O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH
VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI
AX – 070 - 20 GURUH TALABASINING
AXBOROT XAVFSIZLIGI XAVFLARNI BOSHQARISHGA KIRISH FANIDAN
Mustaqil ishi
Mavzu: CobIT va ValIT
Bajardi: Adhamjon Mingboyev
Reja:
1. Kirish.
2. ValIT va COBIT tashkilotlarning strategik ustuvorliklari.
3 .COBIT ning asosiy maqsadlari.
4. IT biznes-jarayonlari va IT tizimlarining samarali kombinatsiya-sini tashkilotning ish joyida amalga oshirish.
5.ValITni joriy etishning afzalliklari.
6.Xulosa.
7.Foydalanilgan adabiyotlar.
Kirish.
Ushbu sharh paydo bo'lgan texnologiyalarni baholashning ikkita asosini taqqoslashni va ish beruvchingiz (yoki sizga tanish bo'lgan tashkilot) siz o'rgangan sohadagi ilg'or amaliyot bilan solishtirganda favqulodda texnologiya tashabbuslarini baholash uchun foydalanadigan jarayonlar va mezonlarni tanqid qilishni o'z ichiga olishi kerak. .
Tegishli mavjud adabiyotlarni tanqidiy baholashni o'tkazing. Ushbu adabiyotlarni ko'rib chiqish "biznes qiymati uchun yangi texnologiyalarni baholash" bilan bog'liq (masalan) tegishli matnlar va boshqa havolalarga e'tibor qaratish kerak.
Ko'rib chiqilishi kerak bo'lgan masalalar:
a) Yangi texnologiyalarni baholovchi adabiyotlarning rivojlanish tarixi
b) Adabiyotdagi asosiy mavzular eng yaxshi amaliyot jarayonlari va mezonlari
c) strategik ustuvorliklarni qo'llab-quvvatlaydigan yangi texnologiyalarni qanday baholashni aniqlaydigan izchil tavsiyalar.
Yangi texnologiyalarni baholash (COBIT va ValIT)
Ushbu raqamli davrda paydo bo'ladigan texnologiyalar turli sohalarda faoliyat yurituvchi tashkilotlarning eng qimmatli aktivlari yoki tarkibiy qismlari hisoblanadi. Hozirgi bozorlarda turli tashkilotlarning strategik maqsadi va ustuvorligini mustahkamlash uchun foydali bo'lgan keng ko'lamli yangi texnologiyalar mavjud. Ushbu texnologiyalar tashkilotning biznes modeli uchun tobora muhimroq ekanligi isbotlanmoqda. Ushbu hisobotda biz ikkita yangi texnologiyalar ValIT va COBITni ularni amalga oshirayotgan tashkilotning strategik ustuvorliklariga ta'siri nuqtai nazaridan baholaymiz. Hisobot axborot va texnologiyalar sanoatidagi gigant tashkilot bo'lgan "Oracle" uchun ushbu texnologiyalarni baholashga qaratilgan. Hisobot ushbu texnologiyalarni sanoat standartlari bilan qisqacha taqqoslash bilan bir qator omillar va istiqbollarga asoslangan holda baholaydi (Mohanan, 2016).
Hisobotning ushbu bo'limida IT asoslari, ValIT va COBIT tashkilotlarning strategik ustuvorliklarini qo'llab-quvvatlash nuqtai nazaridan baholanadi. Ushbu texnologiyalar, shuningdek, tashkilotning biznes qiymatini oshirishga qo'shgan hissasi nuqtai nazaridan ham baholanadi. Bu ikkala texnologiya ham ISACA va IT boshqaruv instituti tomonidan ishlab chiqilgan. Ushbu texnologiyalarning ikkalasi ham AT tizimlari va jarayonlarini samarali boshqarish uchun biznes rahbarlari, boshqaruv xodimlari va IT manfaatdor tomonlarini qo'llab-quvvatlash uchun mo'ljallangan (Moeller, 2013).
Dastlab, "COBIT" nomi "Axborot va tegishli texnologiyalarni boshqarish maqsadlari" ning qisqartmasi bo'lib, bir necha yil oldin olib tashlangan. COBIT xavflarni tahlil qilish bilan bir qatorda AT tizimlarini joriy etish va rivojlantirish faoliyatini boshqarishga qaratilgan.
