Buxoro davlat universiteti Axborot texnologiyalari fakulteti
Amaliy matematika va dasturlash texnologiyalari kafedrasida o’tkazilgan
“Poraxo’rlik va ta’magirlik-salbiy illat” mavzusida o’tkazilgan suhbat
BAYONNOMASI
17.12.2021 yil
2021 yil 12 dekabr kuni Amaliy matematika va dasturlash texnologiyalari
kafedrasi mudiri O.I.Jalolov kafedra o’qituvchilariga poraxo’rlik va ta’magirlik
mavzisuda suhbat tashkil qildi. Ushbu tadbirda jumladan ushbu fikrlar bildirildi:
“ Korrupsiya dunyo miqyosida hal etilishi lozim bo‘lgan global muammolardan
biridir. Ushbu illat har qanday davlat va jamiyatning siyosiy-iqtisodiy rivojlanishiga
jiddiy putur yetkazadi, inson huquq va erkinliklarining poymol bo‘lishiga olib
keladi. Shu bois unga qarshi kurash xalqaro ahamiyat kasb etib, jahon siyosatining
muhim masalalari qatoridan joy olgan.
Hozirgi davrda korrupsiya ko‘pgina davlatlarning iqtisodiy va siyosiy
salohiyatiga o‘zining salbiy ta’sirini ko‘rsatib bera oldi. Unga qarshi kurashish,
muntazam ravishda amalga oshirilishi zarur bo‘lgan dolzarb vazifalardan biriga
aylandi.
O‘zbekiston Respublikasining “Korrupsiyaga qarshi kurashish to‘g‘risida”gi
Qonuni 3-moddasida asosiy tushunchalar berilgan bo‘lib, unda korrupsiyaga oid
huquqbuzarlik va manfaatlar to‘qnashuviga doir tushunchalarga ta’rif berilgan,
ya’ni korrupsiya – shaxsning o‘z mansab yoki xizmat mavqeidan shaxsiy
manfaatlarini, yoxud o‘zga shaxslarning manfaatlarini ko‘zlab moddiy yoki
nomoddiy naf olish maqsadida qonunga xilof ravishda foydalanishi, xuddi
shuningdek bunday nafni qonunga xilof ravishda taqdim etishidir.
Mazkur Qonun o‘z navbatida, fuqarolarga korrupsiya va korrupsiyaga oid
huquqbuzarlikning nima ekanligi va ularning salbiy illatlari haqida ma’lumot beradi.
Darhaqiqat, korrupsiya har qanday jamiyatning iqtisodiy, ijtimoiy, ma’naviy
hayotiga xavf soladigan, qolaversa, mamlakat taraqqiyotiga to‘siq bo‘ladigan
illatdir.
Mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlab mamlakatimizda huquqiy
demokratik davlat va kuchli fuqarolik jamiyati barpo etishning umumiy
strategiyasini amalga oshirish doirasida qonun ustuvorligini ta’minlash,
fuqarolarning huquq va erkinliklarini himoya qilish, sud-huquq tizimini isloh qilish
va bunda korrupsiya jinoyatiga qarshi kurashish yuzasidan qator chora-tadbirlar
amalga oshirib kelinmoqda.
Mamlakatimizda olib borilayotgan tub islohotlar sharoitida davlat qurilishi va
huquqiy siyosatning mazmun va mohiyatini aniqlashtirish, uning maqsad va
vazifalarini islohotlarning bugungi taraqqiyoti asosida shakllantirib borish, inson
manfaatlarini ta’minlashning strategik jihatdan yangi vositalar bilan bir qatorda,
ham taktik xususiyatga ega bo‘lgan yangi usullarni qo‘llash, shaxs hamda jamiyat
manfaatlarini yanada samaraliroq himoya qilish, korrupsiyaning oldini olishning
huquqiy mexanizmlarini takomillashtirish ehtiyoji vujudga kelishi bilan belgilanadi.
Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Miromonovich Mirziyoev O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qo‘shma majlisidagi “Erkin va farovon,
demokratik O‘zbekiston davlatini mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz”
mavzuidagi ma’ruzasida “Jamiyatimizda korrupsiya, turli jinoyatlarni sodir etish va
boshqa huquqbuzarlik holatlariga qarshi kurashish, ularga yo‘l qo‘ymaslik,
jinoyatga jazo, albatta, muqarrar ekani to‘g‘risidagi qonun talablarini amalda
ta’minlash bo‘yicha qat’iy choralar ko‘rishimiz zarur”, deb bejiz ta’kidlamadi.
