234
235
ko‘rsatkichlari, ekologik, xulq-atvor va boshqa biologik xususiyatlari bilan farq
qiladilar. Hozirda odamlarning 3 ta katta irqlari farqlanadi.
Yevropoid irqqa mansub odamlar terisi och rangda (oq tanli),
sochlari
tekis yoki to‘lqinsimon, rangi sarg‘ish yoki qo‘ng‘ir, ko‘zlari ko‘k yoki
kulrang-yashil, lablari yupqa, burni ingichka, erkaklarida soqol-mo‘ylovlari
yaxshi o‘sadi.
Mongoloid irqqa mansub odamlarning terisi qora mag‘iz, sarg‘ish, ko‘zlari
qo‘y ko‘z, sochlari tekis, qattiq va qora, yuqorigi qovog‘i osilgan. Mongoloid
irq vakillari
asosan Osiyoda tarqalgan, lekin migratsiya natijasida ular yer
shari bo‘ylab tarqalib ketganlar.
Negroid irq – terisi qora,
sochlari jingalak, qora, burni keng va yassi,
qo‘y ko‘z. Ko‘pchilik vakillarida qalin lablari kalla skeletining jag‘ qismidan
turtib chiqqan bo‘ladi.
Olimlar fi kriga ko‘ra, hozirgi zamon odami shakllanish jarayonida uning
dastlabki vatani hisoblangan Janubiy-Sharqiy Osiyo va unga qo‘shni Shimoliy
Afrikada ikki irq – janubi-g‘arbiy va shimoliy-sharqiy irqlar paydo bo‘lgan.
Birinchi tarmoq keyinchalik yevropeoid va negroid irqlari,
ikkinchisi esa
mongoloid irqining kelib chiqishiga sabab bo‘lgan.
Irqlarning kelib chiqishi, tabiiy tanlanish,
mutatsiya, alohidalanish,
populatsiyalarning aralashib ketishi kabi omillarga bog‘liq. Irqlarning
shakllanishining ilk bosqichida tabiiy tanlanish
muhim ahamiyatga ega
bo‘lgan. Tabiiy tanlanish, muayyan sharoitda hayot faoliyatini yuksaltiradigan,
adaptiv belgilarning populatsiyada saqlanishi va ko‘payishiga sabab bo‘lgan.