COBIT ning asosiy maqsadlaridan biri IT biznes jarayonlari va tizimlaridan tashqarida biznes rahbarlari va boshqaruv xodimlariga maksimal qiymatni taqdim etishdir. Oracle o'zining IT tizimlari va tashkilotda joriy etilgan jarayonlardan maksimal darajada foydalanish uchun COBIT tomonidan taqdim etilgan ko'rsatmalar va eng yaxshi amaliyotlardan foydalanishi mumkin. Bu, o'z navbatida, tashkilotga barcha IT jarayonlari va tizimlaridan maksimal samaradorlik va samaradorlikka ega bo'lish strategik ustuvorligiga mos kelishiga imkon beradi (Pereira, 2015).
COBIT ning yana bir muhim maqsadi boshqaruv xodimlariga tashkilotlarning biznes operatsiyalari IT tizimlaridan qanday samarali foydalanishi mumkinligini aniqlashga imkon berishdir. Bu, o'z navbatida, har bir biznes operatsiyalarini tegishli ITC komponenti bilan bog'lash imkonini beradi. Bu IT biznes-jarayonlari va IT tizimlarining samarali kombinatsiyasini tashkilotning ish joyida amalga oshirish imkonini beradi, bu esa, o'z navbatida, tashkilotning yanada yaxshi ishlash va samaradorlikka erishish uchun strategik ustuvorligiga mos keladi (Nugroho, 2014).
COBIT, shuningdek, Oracle audit protseduralariga hissa qo'shadi, u eng yaxshi amaliyotlar va ko'rsatmalarni, shuningdek, tashkilotning ish joyida AT tizimlarini joriy etish mezonlarini o'z ichiga oladi. COBITda taqdim etilgan ko'rsatmalar asosida turli tartibga soluvchi organlar tomonidan joriy etilgan xususiy va davlat standartlari auditorlar uchun audit jarayonini amalga oshirishda juda foydali. Bu, o'z navbatida, Oracle boshqaruv xodimlariga tashkilotning strategik maqsadlariga mos keladigan tashkilotning biznes va operatsion modeli bilan bir qatorda tashkilotning ish joyida IT boshqaruvini saqlashga imkon beradi (Weber, 2014).
COBIT shuningdek, muvofiqlikni saqlab qolish uchun nazorat talablari va texnik muammolarni samarali boshqarish uchun xususiyatlarni taqdim etadi. Shunday qilib, COBIT ning ushbu muvofiqlik va boshqaruv moduli Oracle biznes manfaatdor tomonlariga davlat va xususiy standartlarga rioya qilish imkonini beradi, bu esa o'z navbatida tashkilotning biznes va strategik maqsadlariga mos keladi (Bahsani, 2015).
ValIT - bu tashkilotning biznes rahbarlariga har qanday AT tizimlari yoki jarayonlarida sarmoyaviy qaror qabul qilish imkonini beruvchi IT asosidir. Ushbu yangi texnologiya tashkilotning yuqori darajadagi rahbarlari va boshqaruv xodimlariga sezilarli darajada yordam beradi. Ramka IT tizimlari yoki jarayonlariga har qanday investitsiyalar natijasida hosil bo'lgan biznes qiymatining batafsil ko'rinishini taqdim etadi. Bu, o'z navbatida, tashkilotning biznes rahbarlariga sarmoya kiritishda qiymatni boshqarish tamoyillari va ko'rsatmalariga e'tibor qaratish orqali samarali va samarali biznes qarorlarini qabul qilish imkonini beradi.
Ushbu yangi texnologiya tashkilotning biznes rahbarlariga investitsiyalar portfeli bilan yordam beradi va bu o'z navbatida tashkilotning biznes qarorlarini qabul qilish jarayoniga hissa qo'shadi. AT tizimi va jarayoniga sarmoya kiritish bo'yicha biznes qarori ushbu IT tizimi tomonidan quvvatlanadi, bu esa o'z navbatida tashkilotga o'zining strategik maqsadlariga sodiq qolish imkonini beradi.
Ushbu yangi texnologiya biznes rahbarlariga IT-ni qo'llab-quvvatlaydigan investitsiyalar bilan bog'liq barcha tadbirlar haqida umumiy ma'lumotga ega bo'lish imkonini beradi. Bu, o'z navbatida, biznes rahbarlariga investitsiyalar tufayli biznesga yaratilgan umumiy qiymatni aniqlash imkonini beradi. Ushbu ma'lumotlardan biznes rahbarlari samarali va samarali biznes qarorlarini qabul qilish orqali o'zlarining strategik ustuvorliklari va maqsadlarini saqlab qolish uchun foydalanishlari mumkin (Laita, 2017).