Qonunning 5-moddasida esa korrupsiyaga qarshi kurashish sohasidagi davlat
siyosatining asosiy yo‘nalishlari ko‘rsatib o‘tilgan bo‘lib, ular: aholining huquqiy
ongi va huquqiy madaniyatini yuksaltirish, jamiyatda korrupsiyaga nisbatan
murosasiz munosabatni shakllantirish, davlat va jamiyat hayotining barcha
sohalarida korrupsiyaning oldini olishga doir chora-tadbirlarni amalga oshirish,
korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarni o‘z vaqtida aniqlash, ularga chek qo‘yish,
ularning oqibatlarini, unga imkon beruvchi sabablar va shart-sharoitlarni bartaraf
etish, korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarni sodir etganlik uchun javobgarlikning
muqarrarligi prinsipini ta’minlashdan iboratdir.
O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksida javobgarlik belgilangan quyidagi
ijtimoiy xavfli qilmishlar korrupsiyaviy jinoyatlar hisoblanadi:
Masalan, o‘zlashtirish yoki rastrata yo‘li bilan talon-toroj qilish, jinoiy yo‘l bilan
topilgan mulkni olish yoki o‘tkazish, budjet intizomini buzish, hokimiyat yoki
mansab vakolatini suiiste’mol qilish, hokimiyat yoki mansab vakolati doirasidan
chetga chiqish, hokimiyat harakatsizligi, pora olish, pora berish; pora olish-berishda
vositachilik qilish, xizmatchini pora evaziga og‘dirish, tovlamachilik yo‘li bilan haq
berishni talab qilish, qiynoqqa solish va boshqa shafqatsiz, g‘ayriinsoniy yoki qadr-
qimmatni kamsituvchi muomala hamda jazo turlarini qo‘llash, tergov qilishga yoki
sud ishlarini hal etishga aralashish, yolg‘on guvohlik berish, jinoiy faoliyatdan
olingan daromadlarni legallashtirish, hokimiyatni suiiste’mol qilish, hokimiyat
vakolatidan tashqariga chiqish yoki hokimiyat harakatsizligi va hokazolar.Tadbir
davomida mavzuga doir lavhalar namoyish qilindi.
Ushbu Qonunning muhim ahamiyatli jihati korrupsiyaga qarshi kurashish
bo‘yicha faoliyatni bevosita amalga oshiruvchi davlat organlari haqida ma’lumot
berilib, O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi, Milliy xavfsizlik xizmati,
Ichki ishlar vazirligi, Adliya vazirligi, Bosh prokuratura huzuridagi Soliq, valyutaga
oid jinoyatlarga va jinoiy daromadlarni legallashtirishga qarshi kurashish
departamenti, korrupsiyaga qarshi kurashish bo‘yicha faoliyatni qonun hujjatlariga
muvofiq boshqa davlat organlari ham amalga oshirishlari nazarda tutilgan.
Darhaqiqat, korrupsiyaga qarshi kurashishda aholining huquqiy ongi va
huquqiy madaniyatini yuksaltirish, jamiyatda korrupsiyaga nisbatan murosasiz
munosabatni shakllantirish, davlat organlari va boshqa tashkilotlar xodimlarining
huquqiy savodxonligini oshirish, ta’lim muassasalarida korrupsiyaga qarshi
kurashish sohasidagi huquqiy ta’lim va tarbiya masalalari Qonunning 16, 17, 18-
moddalarida o‘z ifodasini topgan. Chunki huquqiy ong va huquqiy madaniyati
yuksak bo‘lgan va huquqiy ta’lim va tarbiya jihatdan yetuk bo‘lgan insonlar salbiy
illat bo‘lmish korrupsiyaga yo‘l qo‘ymaydilar.
Ushbu Qonunning yana o‘ziga xosligi, Qonunning 5-bobida korrupsiyaga oid
huquqbuzarliklarni aniqlash, ularga chek qo‘yish, javobgarlikning muqarrarligi
nazarda tutilgan.
Shunday ekan, o‘zimizga xulosa qilishimiz, kelajakni korrupsiyasiz
birgalikda qurishimiz, buning uchun avvalo o‘zimizni o‘zimiz tarbiya qilishimiz,
korrupsiyanining har qanday ko‘rishnishini bartaraf qilish uchun birgalikda
kurashishimiz zarurdir. Qabul qilingan Qonun esa davlat va jamiyat taraqqiyotiga
salbiy ta’sir etuvchi mazkur illatga qarshi kurashishning huquqiy mexanizmi sifatida
xizmat qiladi.
Axborot texnologiyalari fakulteti
Yoshlar bilan ishlash bo’yicha
dekan muovini:
J. Atamuradov
| 