|
Aralashmasining
|
| bet | 1/4 | | Sana | 24.05.2024 | | Hajmi | 0,9 Mb. | | #252609 |
Bog'liq CHAQIQTOSH mustaqil ish Mavzu: Chaqiqtosh va qum aralashmasining bitum bilan joyida aralashtirib yotqizish usulida yo’l qoplamasini qurish texnologiyasi va uning o’ziga xos tomonlari. Reja:
Quruq aralashma va qum asosiga yotish.
2. Chaqiqtosh-qum.
3. Bajarilish mexanizmi.
4. Xulosa.
5. Foydalanilgan adabiyotlar
Quruq aralashma
Yo'lak plitalarini quruq yotqizish apparat do'konlarida sotiladigan maxsus aralashmada amalga oshiriladi. Keyinchalik suv bilan to'kish plitkalarni bir-biriga mahkam bog'laydi va namlikning ichkariga o'tishiga yo'l qo'ymaydi. Quruq aralashmada o'z qo'llaringiz bilan yulka plitalarini yotqizish bo'yicha bosqichma-bosqich ko'rsatma quyidagicha ko'rinadi:
Avval qum va maydalangan granitdan yostiq tayyorlanadi. Qatlamlar orasiga geotekstillar yotqizilgan. Yostiqsimon materiallarni tejamang. Yaxshi drenaj trekdan uzoq muddat foydalanishni ta'minlaydi.
Keyin quruq aralashma saytga quyiladi va ehtiyotkorlik bilan tekislanadi. Qatlamning qalinligi taxminan 3 santimetr bo'lishi kerak.
Keyin, tsement ohak ustidagi xandaqqa bordürlar o'rnatiladi.
Oxirgi bosqichda yulka toshlarini o'rnating, uni rezina bolg'acha bilan tekislang.
Barcha plitkalar yotqizilgandan so'ng, yo'l suv bilan to'ldiriladi. Elementlar orasidagi bo'g'inlarga kirib, u quruq ohak darajasiga o'tadi va uni betonlaydi.
Qum asosiga yotish
Qum eng qulay materiallardan biri, shuning uchun bu texnologiya eng sodda va arzon. Tayyorlangan yuzaga qalinligi 15 santimetrgacha bo'lgan qum qatlami yotqizilgan.
Yo'lak plitalarini to'g'ri yotqizish uchun 5 gradusgacha qiyaliklarni qurish kerak. Ular namlik yo'lda qolmasligi va plitkalarni xiralashtirmasligi uchun kerak.
Qum qatlami tekislanadi, suv bilan to'ldiriladi va siqiladi. Keyin bordürlar beton ohak ustiga o'rnatiladi. Elementlar orasidagi 5 mm masofani qoldirib, yulka toshlarini yotqiz.
Plitkalar orasidagi bo'shliqlar qum bilan to'ldiriladi, so'ngra butun yo'l tebranish plitasi bilan o'raladi. Yo'lda namlik to'planmasligi uchun yulka plitalarini to'g'ri yotqizish nishabni saqlab turish bilan amalga oshiriladi. Yo'l qoplamali toshlarni yopish mumkin emas. Bunday holda, u chidamaydi.
Bitum - metan, naftenik, aromatik uglevodorodlar va ularning uglevodorod
bo'lmagan hosilalari aralashmasi.
K
elib chiqishiga ko'ra bitumlar tabiiy va neftga
bo'linadi. Qurilish maqsadlarida va qurilish materiallari
sanoatida smolalar qo'llaniladi: xom smoladan uchuvchi moddalar tanlab olingandan
so'ng olingan distillangan smolalar yoki issiq qatronni antrasen moyi
yoki boshqa suyuq smola materiallari bilan aralashtirish natijasida olingan aralash.
Qatron moylarining molekulalarida qutbli guruhlar ko'p bo'lganligi
sababli, smolaning yopishqoqligi (yopishishi) bitumga qaraganda yuqori.
