Amorf jismlar, suyuq kristallar va polimerlar to’g’risida tushuncha

Amorf jismlar, suyuq kristallar va polimerlar to’g’risida tushuncha.

Amorf bu moddaning holati hisoblanadi — kristall va gazsimon holatlar orasidagi oraliq holat boʻlib, zarralar kristalldagidek tartibli joylashmagan, lekin gazdagidan tartibliroq joylashgan boʻladi[1]. Baʼzi eski maqolalar va kitoblarda bu atama shisha bilan sinonim sifatida ishlatilgan. Biroq, bugungi kunda „oynasimon qattiq“ yoki „amorf qattiq“ umumiy tushuncha sifatida qaraladi va shisha alohida holat hisoblanadi: shisha amorf qattiq moddadir[2]. Polimerlar koʻpincha amorf boʻladi[3]

Suyuq Kristallar Shakllanishi Va Tasnifi

Suyuq Kristallar Shakllanishi Va Tasnifi

Biz odatda ob'ektlar uchta davlatga ega deb ishonamiz: qattiq, suyuq va gaz. Darhaqiqat, bu suv uchun, ba'zi organik birikmalar va narsalar mavjud va qattiq va suyuq holatlar orasidagi holat suyuq kristal holati

Suyuq Kristallar Shakllanishi Va Tasnifi

Suyuq Kristallar Shakllanishi Va Tasnifi

Suyuq kristallarning tarkibi va jismoniy holatidan suyuq kristall ikki turga bo'linadi: termotropik suyuq kristallar va lyotropik suyuq kristallar:

Termotropik suyuqlik kristallari: ba'zi organik birikmalarni issiqlik bilan isitib, ularni suyuq kristalli lattalar hosil bo'lgan suyuq kristallarini yo'q qilish uchun ularni isitish orqali.

Lyotropik suyuq kristallar: muayyan organik birikmalar ma'lum hal qiluvchi ichida joylashtirilgan va hal qiluvchi tomonidan vayron bo'lgan suyuq kristallar.

Suyuq kristall displeylar uchun termotropik suyuq kristall, biotexnik tizimlarda liotropik suyuq kristall mavjud bo'lib, molekulalarda topilgan 10000 turdagi suyuq kristall birikmalar, suyuq kristalli material, odatda cho'zilgan yoki tekislanadi va suyuq kristalning har bir bosqichida turli tartibga solish .

Polimer nima, uning sanoatda qanday ahamiyati bor?

Polimer nima, uning sanoatda qanday ahamiyati bor?

Xalq xo’jaligining turli sohalarini hozirgi kunda polimerlarsiz tasavvur qilish qiyin. Sanoatning eng yirik tarmoqlari plastik massalar, turli xil kimyoviy sun’iy tolalar, rezinalar, kauchiklar, lak-bo’yoqlar, turli xil turdagi yelimlar, dielektrik moddalar va boshqa turdagi polimer asosidagi buyumlar dunyo miqyosida keng ko’lamda ishlab chiqarilmoqda. Bularning barchasini bir so’z bilan polimer materiallar yoki polimerlar deb ataladi. Ularning oddiy moddalardan farqi shundaki, ular sintetik ravishda katta zavodlarda minglab tonnalab ishlab chiqarilmoqda va amalda foydalanilmoqda.

Polimer nima, uning sanoatda qanday ahamiyati bor?

Polimer nima, uning sanoatda qanday ahamiyati bor?

Polimerlarning olinishiga qarab tabiiy, sun’iy va sintetik kabi turlarga bo’linadi, - deydi tadqiqotchi Nafosat Omonova. - Tabiiy polimerlarga misol qilib turli xil sellyulozalar, kraxmallar, lignin, pektin, turli xil oqsillar, garmonlar, fermentlarni keltirish mumkin. Sun’iy polimerlarga tabiatda uchraydigan tabiiy polimerlarni qayta ishlash orqali olinadigan polimer materiallar-sellyulozaning turli xil efirlari, charim va mo’yna sanoatining ko’pgina xom-ashyolarini qayta ishlash orqali olinadigan maxsulotlar (kollagen, jelatin) hosil qilinadigan polimerlarga aytiladi. Hozirgi kunda hayotni sintetik polimerlarsiz tasavvur etish ancha mushkul. Shu sababli ham O’zbekiston Respublikasida sintetik polimerlarni ishlab chiqarish sanoat darajasida katta ahamiyat kasb etmoqda. Sho’rtan kimyoviy kompleksining ham ishga tushirilishi ularga bo’lgan ehtiyoj kundan-kunga oshib bormoqda. Shu sababli ham ularning xossalarini o’rganishga har qachongidan ham katta ahamiyat berilmoqda. Ilmiy tadqiqotimda polimerli eritmalar va ularning fizik-kimyoviy xususiyatlarini o‘rganish orqali ushbu vazifa ijrosiga o‘z hissamni qo‘shishga harakat qilmoqdaman.