Axborot texnologyalari

Axborot texnologyalari

Bajardi. Turayev Shaxzod

Reja

• Kompyuter grafikasi .
• Kompyuter tarmoqlari va tarmoq qurulmalari
• Zamonaviy dasturlash tillari.Java
• Telekonferensiya haqida
• Chiziqli regressiya masalalari.

• 1.Kompyuter grafikasi
• Kompyuter grafikasi — grafik displey (monitor) ekranida tasviriy informatsiyani vizuallash („koʻrinadigan“ qilish). Tasvirni qogʻozda, fotoplyonkada, kinolenta va boshqalarda aks ettirish usulidan farqli ravishda Kompyuter grafikasida kompyuterda hosil qilingan tasvirni darhol oʻchirib tashlash, unga tuzatish kiritish, istalgan yoʻnalishda toraytirish yoki choʻzish, yaqinlashtirish va uzoqlashtirish, rakurenn oʻzlashtirish, burish, harakatlantirish, rangini oʻzgartirish va boshqa amallarni bajarish mumkin. Kitoblarni bezash, rasm va chizmalarni tayyorlashda buyumlarni loyihalash va modellarini yasashda, telereklamalar yaratishda, televizion eshittirishlar „qistirmalari“ (zastavkalari) ni, multfilmlarni yaratishda, kinofilmlarda qiziqarli kadrlar hosil qilish va boshqa koʻp sohalarda qoʻllaniladi

• Zamonaviy kompyuterlarning asosiy turlari
• Kompyuter (elektron hisoblash mashinasi) - hisoblash va axborot
• masalalarini yechish jarayonida axborotlarga avtomatik ishlov berish
• uchun mo‘ljallangan texnik vositalarining to'plami.
• Kompyuterlami
• qator
• mumkin, xususan:
• • ishlash tamoyili;
• • element asosi;
• • vazifasi;
• • o‘lchami va hisoblash quwati vahokazo.
• Ishlash tamoyili bo‘yicha kompyuterlar (hisoblash mashinalan) ni
• katta uchta gfiruhga ajratish mumkin (1.1-rasm): analogli (uzluksiz),
• raqamli va aralash (gibrid).

• Vazifasi bo‘yicha kompyuterlarni guruhlarga ajratish
• • universal (umumiy masalalarga mo‘ljallangan);
• • muammoga yo‘naltirilgan;
• • maxsuslashtirilgan.
• Universal kompyuterlar juda turli muhandislik, texnik, iqtisodiy,
• matematik,
• Axborot va shu kabi mo‘ljallangan.Universal kompyuterlarning xususiyatlari quyidagilardan iborat: yuqori unumdorlilik; ishlov benladigan axborotlarning turlarining ko'pligi: ikkilik, o‘nlik, belgilik - ular katta oraliqda o‘ zgaradi vaular yuqori aniqhkda ifodalanadi; • bajariladigan amallarining ro‘yxati keng, arifmetik, mantiqiy va maxsus. • tezkor xotira sig‘imi katta; axborotni kiritish-chiqarish tizimi rivojlangan, turli xildagi tashqi qurilmalami ulashni ta’minlaydi. Muammoga yo'naltirilgan kompyuterlar ancha tor doiradagi masalalami yechish uchun, odatda texnologik obyektlarniva jarayonlarni boshqarishga, nisbatan katta bo‘lmagan axborotlami yig‘ish, qayd qilish va ishlov berishga, nisbatan murakkab boimagan algoritmlarga ishlov berishga mo‘ljallangan. Ularda universal komp- yuterlarga nisbatan apparat va dasturiy resurslari chegaralangandir.

