqtisodda qo'llanishi ETlarga asoslangan. Ular yordamida mahsulot sifatini oshirish va vaqtni tejash, shuningdek ish unumi va mutaxassis malakasini oshirish yaxshi natijalar bermoqda. Mahsulot tizimlari uchta asosiy komponentlardan iborat: • Bilim bazalari yoki qoidalar to'plami; • Ishchi xotira; • Chiqarish mexanizmi. Bu tizimda biror masala yechilganda: bilimlar bazasida kerakli qoidalar to'planadi
Odatda, logika masalalarini yechishda ikkita usul qo'llaniladi: birinchi usulda ishchi xotiralardagi boshlang'ich informatsiyani olish, boshqa yordamchi narsalardan foydalanib, qoidalarni qo'llash ishlari bajariladi. Bu usul to'g'ri zanjirli fikrlash deyiladi. Bilimlarga asoslangan tizimlar qo'llanilish sohasini bir nechta asosiy sinflarga guruhlash mumkin:
Tibbiyot diagnostikasi. Diagnostik tizimlar organizm faoliyati buzilishi va ularni keltirib chiqarish sabablari orasidagi bog'liqlikni topish uchun xizmat qiladi. MYCIN tizimi eng ko'p tarqalgan tizim hisoblanadi (u davolanayotgan odam miningit yoki bakterial infeksiyalar yuqtiril-ganda) diagnostika va kuzatuv olib borish uchun qo'llaniladi. Uning birinchi g'oyasi 1970-yillar o'rtalarida Stendford Universi -tetida ishlab chiqilgan edi.
Prognozlash. Prognozlash tizimlari ayni vaqtdagi holatga qarab kelib chiquvchi natija va hodisalarni oldindan aytib berish imkoniyatiga ega. «Uoll-strit egallash» DASTUR tizimi bozorning konyunktu-rasini tahlil qilib, algoritmlarning statistik usullari yordamida siz uchun kapital mablag'ingizda yuqori samara bilan foydalani-shingizni maslahat berishi mumkin. Ular bilimlarga asoslangan tizimlarga kirmaydi, chunki oddiy dasturlash protsedura va algoritm-lari qo'llanilgandir.
Rejalashtirish. Rejalashtirish tizimlari ko'p o'zgaruvchilar ishlatiladigan masalalarda aniq bir maqsadga erishish uchun qo'llaniladi. Savdo-sotiq sohasida Damashqning «Informat» firmasi birinchilardan bo'lib, o'zining sotib oluvchilariga foydalanuvchining talablari va imkoniyatiga mos keluvchi Komp’yuter topish imkoniyatini 15 minutli konsultatsiya sifatida firma ofisining zaliga o'rnatilgan 13 ta ishlab turuvchi stansiyalar yordamida amalga oshirdilar. Bundan tashqari «Boeing» kompaniyasi ET larni kosmik stansiyalarni loyihalashtirish, vertolyotlar ta'miri va samolyot dvigatellarining ishdan chiqish sabablarini topishda qo'llamoqdalar.
Ekspert tizimlar iqtisodiyotda keng qollanilmoqda. Birgina misol
2021 yilda o’tkazilgan xalqaro anjumanda “Iqtodit tarmoqlarda
Eksperement tizimlar” mavzusida seminar va kanfirensiyalar o’tkazildi.
Bundan ko’zlangan asosiy maqsad tadbirkorlarimizga, yaratilayotgan
Imkoniyatlarni mazmun-mohiyatini tushuntirish, ularni eksperemental
Qobilyatlarini oshirish. Shu bilan birga sohaga bu amaliyotlarning
Ijobiy yechimlarini tushuntirish, ularni qiziqtirgan savollarga javob berishda
Iborat boldi. Amaliy ishlar allaqachon boshlab yuborilgan bo’lib, ET ni iqtisodiyotda
Qo’llanilishi nechog’li foydali ekanligi ochiq ko’rindi.
|
| |
