|
34. Sodda invertorli tranzistor-tranzistorli mantiq reja
|
| bet | 1/5 | | Sana | 26.05.2023 | | Hajmi | 128.29 Kb. | | #64907 |
Bog'liq Toshtemirov Sh. Web brauzerlar, 1508777514 69465
O’zbekiston Respublikasi Raqamli Texnologiyalari
vazirligi
Muhammad Al-Xorazmiy Nomidagi Toshkent Axborot
Texnologiyalari Universititi
Fan: Eliktronika va Sxemalar
Mustaqil Topshiriq N: 1
Mavzu: 34. Sodda invertorli tranzistor-tranzistorli mantiq
Gurux: 241/21
Bajardi: Toshtemirov Shaxzod
Tekshirdi: Sattorov Xurshid
Toshkent 2023
34. Sodda invertorli tranzistor-tranzistorli mantiq
REJA:
Tranzistorlar
Yaratiliish Tarixi
3.Tranzistor Tranzistorli mantiq elimenti
4.Xulosa
5.Foydalanilgan Adabiyotlar
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. X.K.Aripov . “ELEKTRONIKA”. 2012
2. Raxmatullayev M. “Umumiy fizika kursi”. Mexanika, “O‘qituvchi”,1995.
3. Х.К. Арипов, Н.Б. Алимова, З.Е. Агабекова, Ж.Т. Махсудов. Аналоговая
и интегральная схемотехника. Т.: ТЭИС, 2000. 90 с. 4. N. Yunusov, I.S.
4. Andreyev, A.M. Abdullayev, Х.К. Aripov, Y.O. Inog'omova. Elektronika
bo‘yicha asosiy tushuncha va atamalarning o‘zbekcha-ruscha-inglizcha izohli
Tranzistorlar
Tranzistor (inglizcha: transfer — koʻchirmoq va rezistor) — elektr tebranishlarni kuchaytirish, generatsiyalash (hosil qilish) va oʻzgartirish uchun moʻljallangan 3 elektrodli yarimoʻtkazgich asbob hamda mikroelektronika qurilmalarining asosiy elementi.
Tranzistorlar tuzilishi, ishlash prinsipi va parametrlariga koʻra 2 ta sinfga ajratiladi — bipolyar va maydoniy (unipolyar) tranzistorlar. Bipolyar tranzistorlarda ikkala turdagi (p-tipli va n-tipli) oʻtkazuvchanlikka ega boʻlgan yarimoʻtkazgichlar ishlatiladi. Bipolyar tranzistor, oʻzaro yaqin joylashgan p-n oʻtish hisobiga ishlaydi va baza-emitter oʻtishi orqali tokni boshqaradi. Maydoniy tranzistorlarda faqat bir turdagi (n-tipli yoki p-tipli) yarimoʻtkazgichlar ishlatiladi. Bunday tranzisorlarning bipolyar tranzistorlardan asosiy farqi shundaki, ular kuchlanishni boshqaradi, tokni emas. Kuchlanishni boshqarish zatvor va istok orasidagi kuchlanishni oʻzgartirish orqali amalga oshiriladi.Hozirgi kunda analog texnikalar olamida bipolyar tranzistorlar (BT) (xalqaro atama — BJT, Bipolar Junction Transistor) asosiy oʻrinni egallagan. Raqamli texnikalar sohasida esa, aksincha maydoniy tranzistorlar bipolyar tranzistorlarni siqib chiqargan. Oʻtgan asrning 90-yillarida, hozirgi davrda ham elektronikada keng miqyosda qoʻllanilayotgan bipolyar-maydoniy tranzistorlarning gibrid koʻrinishi — IGBT ishlab chiqildi.1956-yilda tranzistor effektini tadqiq qilgani uchun William Shockley, John Bardeen va Walter Brattain fizika boʻyicha Nobel mukofoti bilan taqdirlanishgan.1980-yilga kelib, oʻzining kichik oʻlchamlari, barqaror ishlashi, iqtisodiy jihatdan arzonligi hisobiga tranzistorlar elektronika sohasidan elektron lampalarni siqib chiqardi. Shuningdek, kichik kuchlanish va katta toklarda ishlay olish qobiliyati tufayli, elektromagnit rele va mexanik uzib-ulagichlarga ehtiyoj qolmadi.Elektron sxemalarda tranzistor „VT“ yoki „Q“ harflari bilan hamda joylashgan oʻrniga muvofiq indeks bilan belgilanadi. Masalan, VT15. Rus tilidagi adabiyotlar va hujjatlarda esa XX asrning 70-yillariga qadar „T“, „PP“ (poluprovodnikoviy pribor) yoki „PT“ (poluprovodnikoviy triod) kabi belgilanishlar ham ishlatilgan.
|
| |
