5-LABORATORIYА ISHI HARORATNI MOSLAYDIGAN AVTOMATIK MOSLAMANI O’RGANISH VA SINASH (termorostlagichlar) 1.Ishning maqsadi Obe’ktdagi xaroratni ma’lum oraliqdan moslovchi yopiq
avtomatik rostlash tizimini o’rganish.
2.Ishni bajarilish tartibi • Stendagi klemmalarning belgilanishiga qarab va principial elektrik
sxemadan foydalanib termorostlagichning sxemasi yigilsin.
• Sxema =220 V va I=12 V manbalarga ulansin.
• Sxemaning avtomatik rejimdagi ish faoliyati kuzatilsin.
• Sistemaning quyidagi to’liklik sikli vaqti o’lchansin
• A) ish vaqti tu (sistemaning kuchlanish manbasigacha ulangan
vaqtidan to ventilyator M ishga tushguncha ketgan vaqt oraligi)
• B) sovush vaqti ts (ventilyatorning ishga tushgach vaqtidan
tuxtashigachan ketgan vaqt oraligi).
• 5.2.-rasmdagi xarorat xarakteristikasidan foydalanib termistorning
xarorati aniqlansin.
• Olingan ulchamlarni ushbu jadvalga yozib chiqing.
• 6.Olingan ulchamlardan va termistorning xarorat xarakteristikasidan
foydalanib Rk=f(t) grafigi chizilsin.
3.Umumiy tushunchalar • 1-rasmda keltirilgan termorostlagichning struktura sxemadagi qurilma va
elementlarning ish tartibi bilan tanishib chiqamiz.
•
Xarorati moslanadigan ob’ekt sifatida isitkch, nasos stansiyalari
xonalarini olishimiz mumkin. Xaroratni nazorat qilinadigan datchiklar shu
ob’ektning ma’lum zonalariga urnatiladi.
•
Datchik ikkita R K1, R K2 termistor va R1, R2 rezistorlarning
ko’prik sxemasi shaklida ulanishdan xosil qilingan va sxemaning 1-3
diagonaliga 12V kuchlanish beriladi. Muxitning boshlangich xaroratiga
qarab R K1, R K2 termistor va R1, R2 rezistorlar ko’prik sxemasining
muvozanat xolatidan kelib chikib kuyidagi shartlar asosida tashlanadi.
•
Ushbu tenglik saqlanganda ko’prik sxemasidagi 2-4 nuktalaridagi
Ushbu tenglik saqlanganda ko’prik sxemasidagi 2-4 nuktalaridagi
potenciallar farqi I2-4=0 Muxit xaroratining o’zgarishi natijasida R K1 K2
termistorlarning qarshiligi xam o’zgaradi va ko’prik sxemasining muvozanati
buziladi. Natijada sxemaning 2–4 diagonalida potenciallar farqi paydo bo’lib,
U
2-4
≠0 kattaligi harorat o’zgarisiga proporsional ravishda o’zgaradi. Haroratni
belgilangan kattaligini R1, R2 o’zgaruvchan rezistorlari yordamida o’lchash
mumkin.
