|
Bajardi: Qodirov. Mustafo Qabul qildi : (PhD) dotsent. Jamolova. G reja
|
| Sana | 23.11.2023 | | Hajmi | 196.16 Kb. | | #104237 |
Bog'liq 76, Rivojlangan davlatlar ta’lim tizimi-hozir.org (1), “Kadrlar tayyorlashning milliy modeli”, privacy-policy-ru, 1 mavzu taqdimoti, Сиртқи тест, 1-Mustaqil ish 2023, 2- mavzu boyicha amaliy vazifalar, 1-Mustaqil ish Fizika RAXMATOV DONIYOR, Кровля сталовая, Operatsion sistema bilan ishlash reja Operatsion sistemalar, 11, Elektr mashinalari ma\'ruza mustaqil ish, ETQ mustaqil ish2, amaliy mexanika O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALARI VAZIRLIGI MUHAMMAD AL XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI Elektronika va sxemalar 1 fanidan 1-MUSTAQIL ISH Bajardi: Qodirov.Mustafo Qabul qildi : (PhD) dotsent. Jamolova.G Reja - Elektr zanjirlarining asosiy elementlari.Elektr sxemalarni Kirxgof qonunlari asosida hisoblash va tahlil qilish
| Elektron sxema simulyatorlari Elektr kattaliklar va ularni tadqiq etish - Simlardan o‘tishi mumkin bo‘lgan tok va ularni ortiqcha tokdan saqlash. Elektr zanjirlarda asosiy elementlardan tashqari uzgichlar, knopkalar, real, kontaktlar, himoya asboblari, masalan, saqlagichlar va avtomatlar, nihoyat kontrol o‘lchov asboblari: ampermetrlar, voltmetrlar, hisoblagichlar va hokazolar ishlatiladi. 2.1- rasmda yoritish lampasini ulashning oddiy sxemasi ko‘rsatilgan. Bu sxema tok manbai YE, uchun V, reostat R va yoritish lampasidan tashkil topgan.
Elektr zanjirini hisoblashda zanjirdan o‘tayotgan tok kuchi yoki qisqacha tok muhim ahamiyatga ega. Elektr zanjirini hisoblashda zanjirdan o‘tayotgan tok kuchi yoki qisqacha tok muhim ahamiyatga ega. SI sistemada tokning asosiy birligi amper (A) hisoblanadi. Tok birligining nomi fransuz fizigi A.Amper sharafiga amper deb ataladi. formuladan elektr miqdorining SI sistemadagi o‘lchov birligini aniqlashda foydalanish mumkin, ya’ni: Q = Jt , [q] = [J] [t] = 1А · 1c = 1Кл. Zanjirda tok kuchini o‘lchash uchun ampermetr deb ataluvchi asbobdan foydalaniladi. Ampermetr zanjirga faqat ketma-ket ulanadi. Ba’zida zanjirdan o‘tayotgan tok shunchalik kichik bo‘ladiki, uni ampermetr bilan o‘lchab bo‘lmaydi. Bunday hollarda galvonometr deb ataluvchi asbobdan foydalaniladi. Kuchsiz toklar, uncha katta bo‘lmagan kuchlanish va kichik elektr miqdorini qayd qilish va o‘lchash uchun qo‘llaniladigan asbob galvonometr deyiladi. U qanday maqsadda ishlatilishiga qarab zanjirga ketma-ket yoki parallel ulanadi. Kuchlanishni o‘lchash uchun ishlatiladigan asbob voltmetr deyiladi. Uning vazifasi tokli o‘tkazgichning istalgan ikki nuqtasi orasidagi potensiallar farqini o‘lchashdan iborat. Voltmetrni zanjirga parallel ulash lozim. Kuchlanishni o‘lchash uchun ishlatiladigan asbob voltmetr deyiladi. Uning vazifasi tokli o‘tkazgichning istalgan ikki nuqtasi