Г»НмЬЦ1П  k otiip yiili'i с.шПкам




Download 14,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/389
Sana13.06.2024
Hajmi14,92 Mb.
#263543
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   389
Bog'liq
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizmlar. Dadabayeva R.A, Shoaxmedova N.X, Ibragimova L.T

Г»НмЬЦ1П 
k otiip yiili'i с.шПкам.
1
,
1

Лvf«iitiutIunIiI 
1
г
11
цни uxhnrnt texnologiyalari tasnifi va
rivojlunish istiqbollari
••’I t*«| |
1
»|«>ц
1
yii» nickclia so1/ bo'lib (techne) mohirlik, ustalik, 
liliui inlmi utlilalay olislmi anglatadi. Bu m a’lum bir jarayonga 
ilUbnliiii qo llaiiilgan. Jarayon deganda esa maqsadga erishishga 
vn'tiiillmlf'.an xatti-harakatlar majmui tushunilgan. Ushbu jarayon 
к mill Inmonidan tanlangan strategiya bilan belgilanadi va turli 
4
lldu}ii vosittiliii■, iisullar yordamida amalga oshiriladi.
limimiiv liollarda texnologiya deganda, mahsulotni ishlab 
i lilqnti’• 
11
laiayonida amalga oshiriladigan xomashyo, material yoki 
у й ти invyoi mahsulot shakli, xususiyati, holatining o ‘zgarishi, uni 
qdyla ishlash, tayyorlash usullarining majmui tushuniladi. Bu biror 
Ini islmi yuqori darajada uddalash deganidir.
Axborot texnologiyalari to ‘g ‘risida gap ketganda, material sifa- 
lidii liani, mahsulot sifatida ham axborot ishtirok etadi. Biroq bu ob- 
yi- kt. j arayon yoki xodisa to ‘g ‘risidagi sifat jihatidan yangi m a’- 
lumot bo'ladi. Texnologiya xodimning axborot bilan ishlash usuli va 
iiNlubi hamda texnik vositalar orqali namoyon b o ‘ladi. Sanoat ishlab 
ihiqanshida har qanday texnologiya mahsulotni yaratishning 
bosliulan oxirigacha bo‘lgan texnologik jarayonni qamrab oluvchi 
Imkihiy clementlari majmuining bayonini ifodalaydi. Tarkibiy 
drm cnllarining (texnologik operatsiyalar) tarkibi ikki asosiy omil 
bllim aniqlanadi: birinchidan, mazkur texnologik jarayon asosiga 
iiisbiiiim sifatli usullar va prinsiplar orqali, ikkinchidan, mahsulotni
и


tayyorlashning oxirgi jarayonidagi texnologik operatsiyani bajarish 
uchun jalb etish mumkin bo ‘lgan asbob-uskuna vositalari orqali.
Uslublar ayrim mahsulotlami olishning prinsipial imkoniyatini 
tavsiflab beradi. Ularning asosini inson tomonidan o'rganilgan 
(balki to ‘liq emas) tabiiy (fizik, kimiyoviy, biologik) jarayonlar yoki 
mazkur soha mutaxassislarining ilmiy izlanishlari natijasida 
to ‘plangan tajribani aks ettiruvchi ayrim qonuniyatlar tashkil etishi 
mumkin. Odatda muayyan bir texnologiya, usullar va prinsiplami 
belgilovchi butun majmuaga tayanadi. Bu majmua elementlarining 
ahamiyati ham turlicha. Ulardan biri ishlab chiqarishning texnik 
jihatlarini. ikkinchisi ishning iqtisodiy tomonini, boshqa biri 
tashkiliy tuzilmani belgilaydi.
Uslublar va prinsiplaming turlicha roli ularning texnologiya 
tuzilmasiga nisbatan ta ’siri har xil b o ‘lishini keltirib chiqaradi. 
B a’zan ayrim uslub yoki prinsiplaming ishlab chiqarishga nisbatan 
ta ’siri hisobga olinmasligi mumkin.
Uslub va prinsiplar ishlab chiqarishning oxirigi jarayonidagi 
mahsulotni olishni belgilab beradi. Ushbu mahsulotni olishga 
erishish uchun, ishni kim va qanday bajarish davomiyligi aniq 
belgilangan bo ‘ladi. Mahsulotni yaratish jarayonida turli xil ishni 
amalga oshirish uchun foydalanilishi mumkin b o ‘lgan asbob-uskuna 
vositalari texnologiya tarkibi uchun alohida ahamiyat kasb etadi. 
Asbob-uskuna vositalarining mavjudligi (yoki b o ‘lmasligi) tayyor 
mahsulot k o ‘rinishida natijalar olish uchun zarur b o ‘lgan texnologik 
operatsiyalar ro ‘yhatini belgilaydi. Agar uni yaratish bo‘yicha 
belgilangan barcha funksiyalar amalga oshirilsa (asbob-uskuna 
vositalari yordamida yoki ulam i qoMlamasdan), amalda o ‘sha 
buyumni olish texnologiyasini ishlab chiqish mumkin. Aksincha, 
ayrim funksiyalar bajarilmasa yoki mavjud asbob-uskunalar bilan 
uni bajarish o ‘ta murakkab b o ‘lsa, u holda tegishli operatsiyani 
bajara oladigan asbob-uskunalami yaratish vazifasi qo‘yiladi yoki 
bunday texnologiyani yaratish imkoniyati yo‘qligi haqida qaror 
qabul qilinadi. M oddiy ishlab chiqarish texnologiyasi deganda, 
tayyorlash, qayta ishlash vositalari va usullari orqali belgilanadigan 
xom ashyo, material holati, xususiyati va shaklining o ‘zgarish 
jarayoni tushuniladi. Texnologiya moddiy mahsulot olish maqsadida
12


iiiiih'i mining sifati yoki boshlang'ich holatini o ‘zgartiradi (
2
.
1
-
I tIHI11 ).
Axborot shuningdek, resurs ham hisoblanadi. Uni qayta ishlash 
)
hi
иvoniiii xuddi moddiy resurslami qayta ishlash jarayoni kabi 
u-Miologiya sifatida qabul qilish mumkin.

Download 14,92 Mb.
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   389




Download 14,92 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Г»НмЬЦ1П  k otiip yiili'i с.шПкам

Download 14,92 Mb.
Pdf ko'rish