• Daromadlar va xarajatlar hisobi
  • Balans (Tovarlar, xizmatlar, aktivlar va passivlar)
  • Chet el valyutasi boyicha hisobot (Valyuta balansi)
  • Umumiy hisobot (Kredit va debet operatsiyalari)
  • Balance Sheet (Hisob-kitob hisoboti)
  • Cash Flow Statement (Naqd pul arizasi hisoboti)
  • Notes to Financial Statements (Hisobotlar taqrizlari)
    		•

    Balans (harakatlar jadvali)




    Download 27,71 Kb.
    Sana08.12.2023
    Hajmi27,71 Kb.
    #113778
    Bog'liq
    Buxgalteriya hisoboti meyoriy hujjatlari



    Buxgalteriya hisoboti meyoriy hujjatlari, kompaniyaning moliyaviy faoliyatini aniqlash uchun ishlab chiqilgan ma'lumotlar va hisobotlardir. Bu hujjatlarning asosiy turlari quyidagilardir:

    1. Balans (harakatlar jadvali): Balans jadvali, kompaniyaning aktivi va pasivi to'plamlarini ko'rsatadi. Aktivlar, kompaniyaning egasi bo'lgan mablag'larni, asosan, moliyaviy resurslarni (masalan, dastlabki investitsiyalar, hissa kapitali) ifodalaydi. Pasivlar esa kompaniya tomonidan qo'llab-quvvatlanayotgan moliyaviy yuklamalarni (masalan, kreditlar, hissa sertifikatlari) ko'rsatadi.

    2. Daromadlar va xarajatlar hisobi: Bu hisob, kompaniyaning daromadlarini va xarajatlarini tasvirlaydi. Daromadlar, kompaniya savdo faoliyati orqali kirishga ega bo'lgan mablag'larni ifodalaydi. Xarajatlar esa kompaniya faoliyatini boshqarish, ishlab chiqarish, xizmat ko'rsatish va boshqa operatsiyalarga ajratilgan mablag'larni ko'rsatadi.

    3. Hisobotlar: Hisobotlar, moliyaviy holat, daromadlar va xarajatlarga doir ma'lumotlarni tahlil qiladi. Hisobotlar odatda, bir nechta davlat va korporativ talablarga rioya etilgan holda tuziladi. Bular davlat statistika qo'mitasi, jamoat banki va boshqa tashki ma'lumotlarni talab qiladi.

    4. Kashshof: Kashshof, kompaniyaning moliyaviy natijalarini tahlil qilish uchun ishlatiladi. Bu, kompaniyaning daromadlari, xarajatlari, foydalanuvchilariga vaegasi haqida holatni aniqlash uchun qo'llaniladi.

    5. Audit hisobi: Audit hisobi, kompaniya moliyaviy hisobotlarini tekshirish uchun ishlatiladi. Uning maqsadi, moliyaviy hisobotlarning to'g'riligi va huquqiy boshqarilishini ta'minlashdir.

    Bu hujjatlarning hammasi bir-biriga bog'liq va kompaniyaning moliyaviy holatini to'liq tasvirlaydi.
    Buxgalteriya hisobotining meyoriy hujjatlari, kompaniyalar yoki tashkilotlar tomonidan yuritilgan moliyaviy operatsiyalarni, hisobotlarni, va hisobotlarni tahrirlash, yozib olish, aniqlash va kuzatish uchun foydalaniladigan asosiy hujjatlardir. Bu hujjatlarni tuzish uchun boshqa usullar va talablar mavjud bo'lishi mumkin, lekin umumiy ravishda ular shunlardir:



    1. Balans (Tovarlar, xizmatlar, aktivlar va passivlar): Balans, kompaniyaning moliyaviy holatini namoyish etadi. Aktivlar (kompaniyaning egasi bo'lgan mablag'lar va ashyo), passivlar (mablag'lar, qarzdorliklar) va jamg'armalar (kompaniyaning umumiy mablag'larining yig'indisi) haqida malumot beringan hujjat.

