• 13- bob Neyron tarmoq texnologiyalari 13.1 Neyron to’rlarini tashkil qilish to’g’risida ma’lumot
  • Axborot tizimlari




    Download 2,86 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet106/155
    Sana19.05.2024
    Hajmi2,86 Mb.
    #243546
    1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   155
    Bog'liq
    21-Axborot-tizimlari-2013-oquv-qollanma-R.X.Alimov-va-bosh abdumajid

    12-bob bo’yicha xulosalar 
    Xar qanday intellektual tizim, uning qaerda qo’llanishiga bog’liq bo’lmagan 
    xolda, odam-mashina tizimidir. Mashina sifatida EXM ishlatiladi. Tizimning vazifasi 
    - oxirgi foydalanuvchiga u yoki bu masalani echishda uning kasbi faoliyati doirasida 
    malakali mutaxassis (ekspert) larning yillar davomida orttirgan bilimlaridan 
    foydalanish uchun imkoniyat yaratishdan iborat. Buning uchun EXM tarkibiga bilimlar 
    manbai va intellektual interfeys kirishi kerak. Bilimlar manbaida xarakterli 
    bo’lgan masalalarni echish usullari haqidagi axborotlar saqlanadi. Intellektual 
    interfeys masalani echish jarayonida oxirgi foydalanuvchi va tizim o’rtasidagi o’zaro 
    munosabatni (xarakatni, ishlashni) ta’minlaydigan sunggi foydalanuvchining xamma 
    vositalarini o’z ichiga oladi. 
    Muammoni xal qilishga karatilgan, oxirgi yillarda yaratilgan ETlarning taxlili 
    shuni ko’rsatadiki, yaratuvchilarning asosiy kuch-g’ayrati, sanoat va konstruktor-
    texnologik korxonalarda samarali qo’llanuvchi sistemalar yaratishga qaratilgan. 


    167 
    13- bob Neyron tarmoq texnologiyalari 
    13.1 Neyron to’rlarini tashkil qilish to’g’risida ma’lumot 
    Odam miyasi juda murakkab tuzulishga ega. Uning qanday ishlashini o’rganish 
    maqsadida juda ko’p ilmiy izlanishlar olib borilgan va borilmoqda. Ma’lumki inson 
    miyasi katta xajmdagi axborotni tez qayta ishlay oladi. Bunga sabab millionlab miya 
    nerv xujayralari - neyronlarning parallel ishlashidir [24,34].
    Sun’iy neyronlarning g’oyaviy asosi xam biologik neyron xujayralari 
    xisoblanadi. Bugungi kunda miyaning ishlashini o’rganish yo’lida fan erishgan 
    yutuqlardan kelib chiqib biologik neyron quyidagicha ishlashini aytish mumkin. Nerv 
    xujayrasi - neyron bo’lib, u ma’lumotlarni qayta ishlovchi eng kichik birlikdir. O’z 
    o’rnida xar bir neyronda ko’plab o’simtalar bo’ladi. Bu o’simtalarning bittasidan 
    boshqa barchalari akson deb nomlanadi va aksonlar orqali neyronga tashqi signallar 
    keladi. Bitta o’simta dendrid deb nomlanadi va u orqali neyron tashqariga signal 
    beradi. Ko’plab neyronlar bir birlari bilan ma’lum arxitekturada bog’langan bo’ladi. 
    Bir neyronning aksoni boshqa bir neyronning dendridiga bog’langan nuqtalari sinaps 
    deyiladi.
    SHu tariqa millionlab neyronlar bir-birlari bilan bog’lanib ma’lum bir 
    arxitekturadagi 

    Download 2,86 Mb.
    1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   155




    Download 2,86 Mb.
    Pdf ko'rish