|
Bilimlendiriw ministirligi
|
| bet | 1/3 | | Sana | 15.04.2024 | | Hajmi | 357.48 Kb. | | #195719 |
Bog'liq keramik pol EUL UCHUN UTA UTKAZUVCHAN KABELLAR - KELAJAK KABELLARI, 4- SINF ONA TILI DARSLARIDA GAPNI O’RGATISH TIZIMI, AHOLINI MUHOFAZA QILISHDA JAMOA VA SHAXSIY MUHOFAZA VOSITALARIDAN FOYDALANISH., 8-sinflarda adabiyot fanidan 1-soatlik dars ishlanmasi. Mavzu a, maxsus maqola ona tili 1, begzod 2023 yangi, Formal va nofarmal institutlar hamda iqtisodiy siyosat sohasidagi yechimlar, 3-mavzu, MUSTAQILLIK DAVRI SHE, Kasbiy amaliy imtixon papka usti, GG, Eshqulov Shahriddin, «marketing asoslari» fanidan test savollari marketing maqsadlari (1), Appenditsit, 1 tema exceWPS Office[1]
ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASI JOQARI HÁM ORTA ARNAWLI
BILIMLENDIRIW MINISTIRLIGI
BJERDEQ ATINDǴI QARAQALPAQ MA'MLEKETLIK UNIVERSITETI
ARXITEKTURA FAKULTETI
QALA QURILISI HÁM XOJALIǴI KAFEDRASI
DIYWAL HA’M DEKARATIV QURILIS MATERIALLAR TEXNOLOGIYASI QA’NIYGELIGi
Diywal qurilis materiallari ha’m texologiyasi pánınen
J
Keramikaliq pol plitka tayarlaw texnologiyasi
kurs joybarınin
TUSINDIRME XATI
Orınladı: Kuandikov Azizbek
Qabılladı: Asamatdinov Marat
NÓKIS-2024
Keramikaliq pol plitka tayarlaw texnologiyasi
KIRISIW
– BAP
Keramikalıq materiallar tayarlaw texnologiyası
Pol ushın keramik buyımlar
– BAP
2.1. Keramik buyımlar islep shıǵarıw texnologiyası
3 – BAP
3.1.Arnawlı keramik materiallar hám buyımlar.
Keramika plitkalarini jatqızıw texnologiyası
Juwmaqlaw
Paydalanǵan ádebiyatlar
KIRISIW
Házirgi waqıtta zamanagóy úy-jay qurılısında bezew hám pardozlaw jumıslarında sırlanǵan (glazurlengen) keramikalıq plitkalar keńnen qollanılıp kelmekte. Sırlanǵan keramikalıq plitkalardıń ápiwayı keramikalıq plitkalardan parqı plitkanıń aldınǵı tárepi glazur yaǵınıy shiysha tárizili qaplama menen qaplanǵan boladı. Glazur-keramikalıq buyımnıń júzesindegi 0,1-0,2 mm qalıńlıqtaǵı shiysha tárizli qaplama bolıp, pisiriw processinde keramikalıq buyımlarǵa úlken kúsh penen jabısadı. Glazurbuyımnıń sırtqı kórinisin shıraylı, jıltıraq etip bezewde, bekkemliligin asırıwda, hár qıylı ximiyalıq tásirlerge shıdamlılıǵın asırıwda hám sonıń menen birge ıǵallıqtan qorǵawda qollanıladı. Glazurlardıń suyıqlanıw temperaturası keramikalıq buyımlardıń suyıqlanıw temperaturasına sáykes bolıwı kerek. Sonıń ushında glazur quramına plavney (gil topıraq) qosıladı. Glazur- kvarc qumı, kaolin, dala shpatı, siltili hám hár túrli metallardıń untaq aralaspalarınan hám reń beriw ushın hár qıylı pigmentler qosıp tayarlanadı hám buyım júzesine paroshok yamasa suspenziya halatında pisiriwden aldın súrtiledi. Keramikalıq buyimlardı sırlaǵanda 3 túrli glazurler qollanıladı: siltili, shor hám qorǵasınlı glazurlar. Glazurdıń keńeyiw koefficienti keramikalıq buyımnıń keńeyiw koefficienti menen ilajı barınsha teń bolıwı kerek, bolmasa kúydiriw waqtında glazur jarılıp ketedi.