    2. Chet el valyutasi bo'yicha hisobot (Valyuta balansi): Agar kompaniya chet elda faoliyat ko'rsatadi, unda chet el valyutasi bo'yicha hisobot talab qilinadi. Bu hisobot, tijorat operatsiyalarining natijalarini o'z ichiga oladi.

    3. Daromad-uxtovka hisoboti: Daromad-uxtovka hisoboti, kompaniya daromadi va xarajatlari, jami ishlab chiqarish qiymati, sotilgan mahsulotlar va xarajatlarning detallangan to'liq ma'lumotlarini o'z ichiga oladi.

    4. To'lov kartochkasi: To'lov kartochkasi (Payroll) hisoboti, kompaniya xodimlariga to'lovlar, bonuslar, va boshqa moliyaviy xizmatlarni to'g'risida ma'lumot beringan hujjat.

    5. Tez-tez hisobotlar: Tez-tez hisobotlar, moliyaviy holatni va daromad-uxtovka ko'rsatkichlarini tez-tez o'zgartirilgan ravishda ko'rsatadigan hisobotlardir. Misol uchun, oylik, yillik yoki kvartal hisobotlar.

    6. Umumiy hisobot (Kredit va debet operatsiyalari): Bu hujjat, kompaniya tomonidan bajarilgan barcha kredit va debet operatsiyalarini jamlab, yozib olish va hisob-kitoblarni ko'rsatadi.

    7. Solishtirma hisobi: Solishtirma hisobi, kompaniya tomonidan sotilgan mahsulotlar va xizmatlar uchun qilingan solishtirmalarning ma'lumotlarini o'z ichiga oladi.

    Bu hujjatlarni tuzish va saqlash, yanaqatlash, hisob-kitoblarni tekshirish, kompaniya rahbariyati, auditorlar, solishtiruvchilar, qo'shma moliyachilar va boshqa shaxslarga moliyaviy holat to'g'risidagi ma'lumotlarni taqdim etishda yordam bera oladi.
    Buxgalteriya hisobotlari o'rtasida ko'p turli meyoriy hujjatlar mavjud. Bu hujjatlarning ba'zilari umumiy moliyaviy holatni, boshqilarga esa boshqa ma'lumotlarni ko'rsatadigan xulosa hujjatlardir. Bu hujjatlarni bir necha guruhga bo'lib, ularning har biri belgilangan ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Quyidagi buxgalteriya hisobotlarining meyoriy hujjatlari misol sifatida keltirilishi mumkin:

    1. Balance Sheet (Hisob-kitob hisoboti): Moliyaviy holatni o'rtasida bo'lgan mablag'lar, kredit va debit tushunchalari, kapital va qarzlar kabi asosiy ma'lumotlarni ko'rsatadi.

    2. Income Statement (Daromad hisoboti): Kompaniya daromadi, xarajatlari, foyda/ziyonlari va boshqa moliyaviy natijalarni ko'rsatadi.

    3. Cash Flow Statement (Naqd pul arizasi hisoboti): Kompaniya naqd pul bilan boshqarishni namoyish etadi va kiritilgan naqd pulning xarajatlar, daromad va investitsiyalar bo'yicha ma'lumot beradi.

    4. Statement of Retained Earnings (Saqlangan foyda hisoboti): Mablag'lar saqlangan foydani ko'rsatadi va kompaniya kapitalini o'zgartirish jarayonlarini tasvirlaydi.

    5. Notes to Financial Statements (Hisobotlar taqrizlari): Asosiy hisobotlarda ko'rsatilmagan qo'shimcha ma'lumotlarni taqdim etadi.

    6. Audit Report (Tekshiruv hisoboti): Agar kompaniya muhlatga ishlab turgan bo'lsa, auditorlarning tekshiruvi natijalarini o'z ichiga oladi.

    Bu meyoriy hujjatlardan foydalanib, kompaniyalar o'zlarining moliyaviy holatini chuqur tahlil qilish, soliqni hisoblash, mulkiyoti boshqarish va strategiyasini belgilashadi.



    Download 27,71 Kb.




    Download 27,71 Kb.