Akustoelektronika
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Akustoelektronika — aku-stikaning
qattiq jism akustikasi, yarim-o
ʻtkazgichlar fizikasi va radio-
elektronika chegarasidagi qismi. A.
radiosignallarni o
ʻzgartirish va ularga ishlov berish uchun UT
(ultratovush) qurilmalarini yaratish prinsiplarini tadqiq qilish bilan shug
ʻullanadi. OʻYUT (oʻta
yuqori
takroriylik)li signalni to
ʻlqin uzunligi 105-marta kichik boʻlgan tovush signaliga aylantirish unga ish-lov
berishni ancha yengillashtiradi. Signallar ustida amallarni
bajarish uchun UTning o
ʻtkazuvchanlik
elektronlari, elektromagnitik maydonlar, op-tik nurlanishlar,
shuningdek, akustik to
ʻlqinlarning nochiziqli
o
ʻzaro taʼsirlaridan foydalaniladi. Akustoelektron qurilmalar sig-nallar ustida
quyidagi amallarni ba-jarish
imkonini beradi: vaqt mobaynidagi o
ʻzgartirishlar (signallarni tutib turish,
ularning davomiyligini
o
ʻzgartirish), takroriylik (chasto-ta) boʻyicha va fazaviy oʻzgartirishlar (fazalarni siljitish, takroriylik va
spektrni o
ʻzgartirish), amplitudani oʻzgartirish (kuchaytirish, modulyatsiya-lash), shuningdek, murakkabroq
funksional o
ʻzgarishlarni amalga oshirish (integrallash,
kodlash va kodsizlash, yigʻuv funksiyalarini hosil
qilish, sig-nallarni korrelyatsiyalash va boshqalar). Bunday muolajalarni, ko
ʻpincha, radiolokatsiyada, uzoq
aloqa texnikasida, avtomatik
boshqaruv tizimlarida, hisoblagich va boshqa radioelektron qurilmalarda
bajarish lozim. Ko
ʻpchilik hollarda radioelek-tron usullar ushbu amallarni ancha sodda va tejamli yoʻllar
bilan amalga oshirish imkonini beradi. Ishlash zaminida yotuvchi fizik prinsiplar va vazifalariga ko
ʻra,
akustoelektron qurilmalar signallar chiziqli o
ʻzgartiriladigan (tutib qolish liniyalari, filtrlar va boshqalar) suct
chiziqli qurilmalarga, faol chiziqli qurilmalarga (signal kuchaytirgichlari va generatorlari) hamda signalning
generatsiyasi,
modulyatsiyasi, o
ʻzaro koʻpaytirilishi va boshqa oʻzgarishlari sodir boʻladigan nochiziqli
qurilmalarga bo
ʻlinadi. Ad.: Gulyayev Yu. V., Akustoelektronnie ustroystva dlya sistem svyazi i ob-rabotki
informatsii, [v kn.: Problemi sovremennoy radiotexniki i elektroniki], M., 1980; Xayasaka Tetsuo, Elektro-
akustika, pers yapon. I. I. Ivanchika, M., 1982; Pavlovskaya V. I. i dr., Akustika i elektroakusticheskaya
apparatura, M., 1986.
O
ʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Bu maqolada boshqa til bo
ʻ
limlariga ishorat yoʻ
q.
Siz ularni topib va ushbu maqolaga qo
ʻ
shib, loyihaga yordam berishingiz mumkin.
Ushbu maqolada O
ʻ
zbekiston milliy
ensiklopediyasi (2000-2005) ma
ʼ
lumotlaridan
foydalanilgan.
Adabiyotlar