Ushbu asos tashkilotning biznes rahbarlariga IT-ga asoslangan investitsiyalar bo'yicha eng yaxshi tajribalar to'plamini taqdim etadi. Ushbu eng yaxshi amaliyotlarga tashkilotning biznes rahbarlari tashkilot biznesiga maksimal qiymatlarni yaratishni ta'minlash uchun amal qilishlari mumkin.
Ushbu tizimning o'ziga xos xususiyati sifatida tashkilotning har bir manfaatdor tomonlariga turli IT tizimlari va jarayonlariga investitsiyalar uchun ma'lum miqdorda javobgarlik yuklanadi. Bunday javobgarlik tizimi manfaatdor tomonlar va aktsiyadorlarning har biriga tashkilotning strategik ustuvorligini saqlab qolish imkonini beradi.
Ushbu IT-ramka, shuningdek, tashkilotning IT-ni qo'llab-quvvatlaydigan investitsiyalarining ba'zi asosiy ko'rsatkichlarini nazorat qiladi, bu esa o'z navbatida tashkilotdagi AT-ni tatbiq etish samaradorligini ko'rib chiqadi. Bu shuningdek, biznes rahbarlariga tashkilotning IT investitsiyalari haqida real vaqt rejimida ma'lumotga ega bo'lish imkonini beradi va tashkilotga o'zining strategik ustuvorliklarini saqlab qolish imkonini beradi (Nisrina, 2016).
Oldingi bo'limda muhokama qilinganidek, paydo bo'lgan texnologiyalar tashkilotlarga AT tizimlari va jarayonlarini samarali boshqarish imkonini beradi. COBIT va ValIT IT tizimlari ham tashkilotning strategik ustuvorliklarini saqlab qolish uchun kuchli yo'nalishga erishish uchun javobgardir. Yuqorida aytib o'tilganidek, COBIT biznes rahbarlariga tashkilotning biznes modelida IT tizimlari va jarayonlarini joriy etish va rivojlantirish bo'yicha samarali biznes qarorlar qabul qilish imkonini berish orqali ko'plab biznes qadriyatlarini beradi. COBIT-dan foydalanish tashkilotning AT tizimlarini ishlab chiqish va texnik xizmat ko'rsatish faoliyatini samarali boshqarish imkonini beradi (Rotunno, 2015). Bu, o'z navbatida, biznes rahbarlariga tashkilot uchun yaxshiroq rejalar va siyosatlarni ishlab chiqish imkonini beradi. Ushbu rejalar va siyosatlarning amalga oshirilishi tashkilotga o'z biznesi uchun yaxshiroq qiymat berish imkonini beradi. COBIT-da eslatib o'tilgan yo'riqnomalar va eng yaxshi amaliyotlar, shuningdek, tashkilotning boshqaruv xodimlariga samarali audit o'tkazishga imkon beradi, bu esa o'z navbatida tashkilotning biznes operatsiyalari tashkilotning biznesi uchun ko'proq qiymat yaratishga imkon beradi (Mushtaque, 2014).
COBIT
Oldingi bo'limda aytib o'tilganidek, ValIT - bu tashkilotning IT-ga asoslangan investitsiyalari bo'yicha biznes rahbarlarining qaror qabul qilish jarayonlari uchun IT-ramkani amalga oshirish. ValIT tomonidan taqdim etilgan eng yaxshi amaliyot va ko'rsatmalar tashkilotning biznes rahbarlariga tashkilotning IT-ga asoslangan investitsiyalari samarali va samarali bo'lishini ta'minlash imkonini beradi. Biznes rahbarlarining IT investitsiyalari bo'yicha bunday samarali qarorlari biznes uchun ko'proq qiymatlarni yaratishga imkon beradi (Bartens, 2015).
Hisobotning oldingi bo'limlarida paydo bo'ladigan texnologiyalarning tashkilotlarning biznes va operatsion jarayonlariga ta'siri baholandi. Hisobot davomida diqqat markazida bo'lgan ikkita ramka COBIT va ValIT bo'lib, ikkalasi ham tashkilotning biznes rahbarlariga tashkilotning IT jarayonlari va tizimlarini yaxshiroq boshqarish imkonini beradi. Hisobotning ushbu bo'limida Oracle biznes rahbarlari uchun eng ko'p foyda olish uchun ish joyida amalga oshirilishi kerak bo'lgan ramkalar bo'yicha bir nechta tavsiyalar keltirilgan. Oracle o'z ish joyida COBITni joriy etishga e'tibor qaratishi kerak, bu esa bozorda mavjud bo'lgan yangi texnologiyalardan maksimal foyda olish imkonini beradi.
