6-Ma’ruza: Og’ir metallarning atrof-muhit obektlari ekologik holatiga
ta’siri
Reja.
1.Og’ir metallar bilan atrof-muhit obektlarini ifloslantiruvchi manbalar
2. Pb, Hg, Cd, Zn, elementlari bilan atrof muhit obektlarini ifloslanishi
3. Ishlab chiqarish changlari kasb kasalliklari
Og‘ir metallarning atrof muhit obyektlari ekologik holatiga ta’siri
Suvning qattiqligi (kalsiy va magniy tuzlarining umumiy miqdori) JSST
standartlariga muvofiq ichimlik suvining optimal qattiqligi 1.0-2.0 mg-YEQ/l ni
tashkil yetadi.
Odatda, tabiiy suvlarning qattiqlik darajasi bu qiymatlardan ancha yuqori
bо‘ladi. Ichki sharoitda qattiqlik tuzlarining kо‘p bо‘lishi qozonlarda,
choynaklarda, quvurlarda isitish yuzalarining kо‘payib
ketishiga, sanitar
uskunalarda tuz chо‘kishiga va uning ishdan chiqishiga olib keladi,
shuningdek,
insonning soch va terisida ularning "qattiqlik"hissi paydo bо‘ladi. Yuvishda sovun
yoki yuvish kukunlarining sirtqi moddalari bilan о‘zaro ta’sirlashib, qattiqlik
tuzlari ularni bog‘laydi va kо‘proq iste’mol qilishni talab qiladi. Oziq-ovqat
sanoatida qattiq suv
mahsulot sifatini pasaytirib, saqlash vaqtida tuzning
yо‘qolishiga olib keladi.
Energetika sanoatida tizimga qattiq suvning tasodifiy qisqa muddatli tushishi
issiqlik almashinuvi uskunalari va quvurlarini tezda о‘chiradi. Hatto issiqlik
almashinish uskunalari yuzasidagi kichik tuzli
qatlam ham issiqlik uzatish
koyeffitsiyentining keskin kamayishiga va yoqilg‘i sarfining ortishiga olib keladi.
Shuning uchun bu maqsadlar uchun suvning qattiqligi 0,03-0,05 mg-YEQ/l juda
kichik qiymatlar bilan chegaralanadi.
Mis
Mis va uning birikmalari atrof-muhitda keng tarqalgan, shuning uchun ular
kо‘pincha tabiiy suvlarda bо‘ladi. Tabiiy suvlardagi mis
konsentrasiyalari odatda
mg / l tengligi bо‘lib, quvur va rebar materiallaridan sizib о‘tish tufayli ichimlik
suvi kо‘payishi mumkin. Mis suvni kam konsentratsiyalarda yoqimsiz
burishtiruvchi ta’m beradi, bu yesa ichimlik suvidagi tarkibini cheklaydi. Shishali
ichimlik suvi ishlab chiqarish uchun suv ta’minoti manbasini tanlashda bu holatni
hisobga olish kerak. Ichimlik suvida 1,0 mg / l dan ortiq miqdorda mis aniqlansa,
suv tarkibi kation almashinish smolalari yordamida tuzatiladi.
Temir
Yer
osti suvlarida asosan Fe
2+
ionlari shaklida erigan divalent temir mavjud.
Suv quvurlar yuzasi bilan aloqa kelganda trivalent temir bunday suv havo
bilan va eskirgan suv tarqatish tizimlarida kontaktda keladi keyin paydo bо‘ladi.
Yer usti suvlarida temir trivalent holatga qadar oksidlanadi va bundan tashqari,
organik komplekslar va temir bakteriyalarining bir qismidir.
Ichimlik suvida umumiy temir miqdori uchun standart 0.3 mg/l
dan ortiq
emas.
Temir suvga yoqimsiz qizil-qо‘ng‘ir rang beradi, uning ta’mini
yomonlashtiradi, temir bakteriyalarining rivojlanishiga, quvurlarda chо‘kma
chо‘kishiga va ularning tiqilib qolishiga sabab bо‘ladi.
Suvdagi yuqori temir
miqdori teriga salbiy ta’sir kо‘rsatadi, qonning morfologik tarkibiga ta’sir qilishi
va allergik reaksiyalarning yuzaga kelishiga yordam beradi. Temir reproduktiv
tizimga ham salbiy ta’sir kо‘rsatadi.
