Axborotlarning to‘g‘ri, teskari, to‘ldiruvchi va modifikatsiyalashgan kodlari.
Har bir axborot bir necha xil usulda kodlanishi mumkin. Kompyuterlarning vujudga kelishi
bilan alohida inson va butun nsoniyat ishlatadigan barcha ko‘rinishdagi axborotlarni kodlash
zaruriyati paydo bo‘ldi. Ammo axborotlarni kodlash muammosini yechishni insoniyat
kompyuterlar paydo bo‘lishidan ancha oldin boshlagandi. Insoniyatning olamshumul kashfiyoti –
yozuv va arifmetika-nutq va raqamli axborotni kodlash sistemasidan boshqa narsa emasdi.
Axborot hech qachon sof holatda bo‘lmagan, u har doim qandaydir kodlangan ko‘rinishda bo‘lgan.
Ikkili
kodlash-axborotni
ifodalashning
keng
tarqalgan
usullaridan
biridir.
Hisoblash
mashinalarida
,
robotlarda
,
raqamli
dastur
boshqaruvidagi
stanoklarda
umumiy
qonundagidek
,
hamma informatsiya
,
apparat
bajaradigan barcha ishlar
, ikkilik alfavit so‘zlari
ko‘rinishida kodlanadi.
Kompyuter
axborotni fa
qat kodlashtirilgan ko’rinishda qayta ishlaydi. Unga
kiritilgan ma’lumotlar xotira qurilmasiga joylashtiriladi. Shuni eslatish zarurki,
axborotning mazmuni, axborotlarni yodda tutuvchi
va disk yurutuvchilarning
turlariga bog’liq bo’lmagan holda, ular xotiraga nol va birlar ketma – ketligida
yozilishi ma’lum. Yuqorida eslatilganidek, mashina
xotirasi katakchalarga
ajratilgan. Katakchada aniq
uzunlikdagi har
qanday ikkilik raqamlari ketma – ketligi
saqlanishi mumkin. Bu ketma – ketlik
mashina s
o’zi deb ataladi. Mashina so’zining
uzunligi kompyuterning tuzilishi bilan aniqlanadi. Masalan, kompyuterning xotira
katakchasi 24 ikkilik belgidan tashkil topgan mashina so’zini saqlashi mumkin.
Sonlar,
belgilar
va
ko’rsatmalar ham
mashina
so’zi
yordamida
ifodalanib, qo’llanilishi mumkin. Kompyuter uchun har bir son maxsus
ko’rinishdagi so’zdir. Masalan, haqiqiy sonni tasvirlash uchun uning ishorasi,
butun qismi va kasr qismlari ko’rsatilishi kerak.
Shuning uchun EHM dastlab
mashina so’zining yuqorida sanab o’tilgan xarakteristikalarini aniqlaydi, so’ngra nol
va birlar ketma –
ketligini a
niqlab beradi. Kompyuterlarda sonlarni tasvirlashning
ikki: qo’zg’almas va qo’zg’aluvchi vergulli usulidan foydalaniladi.