KERAMIK MATERIALLAR HÁM BUYUMLAR
Mineral shiyki zatqa texnologiyalıq ishlew berip, joqarı temperaturada kúydiriw nátiyjesinde alınǵan materiallar hám buyımlarǵa keramik materiallar dep ataladı. «Keramika» sózi latınsha «keramos» sózinen alınǵan bolip «gil» mánisin ańlatadı.
Insaniyat tariyxında saz tiykarındaǵı shiyki laydan tayarlanǵan pol materiallar hám buyımlar, sabanlarlı suwaqlar qurılısda eramızdan aldınǵı 8000-jıllıqta isletilingen.
Oraylıq Aziya, atap aytqanda, Ózbekistanda saqlanıp qalǵan arxitektura estelikleri qurılıs materialları keramika tiykarında bolıp tabıladı. Házirgi kúnde effektiv gerbish, ishki hám sırtqı bezew plitaları, sanitariya -texnika buyımları arnawlı keramik buyımlar islep shıǵarıw jolǵa qoyılıp atır.
Keramik buyımlar to'mendegishe klassifikatsiyalanadi. Olar dúzilisine ko're gewek hám tıǵız keramik buyımlarǵa bólinedi. Gewek keramikanin suw sińırıwsheńligi massa boyınsha 5 procent kóp boladı. Tıǵız keramikanin suw shińırıwsheńligi 5 procent kem boladı. Olarǵa iri o'lshemli keramik plitalar, pol plitaları kiredi.
Eriw temperaturasına ko're keramik materiallar jeńil eriwsheń (1350 °S to'men), qıyın eriwsheń (1350-1580 °S), erimeytuǵın (1580-2000 °S) túrlerge bolınedi. Keramik materiallar hám buyımlardı shiyki zattıń barlıq jerde bar ekenligi, arzanlıǵı, texnologiyalıq processlerdiń salıstırǵanda ápiwayılıǵı, ekologiyalıq tazalıǵı kóplegen islep shıǵarıw imkaniyatın beredi.
Pol ushın keramik buyımlar
Keramik materiallar hám buyımlar islep shıǵarıw ushın shiyki zatlar
Keramik materiallar shiyki zatın, tiykarlanıp, saz quraydı. Saz o'zgesheliklerin jaqsılaw maqsetinde onıń quramına jınıs payda etiwshi, kuyip ketetuǵın hám plastikligin asırıwshı qosımshalar qosıladı. Saz quramındaǵı atız shpati magmatik (granit, siyenit hám (t.b ) hám metamorfik (gneys) taw jınıslarınıń unırawınan payda bolǵan ónim bolıp tabıladı. Usınıń sebepinen shiyki zat quramı, tiykarlanıp, (Al20 3-2 Si02-2 H2 p ) ibarat bolıp, kvars, sluda hám basqa minerallar,organikalıq elementiar aralasqan bolıwi múmkin. Saz quramında haknin boliwi keramik material alıw processinde olardıń aynıwına alıp keledi.
Sırlanǵan keramikalıq plitkalar GOST 6141-91 normativ hújjet tiykarında islep shıǵarıladı. GOST 6141-91 standartına muwapıq sırlanǵan plitkalar tórt múyesh, kvadrat kórinisinde islep shıǵarıladı. Birinshi túrde tárepleri 75x100, 75x150, 100x150, 100x200 hám 150x200 hám kvadrat plitalar bolsa 100, 150 hám 200 mm ólshemlerde islep shıǵarıladı. Sırlanǵan keramikalıq plitkalar 2 túrge bólinedi. Olar pisiriw texnologiyasında parıqlanadı. Olar pisiriw texnologiyasında parıqlanadı. Yaǵınıy, 1)monokottura-islep shıǵarıw processinde presslew hám bir ótiw dáwiri qollanıladı. Nátiyjede júdá tómen ıǵallıqtı assimilyaciya qılıw jaqsı suwıqqa shıdamlılıǵı, qalıńlıǵı menen ajıralıp turadı hám qaplama ushın qollanıladı. 2)bikottura-ekinshi ótiw dáwiri járdeminde islep shıǵarıladı. Monokuttura menen salıstırǵanda qalıńlıǵı hám awırlıǵı kishi. Bul túrdegi plitkalar ishki bezew jumısları ushın qollanıladı. Sırlanǵan keramikalıq plitkalardı glazur menen qaplaw usılına kóre 2 túrge bólinedi: 1)bir qatlamlı- bul usılda plitkalar bir qatlamlı glazur menen qaplanǵan boladı. 2)eki qatlamlı-bunda plitkalar bir qatlamlı glazur menen qaplanadı hám kúydiriledi. Suwıǵannan keyin bul process jáne tákirarlanadı.
