|
Respublika ilmiy-amaliy konferensiyaBog'liq 856-Article Text-1692-1-10-20230513 9 sinf sinf soati ish reja va konspek (2), JAVOBGARLIK MARKAZLARI FAOLIYATINI BAHOLASHNING MOLIYAVIY VA NOMOLIYAVIY MEZONLARI, МТ3, GINS SXM, Nutqning to`g`riligi, Êóðñ èøè ìàâçó, Boshqaruv hisobi va audit yakuniy, 66830, Reference, 121213Respublika ilmiy-amaliy konferensiya
ISSN: 2181-1776
441
“BILIG – ILMIY FAOLIYAT” nashri |
http://bilig.academiascience.org
http://bilig.academiascience.or
ttp://bilig.academiascience.or
Keyingi yillarda xorijda o‘quvchilarning tayyorgarlik darajasi sifati yuzasidan
ma’lum tasavur va ma’lumotlarni olish imkonini beradigan bir qator qiziqarli metodlar
tavsiya qilinib kelinmoqda [2.15-b]. Masalan, bilimlarni loyihalash indeksini baholash
metodi (method S-P lines). Metodni qo‘llash mazmuni mutaxassislar tomonidan maxsus
tarzda tanlab olingan testlar majmuasini ishlab chiqishni talab qiladi. Bu holatda testlar
nafaqat o‘quvchining tayyorgarlik darajasi, balki uning bilimlari tarkibi, aniqrog‘i,
pedagog tomonidan o‘quv yili yoki chorak boshida oldindan belgilangan idel darajadagi
bilimlarga nisbatan og‘ish darajasini ham aniqlash imkoni tug‘iladi. O’quvchining
qiyinchilik darajasi ortib boradigan test savollariga bergan javoblari to‘g‘rilik darajasi
yuqoriligi uning bilimlari tarkibining boshqa sinfdoshlarinikiga nisbatan yaxshiligini
anglatadi. Pedagog tomonidan oldindan belgilangan bilim sifati, tayyorgarlik darajasi
sifatidan og‘ish darajasi maxsus indeks bilan belgilanadi va tegishli korreksion ishlar
amalga oshirilishi ko‘zda tutiladi.
O’z navbatida, o‘quchilarning tayyorgarlik darajasi ularning tirishqoqligiga, uning
bilim olishga bo‘lgan intilish va qiziqishiga bog‘liqligini hamma vaqt ta’kidlash lozim,
o‘quvchining bilimlari tarkibi ta’lim jarayonini to‘g‘ri tashkil qilishda o‘z aksini topadi.
O’quvchilar bilimlari tarkibini shakllantirishga o‘qituvchining ularni tayyorlash dasturini
to‘g‘ri tashkil qilishiga, mashg‘ulotlarni tashkil qilishda bo‘shliqlarga o‘rin qoldirmasligi,
materiallarni samarali ifodalashiga, guruh va individual ishlash mahoratiga bog‘liq.
Bilim tushunchasining o‘zi tarixan uzoq muddat davomida shakllangan. Qadimgi
Sharqda, Hindiston, Xitoyda bilim «ritual va magiya xarakteriagi tayyor reseptlar
jamlanmasi» sifatida tushunilgan. Antik davr bilimning isbot talab qilishi asoslanishi
zarurligi kabi jihatlariga oydinlik kiritildi (Aristotel, 384-322 yy. Eramizgacha bo‘lgan
davr). Aristotel bo‘yicha nazariy bilimlarga egalik, demak: 1) ilk maishiy sabablar,
ularning boshlanishi, bo‘linmaslikka qadar borish; 2) mushohada qilgan holda, ular oldida
to‘xtash; 3) haqiqatning tagiga yetgan holda xotirjamlikka erishishni anglatgan. Uyg‘onish
davri umumta’lim bilimlari mukammal kengaytirilgan mashg‘ulotlarini shakllantirdi –
filologiyani til bilimlari yoki bilimlar to‘g‘risidagi fan sifatida e’tirof etilishiga erishdi.
XVII asrda dastlabki darslik va ensiklopediyalarning paydo bo‘lishi hamda XVIII-XIX
asrlarda jamiyatning intellektual, mehnat va madaniy munosabatlari taraqqiyoti bilimni
hozirgi davr nuqtai nazaridan tushunishga olib keldi.
Hozirgi kunda bilim tushunchasining bir qator izohlari, ma’no ahamiyatiga ega:
filologik, falsafiy, semantik, didaktik, metodologik, ilmiy, o‘quv va boshqa.
Bilim – borliqni bilishning amalda tekshirilgan natijalarining inson ongida to‘g‘ri
ifodalanish. Bilish bilmaslikning aksi, ya’ni biror narsa-hodisa to‘g‘risida sinovdan o‘tgan
axborotga ega emaslik, uning yo‘qligi.
Bilim – obyektiv borliq haqidagi yoki muayyan (ilmiy, madaniy, ma’rifiy-ma’naviy,
harbiy va b.) sohalarga oid ilmiy, amaliy ma’lumotlar, tushunchalar majmuyi, ilm
|
| |
