II.ASOSIY QISM
Viruslarga qarshi chora-tadbirlar
Kompyuterni viruslar bilan zararlanishidan va axborotlarni ishonchli saqlashini
ta‘minlash uchun quyidagi qoidalarga amal qilish lozim:
Kompyuterni viruslar bilan zararlanishidan va axborotlarni ishonchli saqlashini
ta‘minlash uchun quyidagi qoidalarga amal qilish lozim:
- kompyuterni zamonaviy antivirus dasturlar bilan ta‘minlash;
- disketalarni ishlatishdan oldin har doim tekshirish;
- qimmatli axborotlarning nusxasini har doim arxiv fayl ko‘rinishida tarmoqlarda
saqlash.
Kompyuter viruslariga qarshi kurashning quyidagi turlari mavjud:
- kompyuter viruslari kompyuterga kirganda fayllarni o‘z holiga qaytaruvchi
dasturlarning mavjudligi;
- kompyuterga parol bilan kirish, disk yurituvchilarning yopiq turishi;
- disklarni yozishdan himoyalash;
- lisenzion dasturiy ta‘minotlardan foydalanish va o‘g‘irlangan dasturlarni
qo‘llamaslik;
- kiritilayotgan dasturlarni viruslarning mavjudligiga tekshirish;
- antivirus dasturlaridan keng foydalanish;
- davriy ravishda kompyuterlarni antivirus dasturlari yordamida viruslarga qarshi
tekshirish.
Viruslarni aniqlash va davolash usullari
Hozirgi kunda kompyuter viruslariga qarshi kurashga ixtisoslashgan kompaniyalar
vujudga kelgan. Ular har kun, har soat mijozlarning kompyuteridagi mavjud
viruslarni topib, ularni yo‘q qiladigan antivirus dasturlarini yaratadilar. Hozirgi kunda
kompyuter viruslariga qarshi kurashuvchi antivirus dasturlaridan eng asosiylari
KasperskyAnti-Virus (AVP) ScriptChecker, NortonAntivirus, DrWeb, Adinf, AVPlar
hisoblanadi. KasperskyAnti-Virusdasturi bugungi kunda kompyuter viruslarining
100000 dan ortiq turini aniqlaydi va davolaydi.
KasperskyAnti-Virus (AVP) ScriptCheckerdasturini ishga tushirish quyidagicha
amalga oshiriladi: PUSK →Programmы→KasperskyAntiVirus→AVPSkaner
1-rasm.KasperskyAnti-Virus (AVP) dasturini ishga tushirish. Dastur ishga
tushgandan so‘ng, ekranda uning ishchi oynasi paydo bo‘ladi
Agar disk xotirasida virus mavjud bo‘lsa, u holda zararlangan fayllar ro‘yxati
ishchi oynada paydo bo‘ladi (11.2-rasm). Ishchi oynaning Obekt bo‘limida
zararlangan fayllar nomlari, Rezultat bo‘limida esa virus turlari ko‘rsatiladi
Kompyuter viruslaridan himoya qilish usullari Kompyuter viruslaridan himoya
qilishning uchta chegarasi mavjuddir: – viruslarning kirib kelishini bartaraf etish; –
agar virus baribir kompyuterga kirgan bo‘lsa, virus hujumini bartaraf etish; – agar
hujum baribir amalga oshgan bo‘lsa, buzuvchi oqibatlarni bartaraf etish. Himoya
qilishni amalga oshirishning uchta usuli mavjuddir: – himoya qilishning dasturli
usullari; – himoya qilishning apparatli usullari; – himoya qilishning tashkiliy usullari.
Kompyuter viruslaridan himoya qilish usullari Kompyuter viruslaridan himoya
qilishning uchta chegarasi mavjuddir:
– viruslarning kirib kelishini bartaraf etish;
– agar virus baribir kompyuterga kirgan bo‘lsa, virus hujumini bartaraf etish;
– agar hujum baribir amalga oshgan bo‘lsa, buzuvchi oqibatlarni bartaraf etish.
Himoya qilishni amalga oshirishning uchta usuli mavjuddir:
– himoya qilishning dasturli usullari
; – himoya qilishning apparatli usullari;
– himoya qilishning tashkiliy usullari.
Muhim ma‘lumotlarni himoya qilish masalasida ko‘pincha maishiy yondashish
ishlatiladi: «kasallikni davolagandan ko‘ra uning oldini olgan yaxshiroq». Afsuski,
aynan u eng buzuvchi oqibatlarni keltirib chiqaradi. Kompyuterga viruslarni kirib
olish yo‘lida barrikadalarni yaratib olib, ularning mustahkamligiga ishonib va
buzuvchi hujumdan keyingi harakatlarga tayyor bo‘lmasdan qolmaslik kerak. Shu
bilan birga, virusli hujum, bu muhim ma‘lumotlarni yo‘qotishni yagona bo‘lmagan
hattoki keng tarqalmagan sababidir. Shunday dasturli uzilishlar mavjudki, ular
operatsion tizimni ishdan chiqarishi mumkin hamda shunday apparatli uzilishlar
borki, ular qattiq diskni ishlashga layoqatsiz qilib qo‘yish qobiliyatiga egadirlar.
O‘g‘irlash, yong‘in yoki boshqa favqulodda holatlar natijasida muhim ma‘lumotlar
bilan birgalikda kompyuterni 74 yo‘qotish ehtimoli har doim ham mavjuddir.
Shuning uchun xavfsizlik tizimini yaratishni birinchi navbatda «oxiridan» boshlash
kerak – istalgan ta‘sirni, u virus hujumi, xonada o‘g‘irlik yoki qattiq diskni fizik
ishdan chiqishidan qat‘iy nazar, buzuvchi oqibatlarini bartaraf etishdan boshlash
kerak.
Ma‘lumotlar bilan ishonchli va xavfsiz ishlashga faqat shundagina erishiladiki,
agar istalgan kutilmagan hodisa, shu jumladan kompyuterni to‘liq fizik ishdan
chiqarish ham, salbiy oqibatlarga olib kelmasligi kerak
|
