Xotira qurilmasi
- elektron hisoblash mashinasi (EHM), raqamli hisoblash mashinasi (RHM) va
kompyuterlarning axborotlarni qayd qilish, saqlash va operator izlaganda "qaytarib berish"
uchun moʻljallangan qismi.
Xotira qurilmasida axborotlarni qayd qilishda axborotlarni eltuvchi material (perfokarta,
perfolentami mexanik tarzda surish, magnit materiallar (magnit disk, magnit lenta va
boshqalar)ning magnit xossasini oʻzgartirish, dielektriklarda elektrostatik zaryadlarni toʻplash,
tovush va ultratovush tebranishlaridan foydalanish, oʻta oʻtkazuvchanlik hodisasini qoʻllash va
boshqa amallar bajariladi.
Xotira qurilmasi, asosan, oʻta operativ, operativ va tashqi qurilmalardan iborat boʻladi.
Axborotlarni izlash usuliga koʻra, adresli (har bir xotira uyasiga zarur raqam qoʻyiladi va
axborot aniq bir adres boʻyicha izlanadi) hamda assotsiativ (axborotlar alomatlar yigindisi
boʻyicha izlanadi) Xotira qurilmasi farqlanadi
Inson miyasi eng mukammal Xotira qurilmasi
hisoblanadi.
Inson miyasi eng mukammal Xotira qurilmasi hisoblanadi. Unda (10—15)109 ga
yakin asab hujayrasi (uyasi) — neytronlar mavjud boʻlib, ularning har biri xotira
hujayrasi (uyasi)ni tashkil qiladi.
Kompyuterning "miyasi" — mikroprotsessor maʼlumot yoki dasturlarni aynan
xotiradan oladi va natijalarni unga qayd kiladi. Kompyuter diskdan
maʼlumotlarni "oʻqib", maxsus qismida saqlaydi va ish jarayonida undan
bevosita foydalanib turadi. Ana shu maxsus kiyem operativ xotira deb ataladi.
Kompyuterning imkoniyatlari operativ xotira sigʻimiga bogʻliq. Koʻpchilik
kompyuterlarda operativ xotira orasiga qoʻshimcha KEShxotira oʻrnatiladi.
Koʻp ishlatiladigan maʼlumotlar ana shu xotiraga kayd kilinadi. PC kompyuterida
yana xotiraning BIOS (doimiy xotira) va CMOS (yarim doimiy xotira) turlari
mavjud. Ularda kompyuter qurilmalarini tekshirish dasturlari, operatsion tizimni
yuklash va kompyuter qurilmalariga xizmat koʻrsatish vazifalarini bajarish
dasturlari saqlanadi. Elektron texnikasining rivojlanishi, bionika yutuqyaaridan
samarali foydalanish tufayli sigʻimi inson miyasi sigʻimiga yaqinlashib qoladigan
Xotira qurilmasi yaratishga muvaffaq boʻlindi.
Xotira shaxsiy kompyuter (PC) ning eng muhim elementlaridan biridir. Barcha
kompyuterlar uch xil xotiradan foydalanadi: operatsion, doimiy va tashqi (turli xil
disklar). Axborotni saqlash uchun qurilma kirish xotirasi (RAM) va faqat o'qish
uchun mo'ljallangan xotiradan (ROM) iborat bo'lgan asosiy xotira deb
nomlanadi.
|
