19
vositalari ham mavjud. Bu erda tizimning xavfsizligini ta'minlashga yordam
beradigan juda foydali dasturlar mavjud.
Nessus:
Tizim qayta o'rnatilgandan yoki yangilanganidan va to'liq
konfiguratsiyadan keyingi qadam yangi tizimning axborot xavfsizligi holatini
baholashdir. Buning uchun turli xil xavfsizlik skanerlari mavjud. Eng zo'rlaridan biri
Tenable's Nessus mahsulotidir. Shaxsiy foydalanish uchun dasturning bepul
versiyasi mavjud - Nessus Home. U 16 ta tizimni skanerlashi mumkin. Nessus Home
ishlatilgan tarmoq dasturlarining konfiguratsiyasini, o'rnatilgan yamoqlarni va
mavjud zararli dasturlarni baholashi mumkin. Ushbu dastur mobil qurilmalar uchun
ham javob beradi.
VirusTotal:
Vaqti-vaqti bilan har bir Internet
foydalanuvchisi zararli
dasturlarni yuqtirishi mumkin bo'lgan shubhali fayllarni uchratadi. Fayllarni virusga
tekshirish uchun ko'plab onlayn xizmatlar mavjud. Ulardan VirusTotal eng
yaxshilaridan biri. VirusTotal nafaqat fayllarni, balki URL manzillarini ham tahlil
qilishga imkon beradi. VirusTotal tarkibiga 50 ga yaqin real vaqtda zararli dastur va
shpion dasturlari skanerlari kiradi.
Secunia PSI:
Dasturiy ta'minotni o'z vaqtida yangilab turish tizim
xavfsizligining kalitidir. Tizimda barcha so'nggi yangilanishlar o'rnatilganligini
kuzatib borish juda qiyin. Albatta, ba'zi dasturlar sizga o'zlarining yangilanishlari
chiqarilishini eslatadi, operatsion tizim, ehtimol, o'zini yangilaydi, ammo shu bilan
birga, ko'plab (va ehtimol hatto ko'pchilik) dasturlarda
avtomatik yangilanish
funktsiyasi mavjud emas. Yangilanishlar va yamoqlarni diqqat bilan kuzatib borish
uchun Secunia PSI dasturiy mahsuloti mavjud. Secunia PSI (shaxsiy dasturiy
ta'minot inspektori) muntazam ravishda tizimga o'rnatilgan dasturlarni skanerdan
o'tkazadi, so'ngra ushbu dasturlarni yangi versiyalar va yangilanishlarni tekshiradi.
Autoruns:
Komp’yuter ishga tushganda, ko'plab boshqa dasturlar operatsion
tizim bilan bir vaqtda boshlanadi. Ulardan ba'zilari haqiqatan ham zarur va doimo
ishlatilib turiladi, ba'zilari kamdan-kam hollarda kerak bo'lib, foydalanuvchining
beparvoligi tufayli avtomatik ravishda ishga tushirish ro'yxatiga kiritilgan. Bunday
dasturlarga, masalan, avvalgi xatboshida tasvirlangan dasturlardan foydalanilanish,
20
umuman kerak bo'lmagan yangilash monitorlari kiradi. Komp’yuter vazifalari
ro'yxatida osilgan dasturlar komp’yuterning ish faoliyatini sezilarli darajada
pasaytirishi va ishini sezilarli darajada sekinlashtirishi mumkin.
Microsoft boshlang'ich mahsulotlarini boshqarish uchun ilgari Sysinternals
paketining bir qismi bo'lgan Autoruns-ni taklif qiladi. Autoruns tizim ishga
tushirilganda yoki tizimga kirganda ishga tushiriladigan barcha narsalar ro'yxatini
tuzadi va foydalanuvchiga topilgan dasturlarning ro'yxatini beradi. Keyin siz ro'yxat
elementlaridan birini o'chirib qo'yishingiz yoki o'chirishingiz mumkin.
Hozir qanday dasturlar ishlayotganligini ko'rib ham, qaysi dastur nima
qilayotganini, umuman kerak bo'ladimi, zararli emasligini
va oxir-oqibat olib
tashlanishi kerakligini aniqlash har doim ham oson emas. Va hatto bu ish uchun ham
ixtisoslashgan echimlar ishlab chiqilgan.
CrowdInspect ma'lumotlar VirusTotal, Malware Hash Registry, WOT (Web
Of Trust), shuningdek zararli faoliyatni o'z monitoridan oladi. U ularni tartibga
soladi va o'z hukmini chiqaradi. Uni olib tashlashim kerakmi? reklama dasturlari,
josuslarga qarshi dasturlar, asboblar paneli o'rnatuvchilari, zararli dasturlar va
boshqa kiruvchi dasturlar kabi keraksiz dasturlarni aniqlashga qaratilgan. Soluto
ko'plab funktsiyalarni o'z
ichiga oladi, jumladan, port va yangilashni boshqarish,
keraksiz dasturiy ta'minotni aniqlash, dastur buzilishlari va muzlatilgan dasturlarni
kuzatish, avtomatik ishga tushirish dasturlarini kuzatish va boshqalar.
ShieldsUp: ShieldsUp - bu bepul xavfsizlik devorini sinab ko'rish bo'yicha
bepul xizmat. ShieldsUp Gibson Research Corporation veb-saytida ishlaydi va
sizning tizimingizning hujumlarga qarshi turish qobiliyatini tezkor baholashni taklif
qiladi. ShielsUp-dan foydalanib, xakerlar tizimingiz to'g'risida
faqat uning IP-
manzilidan bilib olishlarini ko'rish mumkin. Shuningdek, xizmat tizimning
xavfsizligini yaxshilash va uning zaif tomonlarini blokirovka qilish bo'yicha
tavsiyalar beradi.
Malwarebytes va HijackThis: Oddiy antivirus etarli bo'lmasligi mumkin
bo'lgan holatlar mavjud, masalan, Malwarebytes
va HijackThis kabi yanada
rivojlangan yordam dasturlaridan foydalanish kerak. Ushbu vositalar real vaqt
21
rejimida ishlaydi va buni barcha antiviruslar hali bajara olmaydi. Faylni shubhali
deb hisoblaganida yoki Internetdagi havolani beparvolik bilan bosganida va standart
antivirusdan javob kutmasdan, o'zining funksiyalarida tasdiqlash yoki rad etish
uchun ushbu vositalardan birini ishlatish mumkin.
