4-ma’ruza. Axborot boshqaruv tizimlarini sinflanishi

Axborot tizimi - bu uning alohida qismlarining birikmasi, quyi tizimlar deb ataladi.

• Quyi tizim - bu har qanday atribut tomonidan ajratilgan tizimning bir qismi.
• Axborot tizimining umumiy tuzilishini, miqyosidan qat'iy nazar, quyi tizimlar to'plami sifatida ko'rib chiqish mumkin. Bu holatda ular aytadilar tasniflashning tarkibiy xususiyati haqida, va quyi tizimlar ta'minot deb ataladi. Shunday qilib, har qanday axborot tizimining tuzilishini qo'llab-quvvatlovchi quyi tizimlar to'plami bilan ifodalash mumkin

Axborot tizimlarini axborot xarakteri bo‘yicha sinflanishi.

Axborot tizimlarining masshtabi bo‘yicha sinflanishi:

• 1.Yagona axborot tizimlari avtonom kompyuterda tashkil etiladi (tarmoqdan foydalanilmaydi). Bunday tizimlar umumiy axborot fondi bilan bog‘langan bir qancha sodda dasturlardan iborat bo‘lib, bir vaqtning o‘zida faqat bitta foydalanuvchi foydalanishga mo‘ljallangan.
• 2.Guruxli axborot tizimlari axborotdan ishchi gurux a’zolari tomonidan jamoa bo‘lib foydalanishga asoslangan bo‘lib lokal xisoblash tarmoqlari bazasida quriladi.
• 3.Korporativ axborot tizimlari ishchi guruxlar uchun muljallangan axborot tizimlarining rivojlangan ko‘rinishi bo‘lib, yirik kompaniyalarning foydalanishiga yo‘naltirilgan va maydon jixatidan katta tarmoqni tashkil etishi mumkin.

Qo‘llanilish sohasi bo‘yicha sinflanishi:

• 1.Tranzaksiyalarni qayta ishlash tizimlari o‘z navbatida ma’lumotlarni qayta ishlash tezligi jixatidan paketli axborot tizimlariga va operativ axborot tizimlariga bo‘linadi.
• 2.Qaror qabul qilishga ko‘maklashuvchi tizimlar — DSS (Decision Support System) — murakkab so‘rovlar yordamida vaqt, geografik va boshqa turdagi parametrlar bo‘yicha ma’lumotlarni tanlash, qayta ishlash va taxlil qilishga asoslangan boshqa turdagi axborot tizimlari xisoblanadi.
• 3.Axborot so‘rov tizimlari gipermatn xujjatlariga va multimedia asoslangan tizimlar xisoblanadi. Internet tarmog‘ida shunga o‘xshash tizimlar ko‘proq tarqalgan.
• 4.Ofis axborot tizimlari qog‘ozli xujjatlarni elektron xujjatlarga o‘tkazish va ishlab chiqarishni, elektron xujjat aylanishini avtomatlashtirishga xizmat qiladi.

Tashkil etish usuli bo‘yicha sinflanishi:

CRM – mijozlar bilan munosabatni boshqarish. Bu munosabatda kompaniya mijozi e’tibori markazida bo’lgan CRM (Customer Relationships Management) tizimlari bunga zid hisoblanadi. CRM-tizimlari mijozni tashkilot sohasiga «integratsiya qilish»ga imkon beradi – firma o’z mijozlari va ularning ehtiyojlari to’g’risida maksimal darajada mavjud bo’lgan axborotni oladi, bu ma’lumotlardan kelib chiqib, faoliyatining barcha jihatlari: ishlab chiqarish, reklama, savdo, dizayn, xizmat ko’rsatish va boshqalarga taalluqli o’z tashkiliy strategiyasini quradi. Ushbu sharh aynan shunday tizimlarga bag’ishlangan.

• CRM – mijozlar bilan munosabatni boshqarish. Bu munosabatda kompaniya mijozi e’tibori markazida bo’lgan CRM (Customer Relationships Management) tizimlari bunga zid hisoblanadi. CRM-tizimlari mijozni tashkilot sohasiga «integratsiya qilish»ga imkon beradi – firma o’z mijozlari va ularning ehtiyojlari to’g’risida maksimal darajada mavjud bo’lgan axborotni oladi, bu ma’lumotlardan kelib chiqib, faoliyatining barcha jihatlari: ishlab chiqarish, reklama, savdo, dizayn, xizmat ko’rsatish va boshqalarga taalluqli o’z tashkiliy strategiyasini quradi. Ushbu sharh aynan shunday tizimlarga bag’ishlangan.

Savol va topshiriqlar:

• Axborot tizimlarining qanday turlarini bilasiz?
• Qullanish soxasiga qarab axborot tizimlarini qanday sinflarga ajratish mumkin?
• Ilmiy tadqiqotlarni avtomatlashtirish axborot tizimlari nimaga mo’ljallangan?
• Axborotni izlovchi tizimlar qanday vazifani bajaradi?