• 3.Zamonaviy dasturlash tillari.Java

• Java dasturlash tili Oak dasturlash tili asosida paydo boʻldi. Oak dasturlash tili 90-yillarning boshida Sun Microsystems tomonidan platformaga, yaʼni operatsion sistemaga bogʻliq boʻlmagan holda ishlovchi yangi avlod aqlli qurilmalarini yaratishni maqsad qilib harakat boshlagan edi. Bunga erishish uchun Sun xodimlari C++ni ishlatishni rejalashtirdilar, lekin baʼzi sabablarga koʻra bu fikridan voz kechishdi. Oak muvofaqiyatsiz chiqdi va 1995-yilda Sun uning nomini Java ga almashtirdi, va uni WWW rivojlanishiga xizmat qilishi uchun maʼlum oʻzgarishlar qilishdi
• Java obyektga yoʻnaltirilgan dasturlash (OOP — Object Oriented Programming) tili va u C++ ga ancha oʻxshash. Eng koʻp yoʻl qoʻyildigan xatolarga sabab boʻluvchi qismalari olib tashlanib, Java dasturlash tili ancha soddalashtirildi.
• Java kod yozilgan fayllar (*.java bilan nihoyalanuvchi) kompilatsiyadan keyin bayt kod (bytecode) ga oʻtadi va bu bayt kod Java Virtual Mashinasi JVM tomonidan oʻqib yurgizdiriladi.
• Java SE (Java Standart Edition) — serverda, shaxsiy kompyuterda desktoplarda ishlovchi dasturlar, appletlar yaratish uchun ishlatiladi. Bu texnologiya yordamida yaratilgan dasturlar deyarli barcha operatsion tizimlarda ishlay oladi(Windows NT, Macintosh,Linux va Solaris). Shu bilan birga JavaSE boshqa Java turlarining asosi hisoblanadi. JVM (Java Virtual mashinasi) JVM ning vazifasi tarjimonlik ya’ni, dastlab biz yozgan *.java fayl kompilyator yordamida bayt kod ga o’giriladi va JVM yordamida esa mashina tiliga aylantiriladi. Bu degani JVM qaysi platformaga tegishli bo’lsa, kodlarni ham o’sha platformaga moslab beradi. JVM ni ko’pgina qurilmalar va dasturiy ta’minotlar uchun ishlatish mumkin. Har bir OT(operatsiyon tizim) uchun JVM JRE va JDK lar konfugratsiyasi farq qiladi, chunki bular platformaga bog’liq. Lekin java mustaqil platforma hisoblanadi. JVM ning amalga oshiradigan asosiy vazifalari
•  Loads code(kod yuklanishi) • Verifies code(kod tekshirilishi) • Executes code(kod bajarilishi) • Provides runtime environment(dasturni bajarilish muhitini ta’minlash) JRE (Java bajarilish muhiti) JRE – Java Runtime Environment JRE – bu faqat dastur bajarilishi uchun kerak bo`lgan muhit xolos. Dasturchi bo`lmagan oddiy foydalanuvchilarga Java dasturlari bajarilishi uchun JRE yetarlidir. JDK(Java Development Kid) - JDK tarkibida JRE va boshqa qo'shimcha dasturlash uskunalari bo'ladi.