COBIT ish joyidagi mavjud AT tizimlari va jarayonlarini samarali boshqarish va ularga xizmat ko'rsatish uchun samarali ko'rsatmalar va eng yaxshi amaliyotlar to'plamini taqdim etadi. Ushbu ko'rsatmalar va ilg'or amaliyotlar Oracle ish joyida IT operatsion faoliyatining yanada sifati va ishlashiga erishish uchun ishlatilishi mumkin (Lombardi, 2016).
COBIT-dan Oracle biznes-menejerlari tashkilotning ish joyida joriy qilingan ramkalarni uyg'unlashtirish uchun foydalanishlari mumkin. Tashkilotning ish joyidagi ramkalarning bunday uyg'unlashuvi mustahkamlangan operatsion model bilan bir qatorda IT biznes modelining yaxshi ishlashiga olib keladi (Kerr, 2013).
COBITni amalga oshirish, shuningdek, biznes rahbarlariga tashkilotning ish joyida yaxshi boshqaruv darajasini saqlab qolish imkonini beradi. Oracle ish joyida muvofiqlik va boshqaruvning yuqori sifatini ta'minlash biznes rahbarlariga yuqori sifatli va xodimlar uchun qulay ish joyini yaratish imkonini beradi. Bu, o'z navbatida, tashkilotning ish joyidagi individual xodimlarning ishiga ijobiy ta'sir qiladi.
COBITni amalga oshirish, shuningdek, biznes rahbarlariga har bir xodimning ish joyidagi maqsad va mas'uliyatini aniq belgilash imkonini beradi. Bu, shuningdek, xodimlarning har biriga bir-birining faoliyati va roli haqida aniq bo'lish imkonini beradi. Tashkilotning ish joyidagi bunday holat tashkilotning ish joyida yuqori darajadagi uyg'unlikka ega bo'lishiga imkon beradi, bu esa yuqori ko'rsatkichlarga olib keladi (Grunwald, 2015).
ValITni amalga oshirish, shuningdek, biznes rahbarlariga tashkilot uchun juda ko'p biznes qiymatini berishga yordam beradi. Hisobotning ushbu bo'limida Oracle ish joyida ValITni joriy etishning afzalliklari haqida qisqacha ma'lumot ham keltirilgan.
ValIT ning amalga oshirilishi Oracle'dagi biznes rahbarlariga har qanday IT tizimlari va jarayonlariga investitsiyalar bo'yicha aniq va samarali qaror qabul qilish jarayoniga ega bo'lish imkonini beradi.
Aniq va samarali qaror qabul qilish jarayoni, shuningdek, biznes rahbarlariga tashkilotning ish joyidagi resurslardan yuqori samaradorlikni saqlash va samarali foydalanish imkonini beradi (De Haes, 2013).
Xulosa:
Hisobotda paydo bo'lgan axborot texnologiyalarining tashkilotning biznes modeli va operatsion samaradorligiga ta'siri aniq ko'rsatilgan. Hisobotda, shuningdek, mavjud sohalarda turli tashkilotlarda qo'llanilayotgan COBIT va ValIT kabi bir nechta yangi texnologik tizimlar eslatib o'tilgan. Keyin hisobot diqqat markazida bo'lgan ikkala ramka haqida adolatli sharh berdi. COBIT tashkilotning biznes rahbarlariga tashkilotning AT tizimlari va jarayonlarini joriy etish va rivojlantirish faoliyatini samarali boshqarish imkonini beradi. Holbuki, ValIT tashkilotning biznes rahbarlariga turli IT tizimlari va jarayonlariga investitsiyalar bo'yicha samarali biznes qarorlarini qabul qilishda yordam beradi. Ikkala IT-ramkani qisqacha taqqoslashdan so'ng, hisobot Oracle yuqori rahbariyatiga bir nechta tavsiyalar berdi. Hisobotga ko'ra, Oracle yuqori rahbariyati COBITni ish joyida va biznes modelida joriy etishga e'tibor qaratishi kerak, bu esa tashkilot biznesiga eng ko'p qiymat qo'shishni ta'minlaydi. Hisobot, shuningdek, Oracle ish joyida COBITni amalga oshirish bo'yicha bir qator tavsiyalar bilan bir qatorda mumkin bo'lgan biznes holatlarini ham taqdim etadi (Poorebrahimi, 2016).
Foydalanilgan adabiyotlar:
Bahsani, S., Semma, A. va Sellam, N., 2015. IT ramkalarini birlashtirish uchun yangi yondashuv tomon. International Journal of Computer Science Issues (IJCSI), 12(1), 118-bet.
