119
9- MASHG‘ULOT. A7.
Mavzu: Videokonferensiya jarayonida ovoz va videoni siqish hamda
paketlar inkapsulyatsiyasi
Reja:
1.
Video ma’lumotlarini siqish usullarining tasniflanishi.
2.
Video ma’lumotlarini siqish standartlari.
3.
Audio va videofaylni yo‘qotishli siqish.
4.
Audio va videofayl paketlari inkapsulyatsiyasi.
1. Video ma’lumotlarini siqish usullarining tasniflanishi
Videokonferensiya jarayonida ovoz va videoni siqish hamda paketlar
inkapsulyatsiyasi
videokonferensiyaning
sifatini
belgilab
beruvchi
asosiy
ko‘rsatgichlardan biri hisoblanadi.
Ma’lumotlarni siqish usullarini ikki turga bo‘lish mumkin:
1.
Yo‘qotishsiz (loseless) siqish usullari
(shuningdek, buzulishsiz siqish usullari
deb ham ataladi) dekodlangan ma’lumotlarning asl nusxasi bilan bir xil bo‘lishini
ta’minlaydi;
2.
Yo‘qotishli siqish usullari
-
asl ma’lumotni buzishi mumkin, masalan,
ma’lumotlarning ahamiyatsiz qismini o‘chirib tashlash orqali, keyin to‘liq
tiklash
mumkin emas.
Siqishning birinchi turi tasvir sifatini yo‘qotishsiz shaklda siqiladi. Asosan bu
usuldan keyinchalik ma’lumotlarni to‘liq qayta tiklash muhim bo‘lgan hollarda
qo‘llaniladi, bu matnlar, raqamli axboratlar va boshqa turdagi ma’lumotlar
uchun
muhim sanaladi. Tasvir sifatini yo‘qotmasdan siqishga faqat tejamkorlik orqali
ma’lumotlarni taqdim etish orqali erishiladi.
Siqishning ikkinchi turi asosan video tasvirlar va tovush uchun ishlatiladi.
Yo‘qotishlar hisobiga yuqori siqish koeffitsientiga erishish mumkin. Bunday holda,
siqishni yo‘qotish odatdagi o‘zlashtirishga xalaqit
bermaydigan tasvirning
(tovushning) ahamiyatsiz yo‘qotilishini anglatadi, ammo asl nusxani va siqilgandan
keyin tiklangan nusxasini taqqoslaganda uning farqini sezish mumkin.
Bundan tashqari, quyidagilarni ta'kidlash lozim:
kirish ma’lumotlarining fizik tabiatiga bog‘liq bo‘lmagan
va odatda matnni,
dasturlarni, ob'ekt modullari va kutubxonalarini siqishga yo‘naltirilgan umumiy
maqsadli siqish usullari, ya’ni ma’lumotlar asosan kompyuterda saqlanadi;
ma’lum (maxsus) siqish usullari ma’lum turdagi ma’lumotlarni, masalan,
tovushni, tasvirlarni va boshqalarni siqishga qaratilgan bo‘lib, siqilgan
120
ma’lumotlarning o‘ziga xos xususiyatlarini bilish tufayli
ular umumiy maqsadli
usullardan ko‘ra ancha yuqori sifat va/yoki siqishni tezligiga erishadilar.
Ta'rifga ko‘ra, umumiy maqsadda siqish texnikasi buzilmaydi; faqat maxsus
siqish usullari buzishi mumkin.
Qoida tariqasida, yo‘qotishlarga har qanday
signallarga (ovoz, tasvir, fizik sensorlardan olingan ma’lumotlar) ishlov berishda,
ma’lumotlarning sifatlarini yo‘qotmasdan qanday va qay darajada o‘zgartirish
mumkinligi ma’lum bo‘lgandan keyingina yo‘l qo‘yiladi.
