8-Mavzu: Ta’limning tashkiliy shakllari va metodlari Mavzu rejasi

Download 152,85 Kb.
bet	10/21
Sana	12.12.2023
Hajmi	152,85 Kb.
	#116829

Bog'liq
8-Mavzu Ta’limning tashkiliy shakllari va metodlari Mavzu rejas-fayllar.org
maruza1, ed799030-b528-496b-b366-38e7901a31ba, 00 Тиббий киме тест ЯН, O\'z.Res Konstitutsiyasi, fulltext 6928, 54 Land of Gold, Mavzu Iqtisodiy va ekologik tarbiya asoslari Reja-fayllar.org, Silabus MPA yangi - Sirtqi va OTM (8), 1-mavzu. Ma\'ruza matni, 2-mavzu. Ma\'ruza matni, 1 тема, abdulla-avloniyning-ilk-maktab-darsliklarida-pedagogik-qarashlar (1), 4. Dori vositalari sifatini ta\'minlashda qo\'llaniladigan usullarga qo\'yilgan talablar, YUQUMLI KASALIKLARDA PARRANDA GO‘SHTINING VETERINARIYA SANITARIYA EKSPERTIZASI

Dars tipologiyasi. Darsning tashkiliy qurilishidagi asosiy kamchiliklaridan biri darslarning chegaralash uchun ishlatilgan atamalarda bo`lsa, ikkinchisi darslarning tipologiyasidir. Didaktik adabiyotlarda dars tiplari turlicha pirinsiplar asosida ajratilgan. Pedagogika darsligida “mashg`ulotning asosiy qismini (dars soatining ko`p qismini) ishg`ol qilgan” vaqtga qarab dars tiplarini ajratish o`lchov qilib olingan. Ayrim didaktlar dars tiplarini tasnif etishda o`qitish metodlarini ko`zga tutishgan. Vaqt taqsimoti, o`qitish metodi dars tiplarini ajratishning asosiy prinsipi bo`la olmaydi. 30 yoki 45 daqiqalik vaqtni taqsimlashda o`quv materialining hajmi, murakkabligi, sinf o`quvchilarining tayyorgarlik darajasi hisobga olinadi. Bir metod vositasida o`rganilgan o`quv materialini ikkinchi bir metod yordamida o`rganish mumkin. Asosiy masala o`quv materiali mazmuniga muvofiq, uni o`zlashtirishni osonlashtiradigan ta`lim metodini tanlashdir. S.V.Ivanov dars tiplarini ta`lim jarayonining xususiyatlari va uning tarkibiy qismlari ta`lim bosqichlariga ko`ra ajratadi. Ta`lim jarayoni juda ko`p akt, zveno, bosqichlardan iborat. Ana shunga ko`ra S.V.Ivanov tasnifida sakkiz xil dars tipi ajratilgan: kirish darsi; yangi bilimlarni (tushuncha, qonun-qoida, ta`rif) o`zlashtirish darsi; o`rganilgan bilimlarni qo`llash darsi; malaka hosil qilish darsi; mustahkamlash va takrorlash, umumlashtirish darsi; kontrol darsi; aralash darsi. Dars tiplarini ta`lim jarayoniga tatbiq etilayotgan o`quv holatlari asosida tasnif etish g`oyasi ham mavjud. A.A.Budarniy o`quv holatlari asosida ikki xil dars tipini ajratgan: sodda dars ikki yoki bir necha bir xil o`quv holatlaridan iborat dars; murakkab dars ikkidan ortiq har xil o`quv holatlaridan iborat dars. O`quv holatlari xarakteri asosida dars tiplarini ajratish yangicha qarash bo`lsa-da, ”Sodda dars” va “Murakkab dars” atamalari asosida o`quv-tarbiya jarayonini rejalashtirish hamda tashkil etish, boshqarish, nazorat qilish mumkin emas. Dars tipi, I.V.Ivanovning yozishicha, u yoki bu o`quv soati uchun asossiz qabul qilingan yorliq emas, aksincha, o`rganilayotgan mavzu doirasida o`zida dialektik qo`llash va nazorat qilish bosqichlarining jonli orientiridir. B.P.Yesipov, I.T.Ogorodnikov darsning didaktik maqsadi, dars tipining mashg`ulotlar tizimidagi o`rnini hisobga olib, quyidagicha dars tipologiyasini ishlab chiqishgan: yangi bilim berish darsi; malaka va ko`nikmalarni shakllantirish darsi; umumlashtirish darsi; takrorlash va mustahkamlash darsi; kontrol dars; aralash dars. Hozirgi didaktik nazariya va pedagogik amaliyotda B.P.Yesipov, I.T.Ogorodnikov tipologiyasi amaldagi qarash sanaladi. Ammo bu tipologiyada ham qator kamchiliklar bor: unda, avvalo, dars tiplari tartibsiz belgilangan; ikkinchi (“malaka va ko`nikmlarni shakllantirish”) va to`rtinchi (“takrorlash va mustahkamlash”) dars tiplarini bir biridan farqlash imkoniyati mavjud emas; o`quv materialini o`rgatish bilan uni mustahkamlash o`rtasida uzilish yuz bergan. Chunki hozirgi pedagogig amaliyotda o`quv materialini o`rgatish va mustahkamlash ketma-ket olib boriladi. Xo`sh, shunday ekan, dars tiplarini qaysi prinsip asosida ishlab chiqish, ularni ajratish mumkin. Biz dars tipologiyasini ishlab chiqish va ularning tiplari, turlarini ajratishda ta`lim jarayonining yirik birliklariga tayanamiz. Ta`lim jarayonining shunday katta birligi uning davrlari (sikllari) hisoblanadi (ta`limning davrlari to`g`risida 5-bobga qarang). Ta`lim davr (sikl)lari asosida darsning quyidagicha tiplari ajratiladi: yangi o`quv materialini o`rganish va mustahkamlash darsi; bilim va malakalarni umumlashtirish darsi; bilim va malakalarni tekshirish darsi; Dars tipologiyalarini o`zaro solishtirish va ularning maqbulini tanlashni talabalarning o`z ixtiyoriga topshirish maqsadida quyidagi jadvalni keltiramiz. Download 152,85 Kb.

Download 152,85 Kb.