Gilnin donador quramı, bólekshelemiin ólshemleri keramik material
ózgesheliklerine tásir etedi. Saz quramında kaolin mineralı kóp muǵdarda boladı.
Onıń bóleksheleri diametri 0, 05 mm. hám odan kemrek bolsa, saz suwǵa qarilganda plastik massa payda boladı, qurıtılǵanda formasın saqlap qaladı hám kuydirilgennen soń buyım bekkem hám suwǵa shıdamlı boladı. Bunnan tısqarı, saz quramında bólekshe ólshemleri 0, 005-0, 15 mm. shańlı hám bólekshe ólshemleri 0, 16 -5 mm. qum boliwi múmkin.
Sazlardıń tiykarǵı ózgeshelikleri - plastikligi, hawada hám kúydiriwdegi kirisiwi, órtke shıdamlılıǵı , buyımnıń reńi hám t.b.
Plastiklik saz hám suw qarıspasinin sırtqı kúsh tásirinde jarıqlar ónim etpesten kerekli formaǵa kiriwi hám kúsh alınǵannan keyin bul formanı saqlap qalıw ózgesheligi bolıp tabıladı. Saz bóleksheleri qanshellilik mayda bolsa, ol sonshalıq suwdı kóp talap etedi hám buyımdı keptiriw hám pısırıw processinde kirisiw joqarı boladı. Sazlar joqarıi plastik (maylı ), ortasha plastik vakam plastik (may'siz) boladı. Maylı sazlarǵa qayta islew ańsat, lekin buyımlardı keptiriw hám pısırıw processinde kólemi kishreyedi hám muzdıń jarıǵılar payda boladı.Saz plastikligin asırıw maqsetinde joqarı plastikliktegi saz, bentonitlar hám sirt aktiv elementlar (texnikalıq lignosulfonat hám sol sıyaqlılar ) isletiledi.
Joqarı plastikliktegi gilni maysızlandırıw ushın shiyki zat qospasına maysızlandırıwshı qosımshalar (shamot, shlak, kúl, mayda qum hám sol sıyaqlılar ) plastikligi kem saz qosıladı. Keramik materialda gewek ónim qılıw ushın onıń quramına aǵash qipig'i, tasko'mir untaqı, lignin sıyaqlı kúydiriw processinde janıp ketetuǵın qosımshalar qosıladı. Olar maysızlantırıwshı esaplanadı.
Saz quramına atız shpati, dolomit, magnezit, qumtas, shıyshe untaqı hám sol sıyaqlılar keramik buyımlamin pısırıw temperaturasın tómenletiw ushın qosıladı. Keramik buyımlamin kislotaǵa sabırlılıǵın asırıw ushın quramına suyıq shıyshe hám qum qospaları birgelikte qosıladı. Temir,kobalt, xrom, titan kabioksidlari kiritilip, reńli keramika buyımları tayarlanadı.
Keramik buyımlar suw ótpkezbesligi yamasa maydanı tegis, shıraylı bolıwı ushın maydanı glazuryoki angob menen oraladı (sirlanadi). Glazur0, 1-0, 2 mm. qalıńlıqtaǵı shıyshesiman qatlam bolıp, pısırıw jarayanida keramik materiallarǵa úlken kúsh menen jabısadı. Glazurlar ashıq hám ashıq emes túrli reńlerde boladı. Glazur kvars qumi, kaolin, atız shpati,sıltılı hám eriwqorli metallar untaq qospalarınan tayarlanadı hám buyım júzine untaq yamasa suspenziya jaǵdayında pısırıwden aldın surtiledi.
Angob aq yamasa reńli saz qarıspasi buyım júzine surtilip, pishirip alınǵan jaltıramaytuǵun qatlam bolıp, buyımlardıń maydan bólegi tıǵızlıǵın asıradı. Angob hám keramik buyımlar ózgeshelikleri uqsas bolıwı zárúr, keri jaǵdayda qatlam kóship ketiwi múmkin.
|
| |