GOST23558-94 “Yoʻl va aerodromlar uchun noorganik bog‘lovchi materiallar bilan ishlov berilgan chaqiqtosh-qum, shag‘al-qumli aralashmalar va gruntlar” boʻyicha chaqiqtosh qum, shag‘al-qumli aralashmalar va gruntlardan tayyorlanadigan materiallar tayyorlanishi usuliga koʻra quyidagicha nomlanadi:
I shlov berilgan material.Ya’ni, chaqiqtosh-qum, shag‘al-qum, chaqiqtosh-shag‘al-qumli aralashmalar, qum-shlakli aralashmalar, qumni sement va suv bilan qorishtirish uskunalarda (BSU) aralashtirib olingan va loyixaviy yoki oraliq muddatlarda sovuqbardoshlik va mustahkamlik kabi sifat koʻrsatkichlariga javob beradigan sun’iy materialga ishlov berilgan (obrabotanniy) material deyiladi.
Kam sementli chaqiqtosh qum aralashmasidan olingan namunani egilishdagi choʻzilishga boʻlgan mustahkamlik markasi 1,5 MPa, amalda siqilishdagi mustahkamlik koʻrsatkichi 10-12 MPa boʻlgandagina ta’minlanayapti. Olib borilgan ilmiy tadqiqotlar natijasida shu ayon boʻldiki kam sementli beton qorishmasini egilishdagi choʻzilishga boʻlgan mustaxkamligini sement miqdorini koʻpaytirish hisobiga oshirish asos yoki qoplamada yoriqlar paydo boʻlishiga sabab boʻladi. GOST 23558-94 standartining 4.1.2 bandi boʻyicha ishlov berilgan materiallar va mustaxkamlangan gruntlar sovuqbardoshligi boʻyicha mos ravishda F5, F10, F15, F25, F50, F75 markalarga javob berishi lozim [4]. Lekin yuqoridagi kabi, standartning ushbu talablari ham koʻp ob’yektlarda talab qilinmaydi.
Ishlov berilgan materiallar va mustahkamlangan gruntlarga bog‘lovchi sifatida qoʻllanilagan portlandsement, shlakoportlandsement, sulfat tuzlariga bardoshli va pussolan sementlar markasi qoplama uchun kamida 400 marka, asos uchun esa kamida 300 marka boʻlishi kerak.
Sement bilan ishlov berilgan chaqiqtosh-qum, shag‘al-qumli aralashmalar va gruntlardan asos va qoplamalar qurishning asosiy qoidalari va kamchiliklari. ShNQ 3.06.03-08 ning 8.10 bandi talabiga asosan, sement bilan ishlov berilgan tosh materiallardan asoslarni (qoplamalarni) quruq havoda, kunlik oʻrtacha harorat +50C dan past boʻlmaganda bajarilishi koʻrsatilgan. Lekin, xavoning kunlik oʻrtacha harorati -50S dan -150C gacha boʻlganda asosni, suv va toʻldiruvchilarni isitish, qorishmaga muzlashga qarshi kimyoviy qoʻshimchalarni qoʻshib ishlarni bajarishga ruxsat etilgan. Bunda suvning eng yuqori ruxsat etilgan harorati 800 C, toʻldiruvchilarniki 500 C Qorishmaning qorishtirgichlardan chiqishdagi harorati kamida 250 C boʻlishi kerak. Qorishmalarni avtomobil chiqarayotgan gazlar bilan isitish va samosval kuzovlarini yopib tashish lozim. Qorishmalarni tashish uchun ketadigan vaqtni ishlab chiqarish oldidan aniqlanadi, lekin 60 minutdan oshmasligi kerak.
Ishlov berilgan material va mustahkamlangan gruntlarni yuk tashuvchi avtomobillarning har qanday turida tashish mumkin. Bog‘lovchi sifatida portlandsement, shlakoportlandsement, sement bilan faollashtirilgan shlakli va kulli bog‘lovchilar, suyuq shisha qoʻllanilganda ishlab chiqarish va zichlash ishlari davomiyligi 5 soatdan ortmasligi kerak.
Ostki qatlam qabul qilingandan keyin qorishma yotqizish ishlariga kirishiladi. Ostki qatlam loyihaviy balandlikda tekislangan va toʻliq zichlangan boʻlishi kerak. Asos qurish ishlarini boshlashdan oldin geodezik oʻlchov ishlarini amalga oshirish lozim. Ishlarni davomiyligini ta’minlash maqsadida materiallarni tashib keltirish uchun vaqtinchalik kirish yoʻllari tayyorlanadi. Ishlarni bir me’yorda bajarilishini ta’minlash uchun yetarli miqdorda qurilish mashinalari, avtosamosvallar va ishchi kuchi tashkil qilinishi kerak.
|
| |
