5- ma’ruza mavzu: ko’p fazali o’zgaruvchan tok reja

tokning о„zgarishiga sabab bо„ladi. Agar nosimmetrik nagruzkada nolinchi sim uzilsa, nagruzkasi kichikroq fazaning kuchlanishi nominaldan ortib ketib shu fazadagi qarshilik qiziydi yoki kuyib ketadi. Nagruzkasi kattaroq fazaning kuchlanishi esa nominaldan kamayib, tarmoqdan kamroq quvvat oladi. Shuning uchun nosimmetrik nagruzkada faza kuchlanishlarining simmetriyasini saqlash maqsadida nolinchi simga saqlagich qо„yilmaydi. Uch fazali notekis nagruzkaga, asosan,elektr yoritish asboblari va maishiy iste‟molchilar kiradi.

Faza va liniya kuchlanishlari orasidagi nisbatan. Agar 3.2-rasmdagi sxemada zanjirni aylanib chiqishda yо„nalishni A‟dan V‟ ga va V‟ dan S‟ ga va S‟ dan A‟ ga qarab olinsa, u holda liniya kuchlanishlari faza kuchlanishlarning geometrik ayirmasiga teng bо„ladi:

^U AB
 U_A  U_B ^


U _BC  U_B

U  U

 U_{C }
 U ^

CA C
_A _

mumkin. Buning uchun ixtiyoriy O nuqtadan faza kuchlanishlarning ^U_A ^,U_B ^,U_C

vektorlari о„zaro

120⁰ farq bilan chiziladi. Sо„ngra faza kuchlanishlarining ma‟lum qiymatlariga kо„ra (3.4) ifodaga binoan liniya kuchlanishlarning vektor diagrammasini qurib, uning qiymatini aniqlaymiz (3.4- rasm).

Ushbuvektorlardiagrammasidankо„rinadiki, uchalaliniyakuchlanishlariо„zarotengvafazajihatdanbir-birlariganisbatan 120⁰gasiljigan. TengbilanOMNuchburchakdanquydagilarnianiqlaymiz:
OM  2OD  2ON cos30⁰ 

_Agar OMN  U _AB
 U_{A va} ON  U_AU_Ф
bо„lsa, u holda ^{UA 
3UФ} .

Demak, elektr iste‟molchilari yulduz usulida ulanganda liniya kuchlanishi faza

kuchlanishidan marta katta bular ekan.
Generatorning (yokiuchfazalitarmoqning) fazalarigaulanadiganqarshiliklarо„zaroteng
^Z_A ^{, Z}_B ^{, Z}_C ^vabirxilxarakterga, ya‟nibirxilsig„imvainduktivlikkaegabо„lsa,
bundaynagruzkasimmetrikhisolanadi. Simmetriknagruzkadaliniyatoklarininggeometrikyig„indisinolgateng, ya‟ni:
^{I0  I} A ^{ I} B ^{ I} C ^{ 0}
(3.0) ifodaga mos vektor diagramma 3.5-rasm, a.da kо„rsatilgan. Ushbu vektorlar diagrammasidan kо„rinadiki, simmetrik nagruzkada nolinchi simdan tok о„tmaydi. U holda nolinchi simga extiyoj qolmay, manba va iste‟molchini uch simli yulduz usulida ulash mumkin bо„ladi (3.5- rasm, b). Uch fazali simmetrik iste‟molchilarga uch fazali asinxron dvigatellar, uch fazali induksion pechlar, shuningdek uch fazali simmetrik nagruzka xosil qiluvchi barcha iste‟molchilar misol bо„la oladi.
Simmetriknagruzkadafazavaliniyakuchlanishlariо„zarotengbо„ladi,
uchsimliyulduzusulidaulashda^{U A  3UФ} ifodanagruzkasimmetrikbо„lgandaginakuchgaega.
Uchfazaliiste‟molchilarniuchburchakusulidaulashdeb, birinchifazaningoxirgiuchi X‟ niikkinchifazaningboshuchiV‟ bilan, ikkinchifazaningoxirgiuchi Y‟ niuchinchifazaningboshuchiS‟ bilanvauchinchifazaningoxirgiuchi Z‟ nibirinchifazaningboshuchiA‟ bilanulashgaaytiladi (3.6-rasm, a). Bundayulashusuli "" belgisibilankо„rsatiladi. Odatda generatorning chо„lg„amlari yulduz usulida ulanadi. Ammo uch fazali transformatorlarning ikkilamchichо„lg„amli yulduz yoki uchburchak usulida ulanishi mumkin.

Download 44,42 Kb.