8-Tema: Fermentler, olardıń dúzilisi. Fermentlerdіń tásir etiw mexanizmі

 
 
 
Fermentlerdin` aktiv orayı olardın` molekulasının` ju`da` az bo`legin quraydı.
5. Fermentlerdin` ta`sir etiw mexanizmi. 
Fermentlerdin` ta`sir etiw 
mexanizmlerin tu`sindiriwde birqansha teoriyalar bolıp, olardın` ha`mmesi 
fermentler aktiv orayının` substarkt penen o`z ara birigiwi na`tiyjesinde ferment-
substrakt kompleksi payda bolıwına tiykarlang`an.
Ferment-substrt kompleksinin` payda bolıwı reaktsiyada qatnasaıp atırg`an 
ximiyalıq baylanıslardın` polyarizatsiyası ha`m deformatsiyag`a ushrawı yamasa 
elektronlardın` orın almasınıwı na`tiyjesinde ishki molekuliyar ku`shlerdin` 
bosasıwına alıp keledi. Bul o`z na`wbetinde substart molekulalarının` aktivliginin` 
artıwına sebep boladı. 
Ferment-substrat kompleksinin` payda bolıwı ha`m o`zgeriwi 3 basqıshtan ibarat. 
Fermentativ reaktsiyanın` birinshi basqıshında substrat molekulaları ferment penen 
kobalent yamasa basqa ximiyalıq baylanıslar arqalı o`z-ara birigedi ha`m birlemshi 
aralıq zat kelip shıg`adı; ekinshi basqıshta birlemshi aralıq birikpe o`zgerip, bir 
yaamasa izbe-iz keletug`ın aktivlesken gen birneshshe kompleks payda etedi; 
u`shinshi basqıshta reaktsiya na`tiyjesinde payda bolatug`ın jan`a produkt ferment 
molekulasınan ajıraladı. Bul basqıshlardı to`mendegishe ko`rsetiwge boladı.

K
+1
K
+2 
E + S E S E+R 
K
-1
K
-2 
Bul jerde E-ferment; S-substrat; ES- ferment-substrat kompleksi; R-payda 
bolg`an produkt; K-reaktsiya tezliginin` konstantasi - (+) tuwrı reaktsiya, (-) keri 
reaktsiya. 
Reaktsiyanın` birinshi basqıshı tez ju`redi. Ferment-substrat (ES ) ku`shli 
ximiyalıq baylanıslar esabına ha`m aktivatsiyalıq energiya birqansha to`men 
bolg`an sharayatta payda boladı.
Substrt molekula o`zgeriwinen kobolent baylanıslardın` u`ziliwi ha`m 
baylanısıwı menen baradı. Ferment katalizlep atırg`an reaktsiyanın` tezligi bir 
neshshe artıp ketedi. 
Ferment-substrvat kompleksi (ES) payda bolıwı ju`da` tez barıwı 
na`tiyjesinde ol barqulla E ha`m S penen ten` boladı. E menen S tin` EP g`a 
shekem tarqalıwı salıstırmalı tu`rde aste boladı. 
Solay etip fermentativ reaktsiyanın` tezligi sırtqı sharayatlarg`a 
(temperatura,pH ha`m basqalarg`a) baylanıslı.