Bartens, Y., De Haes, S., Lamoen, Y., Schulte, F. va Voss, S., 2015, yanvar. AT boshqaruvida minimal bazaga erishish yo'lida: COBIT 5 ni tanlab amalga oshirish uchun ekspert nuqtai nazaridan foydalanish. In System Sciences (HICSS), 2015 48th Gawaii xalqaro konferentsiyasi (4554-4563-betlar). IEEE.
De Haes, S., Van Grembergen, W. va Debreceny, R.S., 2013. COBIT 5 va axborot texnologiyalarini korxona boshqaruvi: Qurilish bloklari va tadqiqot imkoniyatlari. Axborot tizimlari jurnali, 27(1), pp.307-324.
Grunwald, A., 2015. Texnologiyani baholash. Axborot fanlari va texnologiyalari ensiklopediyasida, uchinchi nashr (3998-4006-betlar). IGI Global.
Kerr, D.S. va Murthy, AQSh, 2013. Tashkilotlarda moliyaviy hisobotlarni samarali ichki nazorat qilish uchun CobiT ramka IT jarayonlarining ahamiyati: Xalqaro so'rov. Axborot va boshqaruv, 50(7), s.590-597.
Laita, A. va Belaissaoui, M., 2017. Davlat sektori tashkilotlarida axborot texnologiyalarini boshqarish. Yevropa va MENA mintaqasida axborot va kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi hamkorlik yutuqlari (331-340-betlar). Springer xalqaro nashriyoti.
Lombardi, R., Del Giudice, M., Caputo, A., Evangelista, F. va Russo, G., 2016. Axborot texnologiyalarida boshqaruv va baholash tushunchalari: Val IT modeli. Journal of Knowledge Economy, 7(1), 292-308-bet.
Moeller, R.R., 2013. IT boshqaruvi bo'yicha ijrochi qo'llanma: xizmatlarni boshqarish, COBIT va ITIL bilan tizim jarayonlarini takomillashtirish. Jon Wiley & Sons.
Mohanan, C. va Menon, V., 2016 yil, oktyabr. Hindistonda tabiiy ofatlarni boshqarish - COBIT 5 tamoyillaridan foydalangan holda tahlil. Global gumanitar texnologiyalar konferensiyasida (GHTC), 2016 (209-212-betlar). IEEE.
Mushtaque, K., Ahsan, K. and Umer, A., 2014. BANK SEKTORDA IT BOSHQARUV: IT VA XAVFLARNI BAHOLASH PERSPEKTİVASI. Science International, 26(3).
Nisrina, I.K., Edvard, I.J.M. va Shalannanda, V., 2016, avgust. COBIT 5 misoli asosida AT boshqaruv tizimini rejalashtirish: xavfsiz internet-provayder kompaniyasi: Case Study: Xavfsiz internet-provayder kompaniyasi. Simsiz va telematika (ICWT), 2016 yil 2-xalqaro konferentsiya (51-56-betlar). IEEE.
Nugroho, H.E.R.U., 2014. COBIT 5 asosiga asoslangan oliy taʼlim uchun IT boshqaruvining kontseptual modeli. Nazariy va amaliy axborot texnologiyalari jurnali, 60(2), 216-221-bet.
Pereira, C. va Ferreira, C., 2015. COBITda AT qiymatlarini boshqarish amaliyotlari va resurslarini aniqlash 5. RISTI-Revista Ibérica de Sistemas e Tecnologias de Informação, pp.17-33.
Poorebrahimi, A., Razavi, F. va Razavi, F.S.R., 2016. VALIT Frameworks taqdimoti va ular va boshqa Enterprise Architecture Framework o'rtasida taqqoslash. Advanced Networking and Applications xalqaro jurnali, 7(4), p.2805.
Rotunno, M. va Bell, D., 2015. IT boshqaruvi orqali axborot texnologiyalari va biznesni uyg'unlashtirishga erishish. Suv muhiti federatsiyasining materiallari, 2015 (11), pp.4752-4763.
Weber, L., 2014. Klaviatura boshqaruvlarini aniqlash uchun COBIT 5 tizimidan foydalangan holda O'z qurilmangizni keltiring dasturini qabul qilish bilan bog'liq qo'shimcha xavflarni hal qilish (Doktorlik dissertatsiyasi, Stellenbosch: Stellenbosch universiteti).
Domla mustaqil ishini internetdan oldim. Ingiliz tilida ekan google translateda tarjima qilib tayorladim.Kitoblardan topa olmadim.
|
