|
-rasm. Yog‘ plyonkasiga issiq yuvish eritmasining ta’siri sxemasi
|
| bet | 6/18 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 165,76 Kb. | | #143927 |
Bog'liq 9-ma\'ruza (1)9.2-rasm. Yog‘ plyonkasiga issiq yuvish eritmasining ta’siri sxemasi: 1 - qism; 2 - yog ‘ plyonkasi.
Emulsiya bir-biriga aralashmaydigan suyuqliklar tizimi bo‘lib, ulardan biri boshqasida kichik tomchilar shaklida taqsimlanadi. Emulsiyalar ikki turga bo‘linadi: to‘g‘ridan-to‘g‘ri emulsiyalar - "suvdagi yog‘" va teskari emulsiyalar - "yog‘dagi suv". Bu erda moy suvda va suvli eritmalarda erimaydigan har qanday organik suyuqlikni anglatadi.
Sirt faol moddalarning suvli eritmalarida ifloslantiruvchi moddalarning suyuq fazasini emulsifikatsiya qilish mumkin. Sirt faol moddalar molekulalari moy tomchilari yuzasida kuchli adsorbsion qatlamlarni hosil qiladi. Molekulaning gidrofobik qismi moy bilan bog‘lanadi, gidrofil qismi esa suvli eritma tomon yo‘naltiriladi (1.3-rasmga qarang). Bunday holda, yog‘ tomchilarining gidrofilizatsiyasi sodir bo‘ladi, bu ularning birlashishiga (Koalosensiya) to‘sqinlik qiladi. Moddalar, bu holda gidrofob zarrachalar yuzasida adsorbsiyalangan sirt faol moddalar emulsifikatorlar deb ataladi.
Ifloslantiruvchi moddalarning qattiq fazasining tarqalishi sirt faol moddalarning ifloslantiruvchi moddalar zarralariga adsorbsiyasi tufayli sodir bo‘ladi. Eritmaning past sirt tarangligi uni ifloslantiruvchi zarrachalarning eng kichik yoriqlariga kirib borishi va bu zarrachalarning sirtlarida sirt faol moddalarni adsorbsiyalash imkonini beradi. Adsorbsiyalangan sirt faol moddalar molekulalari zarrachalarga xanjar bosim hosil qiladi, ularni yo‘q qiladi va maydalaydi. Emulsifikatsiya va dispersiya jarayonlariga eritmaning mexanik ta’siri katta ta’sir ko‘rsatadi, bu ifloslantiruvchi moddalarni yo‘q qilishga yordam beradi.
Yuvish jarayonida muhim bosqichi - bu eritmada yuvilgan ifloslantiruvchi moddalarni barqarorlashtirish va ularning tozalangan yuzaga qayta yotqizilishining oldini olish. Ifloslantiruvchi moddalarni barqarorlashtirish, asosan, tozalash eritmasining tarkibiga va uni ishlatishning texnologik shartlariga (konsentratsiya, harorat, ifloslanish) bog‘liq.
Natijada, yuvish jarayoni bir qator ketma-ket bosqichlari sifatida ifodalanishi mumkin. Deyarli barcha ifloslantiruvchi moddalar gidrofobik bo‘lganligi sababli, yuqori sirt tarangligiga ega bo‘lgan suv ifloslangan yuzalarni namlantirmaydi va alohida tomchilarga to‘g‘ri keladi (13.3.rasm)
|
| |
