|
Academic Research in Educational SciencesBog'liq surxandaro-neftgazli-regionidagi-yuqori-qovushqoql 240114 141706Academic Research in Educational Sciences
Volume 4 | Issue 1 | 2023
ISSN: 2181-1385
Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12 | ASI-Factor: 1,3 | SJIF: 5,7 | UIF: 6,1
476
January, 2023
https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal
murakkablashadi. Bundan tashqari, anomal neftlarning tarkibida serovodorod bo„lib
quduqlarni ishlatishda qo„shimcha qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi [1].
Ushbu
maqolada
Respublikamizda
mavjud
kimyoviy
regentlarning
samaradorligini tadqiqot qilish va quduqlarning ish samaradorligini oshirish bo„yicha
yangi texnologiyalarni ishlab chiqish bo„yicha tavsiyalar keltirilgan.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Parafinli neftlarni qazib chiqarishda quduqlar, neft koni jihozlari va
quvuro„tkazgich kommunikatsiyalarning ishlashida murakkabliklarni keltirib
chiqaradigan jiddiy muammo sistemaning mahsuldorligi va nasos qurilmalarining ish
samaradorligini pasayishiga olib keladigan asfaltsmolaparafin to„plamlarini hosil
bo„lishi hisoblanadi [2].
Surxandaryo neftgazli regioni anomal qovushqoq neftli region hisoblanadi.
Region hududida hozirgi kunda 10 dan ortiq neft konlari ishlatiladi. Ularning
aksariyat qismi yuqori qovushqoqli va og„ir neft konlariga kiradi. Bu konlarni
ishlatish jarayonida nasos kompressor quvurlar va neftni yig„ish hamda tayyorlash
jihozlarida asfaltsmolaparafin to„plamlarini hosil bo„lishi qazib chiqarish jarayoni
murakkablashtiradi. Ayniqsa neft quduqlarini ishlatishda nasos kompressor
quvurlarda asfaltsmolaparafin to„plamlarini hosil bo„lishi quduqlarni qisqa muddat
oralig„ida ta‟mirlashni talab qiladi [5].
Surxandaryodagi neft konlari asosan Afg„on-Tojik depressiyasi hududida
joylashgan bo„lib, ularni 9 tasi ishlash jarayonidadir. Bu konlarning 6 tasi
Surxondaryo megasinklinalida, ikkitasi Vaxsh megasinklinalida va bittasi
Dushanbe egilmasida joylashgan.
Uyumlarning nefti tarkibida erigan gaz miqdori 1 dan 10 m
3
/t gacha o„zgaradi.
Uyumlar qatlamsimon gumbazli turga mansub. Bu konlar uchun xos bo„lgan
geologik-fizik xususiyatlarga neftlar zichligining yuqoriligi (900-988 kg/m
3
),
asfalten, qatronlar miqdorining ko„pligi (20-80%), ayniqsa ularning qovushqoqligini
kattaligi (qatlam sharoitida 27-340 mPa*s) hisoblanadi. Bundan tashqari ularning
asosiy farq qilish xossasiga qatlam sharoitida neftlarning nonyuton oqimi hisoblanadi
[3, 4].
Jumladan qatlam harorati 30-58°С da siljish kuchlanishi 0-120 din/sm
2
oralig„ida o„zgaradi, 20°С haroratda qo„zg„alish kuchlanishi 1500 din/sm
2
yetadi.
A.X.Mirzajonzoda uslubi bo„yicha bir guruh quduqlarda o„tkazilgan ikki tomonlama
tadqiqotlar bosimning boshlang„ich gradiyentini 0,1-1,4 MPa
oralig„ida o„zgarishini bergan. Ko„rsatilgan xususiyatlar bu
|
| |