• 4.1 Telekonferensiya haqida
• Telekonferentsiya, bu bir nechta odam aloqa o'rnatishi uchun foydalaniladigan telekommunikatsiya tizimidan iborat.
• Telekonferentsiya Telekonferentsiyalar haqida gapirganda, telekommunikatsiyaning buyuk dunyosi ichida, bu foydalanuvchiga qisqa yoki uzoq masofadan boshqa odamlar bilan ma'lumot almashish imkonini beradigan aloqa vositasining bir turi. Ushbu turdagi aloqa jamoa orqali amalga oshiriladi, xoh u a kompyuter, televizor yoki mobil qurilma. Boshqa tushunchalar ham mavjud, masalan: audio konferentsiya Telefon konferentsiyasi Ikkalasi ham ko'p hollarda odamlar, asosan tadbirkorlar tomonidan qo'llaniladi, birinchi holatda bu audio aloqa bo'lib, hech qanday tasvir chiqmaydi, ikkinchisida, agar u faqat mahalliy telefon bo'lsa, qurilmaga qarab bir necha marta ishlatiladi. Bu audio aloqa bo'ladi, agar u mobil qurilma bo'lsa, u odamlarning tasvirini yoki videosini chiqarishi mumkin. Ular, shuningdek, odatda quyidagi holatlarda bo'lgani kabi, ma'lumotlarni jo'natish imkonini beradi: Telegrafiya Telefoniya tickers Televizor radio
• Telekonferentsiya turlari Taxminan 5 xil telekonferentsiya xizmatlari mavjud bo'lib, biz ularni aytib o'tamiz: konferentsiya qo'ng'irog'i Bu sizga bir-biridan katta masofada joylashgan 2 yoki undan ortiq odamlar o'rtasida telefon orqali qandaydir aloqa o'rnatishga imkon beradi. Ushbu telekonferentsiya vositasi tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan ma'lumot ovozli va shuningdek, ushbu xizmatning qo'llab-quvvatlash tarmog'i bo'lib, "" deb nomlanuvchi asosiy telefoniya tarmog'idir.RTB, telefondan asosiy terminal sifatida foydalanish. Mobil qurilma yordamida birlik yoki ko'p konferentsiya qo'ng'irog'i yoki yaxshiroq ma'lum bo'lgan variantni kiritish mumkin. UMK, bu muloqotda ishtirok etayotganlarning har biri o'rtasida ma'lumot almashish haqida. Ushbu turdagi aloqa faqat bir nechta odamlarga ruxsat beradi.

• 5.Chiziqli regressiya masalalari
• Chiziqli regressiya masalasi. Bir o‘zgaruvchili va ko‘p o‘zgaruvchili chiziqli regressiya. Chiziqli regression model qurish. Korrelyatsiya masalasi. Pythonda chiziqli regressiyaga qisqacha kirish - Chiziqli regressiya ikki (oddiy chiziqli regressiya) yoki undan ortiq (ko‘p chiziqli regressiya) o‘zgaruvchilar o‘rtasidagi chiziqli munosabatni o‘rganuvchi statistik model bo‘lib, bog‘liq bo‘lgan o‘zgaruvchilardir. o'zgaruvchi va mustaqil o'zgaruvchi (lar). ko'rib turganingizdek chiziqli regressiya birtamonlama tepaga va bir tamonlama pastga qarab chizilgan. Pythonda regressiya modellarini amalga oshirishga e'tibor qarataman, shuning uchun regressiya chegarasi ostida matematikaga chuqur bog'lanadi. Pythonda chiziqli regressiya - Pythonda chiziqli regressiyani amalga oshirishning ikkita asosiy usuli bor - Statsmodels va scikit bilan o'rganish. Siz Scikit kutubxonasidan ham foydalanishingiz mumkin. Keling, ikkalasida ham chiziqli regressiyani amalga oshirishni ko'rib chiqaylik: Statsmodelsda chiziqli regressiya - Statsmodels "Ko'p turli statistik modellarni baholash, shuningdek, statistik testlarni o'tkazish va statistikani o'rganish uchun sinflar va funktsiyalarni ta'minlovchi Python moduli." Pandas va NumPy-da bo'lgani kabi, Statsmodels-ni olish yoki o'rnatishning eng oson yo'li Anaconda paketi orqali amalga oshiriladi. import statsmodels.api as sm Chiziqli regressiya uchun Statsmodelsdan qanday foydalanishni ko'rib chiqaylik. Data Science sinfidan misol keltirgan. Birinchidan, biz ma'lumotlar to'plamini sklearn dan import qilamiz. from sklearn import datasets ## imports datasets from scikit-learn data = datasets.load_boston() ## loads Boston dataset from datasets library Data.feature_names va data.target ishga tushirilsa, mos ravishda mustaqil o'zgaruvchilar va bog'liq o'zgaruvchilar ustun nomlari chop etiladi. Ya'ni, Scikit-learn allaqachon qiymati va narx ma'lumotlarini maqsadli o'zgaruvchi sifatida va boshqa 13 o'zgaruvchini bashorat qiluvchi sifatida belgilab qo'ygan. Keling, ushbu ma'lumotlar to'plamida chiziqli regressiyani qanday bajarishni ko'rib chiqaylik. Birinchidan, biz osonroq tahlil qilish uchun ma'lumotlarni pandas dataframe sifatida yuklashimiz va o'rtacha qiymatini maqsadli o'zgaruvchi sifatida belgilashimiz kerak:

