137
tartibda joylashgan bo’lib, aboral tomonidan oral tomonga o’tadi va ambulakral
sistemaning halqum atrofidagi kanaliga quyiladi. Xalka kanalidan beshta radial
kanallar boshlanadi. Ambulakral sistemaning nur ostidan o’tadigan radial
kanalidan
chetga qarab juft-juft, kichik-kichik kanalchalar boshlanadi va ular
ambulakral oyoqchalarning bo’shlig’iga qadar davom etadi. Bu kanallar ham bir
nurning bo’shlig’i tomonida uchi berk pufakchalarga-ampulalarga ochiladi.
Ambulakral oyoqchalar uchi so’rg’ich bo’lib tugaydigan kichik kanalchalardir;
ularning devori cho’ziluvchan va musqo’ldor bo’ladi.
Bu kanallarning hammasi
madrepor plastinkasidagi teshikchalar orqali tashqi muhit bilan bog’langan bo’ladi
(56-rasm). Ambulakral sistema dengiz yo’lduzlarining asosiy harakatlanish
organidir, lekin u nafas olish vazifasini ham bajaradi. Ambulakral oyoqchalar
yonidagi ampulalar va suyuqlik ampulalari qisqarganda suyuqlik ampulalardan
oyoqchalarga o’tadi. Keyin oyoqchalar juda ko’p cho’zilib,
uchlaridagi
so’rg’ichlari yordamida substratga yopishib oladi. So’ngra oyoqchalarning
musqo’ldor devori qisqaradi va ulardagi suyuqlik yana ampulalarga surilib chiqadi.
Oyoqchalar qisqarganda yo’lduzning tanasi tegishli tomonga qarab biroz siljib
oladi. Odatda dengiz yo’lduzlari daqiqasiga 5-8 sm yo’lni bosib o’tadi.