orasidagi potensiallar farqini o‘lchashdan iborat. Voltmetrni zanjirga parallel ulash lozim. O‘tkazgichdan o‘tgan tok uning yo‘g‘on – ingichkaligiga qarab zichroq yoki siyrakroq bo‘lishi mumkin. O‘tkazgich ko‘ndalang kesimining yuza birligi orqali o‘tgan tok kuchiga tok zichligi deyiladi. Bu kattalik elektr tokni o‘tkazgichning ko‘ndalang kesimida taqsimlanishini harakterlaydi: bu yerda dJ – dC elementar yuzadan o‘tuvchi tok kuchi. Tajribalar ko‘rsattiki, o‘tkazgichni butun ko‘ndalang kesimida o‘zgarmas tokni zichligi bir xil. Shuning uchun o‘zgarmas tok uchun: Tajribalar ko‘rsattiki, o‘tkazgichni butun ko‘ndalang kesimida o‘zgarmas tokni zichligi bir xil. Shuning uchun o‘zgarmas tok uchun: J = j · С CI sistemasida tokning zichligi kvadrat metrga amper o‘lchanadi. Bu birlik juda kichik bo‘lgani uchun tok zichligini, ko‘pincha kvadrat santimetrga amper yoki kvadrat millimetrga amper hisobida ifodalanadi: Zanjirning bir qismidan o‘tayotgan tokning kuchi o‘tkazgich uchlaridagi kuchlanishga to‘g‘ri proporsional va o‘tkazgichning qarshiligiga teskari proporsionaldir. Zanjirning bir qismidan o‘tayotgan tokning kuchi o‘tkazgich uchlaridagi kuchlanishga to‘g‘ri proporsional va o‘tkazgichning qarshiligiga teskari proporsionaldir. Tok kuchi va kuchlanishning bog‘lanish grafiki berilgan o‘tkazgichning volt-amper harakteristikasi deyiladi Elektr zanjir tashqi va ichki qismlardan tashkil topgan. Yopiq konturdan o‘tuvchi elektr zaryadlar zanjirning tashqi, hamda ichki qismlarida qarshiliklarga uchraydilar. Elektr zanjir tashqi va ichki qismlardan tashkil topgan. Yopiq konturdan o‘tuvchi elektr zaryadlar zanjirning tashqi, hamda ichki qismlarida qarshiliklarga uchraydilar. Yopiq kontur R qarshilikka ega bo‘lgan tashqi qismdan va ichki qismdan, ya’ni ichki qarshilik r bo‘lgan tok manbaidan tashkil topgan Elektr zanjirlarining asosiy elementlari.Elektr sxemalarni Kirxgof qonunlari asosida hisoblash va tahlil qilish Elektr zanjirlarining asosiy elementlari.Elektr sxemalarni Kirxgof qonunlari asosida hisoblash va tahlil qilish Kirxgorfning birinchi qonuni. Elektr zanjirning uchta va undan ortiq qismlari bir-biriga ulanadigan nuqtasi tugun deyiladi. Tugunga qarab yo‘nalgan toklar yig‘indisi undan chiqayotgan toklar yig‘indisiga teng (Kirxgofning birinchi qonunini) I1= I2+ I3+ I4 Yoki tenglamaning bir tomoniga o‘tkazilsa, I1- I2- I3- I4 =0 Kirxgrofning ikkinchi qonuni. Kirxgrofning ikkinchi qonuni. Umuman, elektr zanjir bir necha EYK manbalaridan va rezistorlardan tashkil topgan bo‘lishi mumkin. YE1 va YE2 manbalar generator rejimida ishlaydi, ya’ni ulardagi EYK Lar va o‘tayotgan toklar bir xil yo‘nalgandir. Bunda V va A nuqtalar orasidagi kuchlanishni quyidagicha aniqlash mumkin: UВА=E1-I1·R1, Ёки E1-I, R=E2-I2·R2 Bundan: E1- E2= I· R1- I2· R2 Umumiy ko‘rinishda: ΣE= Σ (I· R)
|
| |