• Chiziqli regressiya
• Korrelyatsion bog‘liqlik ta’rifini aniqlashtiramiz, buning uchun shartli о‘rtacha qiymat tushunchasini kiritamiz.
• Shartli о‘rtacha qiymat deb, Y tasodifiy miqdorning X=x qiymatiga mos qiymatlarining arifmetik о‘rtacha qiymatiga aytiladi.
• Masalan, X miqdorning x1=2 qiymatiga Y miqdorning y1=3, y2=5, y3=6, y4=10 qiymatlari mos kelsin. U holda, shartli о‘rtacha qiymat ga teng.
• Y ning X ga nisbatan korrelyatsion bog‘liqligi deb, x shartli о‘rtacha qiymatning
• x ga funksional bog‘liqligiga aytiladi:
•  (15.1)
• X ning Y ga nisbatan korrelyatsion bog‘liqligi ham yuqoridagi kabi ta’riflanadi:
•  (15.2)
• (15.1) va (15.2) tengliklar mos ravishda Y ning X ga va X ning Y ga nisbatan regressiya tenglamasi deyiladi.
• f(x) va funksiyalar- regressiya funksiyalari, ularning grafiklari esa regressiya chizig‘i deyiladi.
• Korrelyatsion nazariyasining asosiy masalalaridan biri korrelyatsion bog‘lanish shaklini aniqlash, ya’ni uning regressiya funksiyasi kо‘rinishini (chiziqli, kvadratik, kо‘rsatkichli va hokozo) topishdan iborat. Regressiya funksiyalari kо‘p hollarda chiziqli bо‘ladi. Ikkinchi masala korrelyatsion bog‘lanishning zichligi (kuchi)ni aniqlash.
• Y ning X ga nisbatan korrelyatsion bog‘liqligi zichligi Y ning qiymatlarini x shartli о‘rtacha qiymat atrofida tarqoqligining kattaligi bо‘yicha baholanadi: kо‘p tarqoqlik Y ning X ga kuchsiz bog‘liqligidan yoki bog‘liqlik yо‘qligidan darak beradi; kam tarqoqlik ancha kuchli bog‘liqlik borligini kо‘rsatadi. X ning Y ga nisbatan korrelyatsion bog‘liqligining zichligi ham shu kabi baholanadi.
• Y va X son belgilar chiziqli korrelyatsion boglangan bо‘lsin. Eng sodda holni qaraymiz. X belgining turli x qiymatlari va Y belgining ularga mos qiymatlari bir martadan kuzatilgan bо‘lsin:

•  (15.3)
• ko’rinishda izlaymiz, bu yerda, - Y ning X ga nisbatan regressiya koeffitsiyenti deyiladi.
• Eslatma.X ning Y ga nisbatan regressiya tо‘g‘ri chizig‘ining tenglamasini shunga о‘xshash topish mumkin, bu yerda X ning Y ga regressiya koeffitsiyenti.
• 1-misol. Semestr yakunida yakuniy nazoratdan avval guruh talabalaridan 12 tasi orasida sо‘rov о‘tkazildi. Sо‘rovdan maqsad talabalar semestrni qanday ballarda о‘zlashtirishlarini aniqlash (5 balli bahoda). Kutilgan ballar va yakuniy baholashdan keyingi natijalar quyidagi jadvalda keltirilgan