Xatarlarni boshqarish jarayonining barcha asosiy komponentlarini sanab o’ting va belgilang
Tashkilot kengashi risklarni boshqarish siyosatini, shu jumladan maqsadlar va risklarni boshqarish bo'yicha majburiyatlarni belgilaydi, hujjatlashtiradi va tasdiqlaydi.
Siyosat quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin:
• risklarni boshqarish maqsadlari va asoslari;
• tashkilot siyosati va strategik rejalari o'rtasidagi bog'liqlik;
• tashkilot qabul qiladigan tavakkalchilik darajasi va turlari hamda tahdidlar va imkoniyatlarni muvozanatlash usullari;
• risklarni boshqarishda foydalaniladigan jarayonlar;
• muayyan risklarni boshqarish uchun javobgarlik;
• xavflarni boshqarish bilan shug'ullanuvchilarga yordam berish uchun mavjud bo'lgan yordam va tajriba tafsilotlari;
• risklarni boshqarish qanday baholanishi va hisobot berilishi haqidagi bayonot;
• risklarni boshqarish tizimini davriy qayta ko'rib chiqish majburiyati;
• tashkilotning direktorlari va rahbarlari tomonidan siyosatga sodiqlik bayonoti.
Risklarni boshqarish jarayoni kompleks va tizimli bo'lib, unda turli komponentlar ishtirok etadi. Risk boshqarishni tizimliroq tushunish uchun quyidagi asosiy komponentlar ko'rsatiladi:
1. **Risq identifikatsiyasi:** Tashkilotda mavjud bo'lgan muammolar, xavf-xatarlar va boshqa negativ holatlarni aniqlash. Bu jarayotda, foydalanuvchilar, tizimlar, tizimlarni ishlab chiqish, tijorat, iqtisodiy va sotsial muloqotlar, tabiiy xavflar va boshqa turlar bo'yicha risqlar identifikatsiya qilinadi.
2. **Risq tahlili:** Identifikatsiya qilingan risqlarni o'rganish va ulardan kelib chiqadigan xavf-xatarlarni, ularning ta'sir darajalarini, ehtimol ko'rsatkichlarni va zarar ko'rsatkichlarni boshqarish uchun tahlil qilish. Bu, risklarning kategoriyalariga, ularning muvofiqligi va bir-biriga o'ziqligi haqida tushunchaga ega bo'lishga yordam beradi.
3. **Risq hafalani ishlab chiqish:** Xavf-xatarlarni boshqarishni tashkil etish jarayonida, risqlarni qabul qilish yoki rad etish, ularni hafalani ishlab chiqish, yani, ularni oldiga olish uchun ilovalar va tadbirlar qabul qilish, bir nechta yo'l va usullarni tanlash va ulardan birini amalga oshirish.
4. **Risq ko'rsatilishi va ta'lil etilishi:** Risqlarni boshqarishning bir qismini, ularni qabul qilish uchun zarur tadbirlarni amalga oshirish va ularni xavf-xatarlarga qarshi ta'lil qilishni o'z ichiga oladi. Bu, har bir risk uchun to'g'ri ta'lil va ko'rsatilish strategiyalarini rivojlantirishni o'z ichiga oladi.
5. **Riskni kontrol qilish:** Har bir riskni boshqarish strategiyalarini qo'llash orqali kontrol qilish. Bu tadbirlar shu jumladan amalga oshirishni o'z ichiga oladi, yani, qanday hollarda qanday imkoniyatlar bilan qanday yo'lga e'tibor berilishi, hafalani ishlab chiqish jarayonini amalga oshirish va yomonlashgan holatlarda tezroq reagirovat qilishni o'z ichiga oladi.
6. **Monitoring va baholash:** Risk boshqarish jarayonini monitoring qilish, xavf-xatarlarni va yangiliklarni kuzatish, ilovalarni amalga oshirishning o'tilishi, barcha muammo va o'zgarishlarga to'g'ri ta'sir qilish uchun strategiyalarni baholash, yangi risksizlik tedbirini rivojlantirish va amalga oshirishni o'z ichiga oladi.
7. **Risq kommunikatsiyasi:** Risqlar va ularning boshqarish jarayonini tashkil etishda barcha shaxslar o'rtasida effektiv kommunikatsiya juda muhimdir. Ma'lumot almashish, xodimlarni o'qitish, muammolar va ularning yechilishi haqida xabar olish va uzatish bu jarayonda muhim ahamiyatga ega.
8. **Qo'shimcha ta'sirlar va boyliklarni boshqarish:** Risqlar va ularning boshqarishida o'tadigan qo'shimcha ta'sirlarni hisobga olish. Misol uchun, tizimni yangilash jarayonida qo'shimcha kafolatlar olish, boshqa yo'l bilan ishlash, yoki ta'minot sohasida ilova va vositalarni qo'shish kabi.
| 