• Tomson formulasiga
  • Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot




    Download 424,99 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet2/5
    Sana14.05.2024
    Hajmi424,99 Kb.
    #231229
    1   2   3   4   5
    Bog'liq
    1-Mn

    II.ASOSIY QISM 
    Mexanik va elektr energiyalari. 
    Demak tebranish konturida elektr toki elektrostatik maydon va magnit maydon 
    ko‘rinishlarida bir-biriga aylanib turadi. Xuddi shu aylanish jarayoni konturdagi 
    tebranish deb aytiladi.
    M asalan, quyida keltirilgan elektr zanjirida kondensator R qarshilik orqali 
    razryadlanib elektrostatik maydoni energiyasi g‘altakda magnit maydonga 
    aylanadi, bu maydonning o‘zgarishi yana R qarshilikda tok hosil qiladi, bu tokdan 
    kondensator yana zaryadlanadi, lekin zaryad miqdori endi kamroq bo‘ladi, chunki 
    R qarshilikda energiya isrofi mavjud. 
    Ushbu zanjirdagi 
    Tomson formulasiga
    ko‘ra davri T =0,8 ms bo‘lgan so‘nuvchi 
    tebranishlar yuzaga keladi. 
    Elektr zanjirlaridagi rezonans hodisasi radiotexnikada juda keng qo‘llaniladi. 
    Aynan rezonans hodisasi tufayli aloqa, radio, televidenie kanallarida kerakli signal 
    boshqa millionlab shunday signallar ichidan tanlab ajratib olinadi. Agar rezonans 
    hodisasi bo‘lmaganda edm Yer yuzida faqat bittagina aloqa, radio yoki telekanal 
    mavjud bo‘lar edi xolos. 


    Tok va kuchlanish bir xil qonuniyat asosida o‘zgaradi. Zanjirda faqat aktiv 
    qarshilik bo‘lganda zanjirdagi tok va kuchlanishlar bir xil qonuniyat asosida 
    o‘zgaradi. Bu zanjirda tok kuchi va kuchlanishlarning fazalari bir xil degani. 
    Bunday zanjirda quvvat hamisha musbat bo‘ladi 
    Aktiv elementli zanji (a), zanjirda kuchlanish, tok kuchi va quvvatning o‘zgarish 
    diagrammasi (b) va zanjirning vektor diagrammasi (v).
    X
    L
    = ω L - g‘altakni induktiv qarshiligi.
    Shunday qilib induktiv elementli zanjirda tok 

    =
     I
    m
     
    cos

    qonuniyat bilan 
    o‘zgaradi. Ya’ni kuchlanish tokdan 90° orqada qoladi.


    Elektr zanjirga ulanadigan asboblarni bir-biriga bog’liq bo’lmagan holda ulash va 
    uzish zarur bo’lgan hollarda ketma-ket ulash yaramaydi. Masalan, ketma-ket ulash 
    uydagi xonalarni yoritish uchun yaroqsizdir. Chunki bir vaqtda hamma xonalardagi 
    lampalarni yoqish shart emas. Biz bittasini o’chirganimizda ketma-ket ulangan 
    boshqalarini ham o’chirib qo’yamiz. Ketma-ket ulash rozetkalarni va boshqa 
    asboblarni ulash uchun ham yaroqsizdir. Elektr asboblarni zanjirga alohida ulash 
    va uzish kerak bo’lgan hamma hollarda 

    Download 424,99 Kb.
    1   2   3   4   5




    Download 424,99 Kb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

    Download 424,99 Kb.
    Pdf ko'rish