|
Bitiruv malakaviy ishi
|
| bet | 3/28 | | Sana | 31.05.2024 | | Hajmi | 6,58 Mb. | | #258326 |
Bog'liq BMI RakhimovAlijonFinal2024 (3)Zamonaviy kompyuterlarning ishlash jarayoni. Zamonaviy kompyuterlar apparat va dasturiy ta’minotning murakkab o‘zaro ta’siri orqali ishlaydi va vazifalarni samarali bajarishga imkon beruvchi bir qator qadamlarni bajaradi. Mana ish jarayonining yuqori darajadagi umumiy ko‘rinishi:
1. Kirish
Foydalanuvchi bilan o‘zaro ta’sir: jarayon foydalanuvchi klaviatura, sichqoncha, sensorli ekran yoki mikrofon kabi kirish qurilmalari orqali ma’lumot kiritgandan so‘ng boshlanadi.
Kirish qurilmalari: Bu qurilmalar foydalanuvchi harakatlarini kompyuter qayta ishlay oladigan elektron signallarga aylantiradi.
2. Qayta ishlash
Markaziy protsessor (CPU): Ko‘pincha kompyuterning miyasi deb ataladigan protsessor dasturlardan ko‘rsatmalarni bajaradi. U arifmetik, mantiqiy, boshqarish va kiritish/chiqarish (kirish/chiqarish) amallarini bajaradi.
Boshqaruv birligi (CU): protsessorning ishlashini boshqaradi.
Arifmetik mantiq birligi (ALU): Arifmetik va mantiqiy amallarni bajaradi.
Xotira:
Tasodifiy kirish xotirasi (RAM): protsessor vazifalarni bajarishda kerak bo‘lgan ma’lumotlar va ko‘rsatmalarni vaqtincha saqlaydi. Bu tez, lekin o‘zgaruvchan, ya’ni quvvat o‘chirilganda ma’lumotlar yo‘qoladi.
Kesh xotirasi: protsessorga yuqori tezlikdagi ma’lumotlarga kirishni ta’minlaydigan va ishlov berish tezligini yaxshilaydigan kichikroq, tezroq uchuvchan xotira turi.
Faqat o‘qish uchun mo‘ljallangan xotira (ROM): Mikrodasturni saqlash uchun foydalaniladigan doimiy xotira (muayyan apparat bilan chambarchas bog‘langan va tez-tez yangilanishlarni talab qilmaydigan dasturiy ta’minot).
3. Saqlash
Asosiy xotira: operativ xotira va keshni o‘z ichiga oladi. Bu erda protsessor tomonidan tezkor kirish uchun ma’lumotlar vaqtincha saqlanadi.
Ikkilamchi saqlash: uzoq muddatli ma’lumotlarni saqlash uchun uchuvchan bo‘lmagan saqlash. Bunga qattiq disklar (HDD), qattiq disklar (SSD) va optik disklar va USB flesh-disklar kabi boshqa saqlash vositalari kiradi.
4. Chiqish
Chiqish qurilmalari: ishlov berish tugallangandan so‘ng, kompyuter ma’lumotlarni foydalanuvchiga taqdim etish uchun natijalarni monitorlar, printerlar, dinamiklar yoki VR minigarnituralari kabi chiqish qurilmalariga yuboradi.
5. Dasturiy ta’minotning o‘zaro ta’siri
Operatsion tizim (OT): OT apparat resurslarini boshqaradi va amaliy dasturlar uchun xizmatlar ko‘rsatadi. U foydalanuvchi va apparat o‘rtasida vositachi vazifasini bajaradi.
Ilova dasturlari: so‘z protsessorlari, veb-brauzerlar va o‘yinlar kabi oxirgi foydalanuvchilar uchun mo‘ljallangan dasturlar. Ushbu ilovalar OT tomonidan boshqariladigan resurslardan foydalangan holda muayyan vazifalarni bajaradi.
Drayvlar: OT va amaliy dasturlarning apparat qurilmalari bilan aloqa qilishiga imkon beruvchi maxsus dasturlar.
6. Tarmoqqa ulanish
Tarmoq uskunasi: kompyuterlarga tarmoqlar (masalan, LAN, WAN va internet) orqali ulanish va muloqot qilish imkonini beruvchi marshrutizatorlar, kalitlar va tarmoq interfeysi kartalarini (NIC) o‘z ichiga oladi.
Tarmoq protokollari: tarmoq qurilmalari o‘rtasidagi aloqa qoidalari va konventsiyalari. TCP/IP, HTTP va FTP kabi protokollar ma’lumotlar almashinuvi va resurslarni almashish imkonini beradi.
Qayta ishlash siklining batafsil taqsimoti (Fetch-Decode-Execute Cycle):
Fetch: CPU kompyuter xotirasidan (RAM) buyruqni oladi.
Dekod: CPU qanday harakat kerakligini tushunish uchun ko‘rsatmalarni sharhlaydi.
Bajarish: Agar kerak bo‘lsa, protsessor ALU yordamida ko‘rsatmalarni bajaradi va keyin tsikl keyingi ko‘rsatma uchun takrorlanadi.
|
| |
